Deva

Deva
	Şəhər
Deva
	ing. Deva, Romania
	Gerb
	45°52′19″ şm. e. 22°54′42″ ş. u.
Ölkə	Rumıniya;
Tabesində	Hunedoara
Başçı	Mirsia Muntean
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	60.03 km²
Mərkəzin hündürlüyü	187 m
Saat qurşağı	UTC+02:00; UTC+03:00;
Əhalisi
Əhalisi	61,123 nəfər (2011)
Sıxlığı	1,000 nəf./km²
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+40 a54
Poçt indeksi	330005–330260
Digər
	Deva şəhərinin rəsmi internet səhifəsi
	Xəritəni göstər/gizlə Deva
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Deva — Rumıniyanın qərbində şəhər. Hunedoara judetinin inzibati mərkəzidir.^[2]

Əhalisi redaktə

Әhalisi 56,6 min (2011) nəfərdir; Hunedoara şəhər və şəhərətrafı ilə birlikdə əhalisi 250 mindən çox olan aqlomerasiya əmələ gətirir.^[2]

Coğrafiyası redaktə

Mureş çayı dərəsinin solsahil hissəsində, Poyana Ruskedrının şimal yamacı ətəklərində yerləşir. Avtomobil və dəmiryolları qovşağıdır və aeroportdur.^[2]

Tarixi redaktə

Adı ilk dəfə 1269-cu ildə Transilvaniyadan Macarıstanın mərkəzi rayonlarına gedən ticarət yolunun üstündəki eyniadlı qalanın yanındakı məskən kimi qeyd olunur. 13–14-cü əsrlərdə Deva macarlar, vlaxlar və Almaniyadan gəlmələrlə (şəhərin almanca adı Dimrixdir [Diemrich]) məskunlaşdı. Y. Hunyadinin hakimiyyəti dövründə (15-ci əsrin ortaları) Transilvaniyanın mühüm inzibati və hərbi mərkəzinə çevrildi. 1550-ci illərdə Deva qalası dəfələrlə osmanlılar tərəfindən mühasirəyə alındı. Avstriya-Türkiyə müharibəsi (1683–99) “Dyalul Çetesi” (“Qala dağı”) arxeoloji abidəsi: Neolit, Tunc dövrü məskənlərinin Halştatın, dakların Singidava qalasının; orta əsrlər qalasının xarabalıqları; floristik təbiət qoruğu şəhərin hüdudlarında yerləşir.^[2]

Memarlığı redaktə

Transilvaniya knyazları Betlenlərin Renessans üslubunda Maqna-Kuriya sarayı (16, 17–18-ci əsrlər; 1882-ci ildən Dakiya-Roma mədəniyyəti muzeyi dir); fransiskçilər monastırı (18 əsr),sinaqoq (1896), Reformasiya kilsəsi (1908–10), tarixi tikililər (18–20 əsrlər) Devanın memarlıq abidələridir. Dakların hökmdarı Desebala abidə qoyulmuşdur (20 əsrin 1-ci yarısı). Ekologiya və Turizm Universiteti (1990, özəl), İdman gimnastikası liseyi (məzunları – dünya və Olimpiya Oyunları çempionları N.Komeneç, E.Sabo və b.); estrada teatrı var.^[2]

Sənayesi redaktə

Əlvan metallurgiya: “Minvest” dövlət holdinqinin mənzil-qərargahı və aparıcı müəssisəsi (mis, polimetal və s. filizlərin zamanı şəhər avstriyalılar tərəfindən tutuldu (1686). 1918-ci ilin dekabr ayından Rumıniyanın tərkibindədir. Dövlət tərəfindən mühafizə olunan saflaşdırılması fabriki); ağac emalı, poliqrafiya, yüngül, yeyinti (o cümlədən ət konservləri) sənayesi müəssisələri fəaliyyət göstərir; tikinti materialları və konstruksi yaları istehsal olunur. İES var. Yaxınlığın da mis və polimetal filizlər, həmçinin qızıl, gümüş və s. hasil edilir.^[2]