Amçitka adası
Amçitka (ing. Amchitka, aleut. Амчихтаҳ) — Aleut arxipelaqının Siçovul adaları ərazisində yerləşir.
| Amçitka adası | |
|---|---|
| ing. Amchitka, aleut. Амчихтаҳ | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 308,6 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 6 km |
| Əhalisi | 0 nəfər (2012-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| 51°28′00″ şm. e. 179°05′00″ q. u. | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası redaktə
Ada su altı silsilənin səthə çıxdığı ərazidə formalaşmışdır. Cənb-şərqdən, şimal-qərbə 68 km, eni isə 3–6 km[1] təşkil edir. Mərkəz hissəsi dağlıqdır. Tundra iqliminə malikdir. Burada əsasən Şibyə və Mamır yayılmışdır. Qərb sahillərində bitki örtüyü zəyifdir[2].
İqlimi soyuq dəniz iqliminə malikdir. İl boyu duman müşahidə edilir. İlin 98 % buludluluq müşahidə edilir[3].
Tarixi redaktə
Adada ilk insan məskləri 2500 ilə aid edilir. 1741-ci adaya ilk yan alan avropalı Vitus Berinq olmuşdur. O, adanı Müqəddəs Makariya adlandırılmışdır. Bu zamanlar adada Aleutlar yaşayırdı. Onlar adanı 1832-ci ildə tərk etmişlər. Ada 1867-ci ildə Alyaskanın satılması ilə ABŞ ərazisi olmuşdur. 1965–1971 illər ərzində adada üç yeraltı atom sınağı keçirilmişdir[4]. 1973-cü ildə adada atom sınaqları dayandırılır və burada vəhşi təbiətin qorunması üçün tədbirlər planı işlənib hazırlanır.
Maraqlı fakt redaktə
- Adada 1971-ci ildə atom sınağının keçirilmədi Qrinpis tərəfindən təstiqlənmişdir.
- Adanın adı yapon yazıçısı Yasusi İnouenin "Rusiya haqqında yuxu" əsərindən qeyd edilir. Üstəlik 1992-ci ildə eyni adlı kino çəkilmişdir.
İstinadlar redaktə
- ↑ "Long Term Hydrological Monitoring Program" (PDF). 2007-06-30 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-04.
- ↑ "Amchitka Independent Assessment Science Plan" (PDF). 2008-04-06 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-04.
- ↑ "Modeling Groundwater Flow and Transport of Radionuclides at Amchitka Island's Underground Nuclear Tests: Milrow, Long Shot, and Cannikin" (PDF). 2019-07-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-04.
- ↑ 5-мегатонный термоядерный заряд Cannikin (6 ноября 1971) — самый мощный за всю историю подземных взрывов Arxivləşdirilib 2015-04-21 at the Wayback Machine (rus.)
Xarici keçidlər redaktə
- Amçitka haqqında məlumat Arxivləşdirilib 2007-06-30 at the Wayback Machine
- Hərbi lüğət. Amçitka Arxivləşdirilib 2010-07-18 at the Wayback Machine