Kamboca üsyanı (1840)
1840-cı il Kamboca üsyanı — Kambocada, Preyvenq və Baphnum ətrafında Vyetnam əleyhinə üsyan.[1]
| Kamboca üsyanı | |
|---|---|
| Tarix | 1840 |
1840-cı ildə Kamboca kraliçası Anq Mey vyetnamlılar tərəfindən taxtdan salınmış, həbs olunmuş, qohumları və kral reqaliyası ilə birlikdə Vyetnama köçürülmüşdür. Bu hadisədən qəzəblənən bir çox Kamboca əyanı və onların ardıcılları Vyetnam hakimiyyətinə qarşı üsyan qaldırmışdır.[2] Üsyançılar Kamboca taxtına başqa bir iddiaçı şahzadə Anq Zıonqu dəstəkləyən Siama müraciət etmişdir. III Rama cavab vermiş və Anq Zıonqu taxt-taca oturtmaq üçün siam qoşunları ilə birlikdə Banqkokdakı sürgündən azad etmişdir.[3]
Vyetnamlılar həm Siam qoşunları, həm də Kamboca üsyançıları tərəfindən hücuma məruz qalmışdı. Daha da pisi, Koxinxinada bir neçə üsyan baş vermişdir. Əsas Vyetnam qüvvəsi bu üsyanları yatırmaq üçün Koxinxinaya yürüş etmiş. Vyetnamın yeni imperatoru Thyeu Tri sülh əsaslı həll yolu axtarmağa qərar vermişdir [2] Trantay general-qubernatoru Trıonq Min Zyanq geri çağırılmışdır. Zyanq həbs olundu və daha sonra həbsxanada intihar etdi.[4]
Anq Zıonq 1846-cı ildə Kambocanı Siam və Vyetnamın birgə mühafizəsi altına almağa razılaşmışdır. Vyetnamlılar Kamboca kral ailəsinin üzvlərini buraxmış və kral reqaliyasını qaytarmışdır. Eyni zamanda, Vyetnam qoşunları Kambocadan çıxarılmışdır. Nəhayət, vyetnamlılar bu ölkəyə nəzarəti itirmiş, Kamboca Vyetnamdan müstəqillik qazanmışdır. Kambocada hələ də bir neçə siam qoşunu qalmasına baxmayaraq, Kamboca kralı əvvəlkindən daha çox muxtariyyətə sahib idi.[5]
Mənbə redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Harris, 2005. səh. 45
- ↑ 2,0 2,1 Chandler, 2008
- ↑ Chandler, 2008. səh. 161
- ↑ Chandler, 2008. səh. 162
- ↑ Chandler, 2008. səh. 164–165
Ədəbiyyat redaktə
- Chandler, David P. A history of Cambodia (4th). Westview Press. 2008. ISBN 0813343631.
- Harris, Ian. Cambodian Buddhism, History and Practice (PDF). University of Hawaii Press. 2005. ISBN 0-8248-2765-1.