Fransua Menien (fr. François Mesgnien; 1620, 1623[1][2][…] və ya 1632[3][3], Lotaringiya hersoqluğu[d]1698[4][2][…], Vyana) — Fransız şərqşünası.

Fransua Meninski
Doğum tarixi 1620, 1623[1][2][…] və ya 1632[3][3]
Doğum yeri
  • Lotaringiya hersoqluğu[d]
Vəfat tarixi 1698[4][2][…]
Vəfat yeri
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı redaktə

Fransua Menien 1623-ci ildə Lotaringiyada anadan olmuş, 1698-ci ildə Vyanada vəfat etmişdir.

Mesnien ilk əvvəl təhsilini Romada almış və 1652-ci ildə Polşanın İstanbuldaki səfirliyinə qoşulmuşdur. Burada o özünü türk dilinin öyrənilməsinə həsr etmişdir. O, öncədən ali tərcüməçi, sonra isə Konstantinopolda Polşanın səfiri olmuşdur və ona zadəganlıq bəxş ediləndən sonra Meninski (fransız Mesgnien adının polyaklaşdırılmış şəkli) adını qəbul etdi. Daha sonra Avstriya xidmətinə keçdi. 1669-cu ildəki Qüdsə gedişindən sonra, 1671-ci ildə Vyanaya yola düşüb, orada Şərq dillərin baş dilmanc vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Bu vəzifəni ölümünədək tutmuşdur.

 
Meninskinin yaratdığı lüğətinin ad səhifəsi

Əsas əsəri Tesaurus linguarum orientalium, turcicea, arabic, persicæ (latınca: Türk, ərəb, fars və s. şərq dillərin lüğəti) idi. Lüğət 3 cilddə yazılmış, ilkin olaraq 1680-ci ildə dərc edilmişdir; bir qədər üzərində yenidən işlənilmiş Lexicon arabico-persico-turcicum adında 4 cildli nəşri 1780–1802 illər arasında çap olunmuşdur. Şərq dillərindəki sözlərin tərcüməsi alman, italyan, fransızpolyak dilində verilmişdir. Müasir dilçilik baxımından, ən dəyərlisi türk dilini təsvir edən hissədir. Sözügedən dövrdə, Tesaurus kimi ətraflı və kəliməsi çox olan lüğət yaratmaq ənənəsi hələ yox idi. Bu üzdən Tesaurus Osmanlı Türkcəsinin və ümumiyyətlə Oğuz dillərinin tarixi ilə bağlı əvəzsiz məlumatlar verən bir əsərdir. Bundan əlavə, Meninski polyak və türk dillərin üzərində hərəsi bir qrammatika müəlləfi oldu.

İstinadlar redaktə

  1. 1,0 1,1 Franciszek Meniński // http://catalogue.nli.ie/Author/Home?author=Meni%C5%84ski%2C%20Franciszek%2C%201623-1698.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 François Mesgnien Meninski // opac.vatlib.it (ing.).
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Meniński, Franciszek a Mesgnien // CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
  4. 4,0 4,1 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.