Amur pələngi

Amur pələngi (lat. Panthera tigris altaica) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin pələng növünə aid heyvan yarımnövü. Nadir yarımnövdür, bəzi yerlərdə tamamilə yox olub.

Amur pələngi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Mirdəstə: Ferae Klad: Pan-Carnivora Klad: Carnivoramorpha Klad: Yırtıcıkimilər Dəstə: Yırtıcılar Yarımdəstə: Pişikkimilər Fəsilə: Pişiklər Yarımfəsilə: Böyük pişiklər Cins: Panter Növ: Pələng Yarımnöv: Amur pələngi
Beynəlxalq elmi adı
Panthera tigris altaica Temminck, 1844
Şəkil axtarışı ITIS   726472 NCBI   74533 EOL   1253183

Görünüşü

Zahiri görünüşü üçün pələngin görünüşünə baxın. Bədənin uzunluğu 190-290 sm-dir. bəzən 317 sm. Quyruğunun uzunluğu 115 sm. qədərdir. Tük örtüyü qışda hündür, gur və sıxdır. Əsas fon rəngi açıq, narıncı çalarlı tünd sarıdır. Yayda rəngi şux və qırmızımtraqdır. Qarın hissəsi və əzaların iç hissəsi ağdır. Bütün gövdəsi eninə, ensiz qara yaxud qonurtraq zolaqlarla örtülüb. Əzalarında üfuqidir. Quyruğunda üzük formasındadır. Quyruğunun ucu həmişə qaradır.

Areal

Bu yaxınlara qədər Uzaq Şərqin Primorsk, Xabarovsk, Amuryanı, Zabaykalye-Baykala qədər, şimal-şərqi və cənub-şərqi Çin, Koreya yarımadasında yaşayırdı.

Daha şox mancur tipli meşə ilə örtük yastı dağlarda məskunlaşır. Fərdi məskunlaşma sahələri, dırnaqlıların sayına görə fərqlidi, və çox geniş ola bilər. Sutka ərzində amur pələngi 20 –100 km. qət edə bilər. Bala üçün daimi kahanı ancaq dişi düzəldir. Kaha sıx cəngəllikdə, mağarada, qayaların arasında ola bilər. Alatoranlıqda axşam, gecənin birinci yarısı və səhər sübhdən fəaldırlar. Uzaq yerdəyişmələri qeyd olunub. Keçidləri 1 min km. qədər uzana bilər.

Qidalanması

Əsasən qaban, daha az dərəcədə başqa dırnaqlılarla, eləcə də dovşanlarla, ayılarla, vaşaklarla, porsuqlarla, müxtəlif quşlarla, ev heyvanları ilə, o cümlədən itlərlə qidalanırlar. Son illər Sixote-Alin qoruğunun pələngləri əsasən Sibir marallarını, Lazov qoruğunun sahilyanı sahəsində isə - xallı maralları ovlayırlar. Həmçin balıq, çanaqlı bağa, şirin su xərçəngini, kedr tumunu, giləmeyvə, meyvə də yeyirlər.

Çoxalması

Çoxalmasında, yəqin ki, müəyyən mövsümlük yoxdur.

Düşmənləri

Yoxdur. Qonur ayı və qabanın erkəyi tərəfindən öldürülməsi qeyd olunub.

Sayı

Uzaq Şərqdə Amur pələnginin sayı 1 yanvar 1973-cü il üçün 150-170, Primorsk diyarında 172-191, 1983-1984-cü illərdə isə 200 idi. Sixote-Alin qoruğunda 1000 kv.km. 2-4 baş, Lazo qoruğunda isə 2-3 dəfə çoxdurlar.

Sayının azalması ancaq birbaşa insan tərəfindən təqib olunması ilə deyil, həm də yem bazasının azalması ilə bağlıdır.

Qorunması

Ovlanması hər yerdə qadağandır. Uzaq Şərqdə Lazov və Sixote - Alin qoruqlarında saxlanırlar.