Linkoln (film, 2012)
Linkoln — Stiven Spilberqin ərsəyə gətirdiyi epix tarixi dram filmi. Filmdə Deniel Dey-Lüis ABŞ prezidenti Abraham Linkolnu, Selli Fild isə Meri Todd Linkolnu canlandırır.[3] Film Abraham Linkolnun həyatının son dörd ayını əhatə edir.
| Linkoln | |
|---|---|
| ing. Lincoln | |
.jpg) | |
| Janr | bioqrafik, dram, tarixi |
| Əsas mövzu | ABŞ-da köləlik, Avraam Linkoln |
| Rejissor | Stiven Spilberq |
| Prodüserlər |
Stiven Spilberq Ketlin Kennedi |
| Əsərin müəllifi | Doris Kirns Qudvin |
| Ssenari müəllifi | Toni Kuşner |
| Baş rollarda |
Deniel Dey-Lüis Selli Fild Devid Stretheirn Cozef Qordon-Levitt Tommi Li Cons və b. |
| Operator | Yanuş Kaminski |
| Bəstəkar | Con Vilyams |
| İstehsalçılar |
20th Century Fox Volt Disney Studiyası |
| Distribütor | 20th Century Fox, InterCom[d][2], Netflix, Walt Disney Studios Motion Pictures[d] |
| İlk baxış tarixi |
8 oktyabr 2012 (Nyu-York Film Festivalı) 9 noyabr 2012 (ABŞ) |
| Müddət | 150 dəq[1]. |
| Büdcə | 65 mln. $ |
| Gəlir | $275,293,450 |
| Ölkələr |
 ABŞ |
| Dil | ingilis dili |
| İl | 2012 |
| Rəng | rəngli |
| Çəkiliş yeri | ABŞ |
| IMDb | ID0443272 |
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Filmin çəkilişləri 17 oktyabr 2011-ci[4] ildə başladı və həmin il 19 dekabrda[5] bitdi. 8 oktyabr 2012-ci ildə filmin Nyu-York Film Festivalında premyerası baş tutdu.
Film kritiklər tərəfindən çox təriflər aldı. Əsas müzakirə mövzularından biri isə Deniel Dey-Lüisin yaratdığı obraz idi, hansı ki, ona həm Qızıl Qlobus və Oskar mükafatı qazandırdı. Ümumilikdə film yeddi sahə üzrə Qızıl Qlobusa və 12 sahə üzrə Oskar mükafatına nominasiya oldu. Film 275 milyon dollardan çox gəlir gətirdi.[6]
Haqqında redaktə
Deniel Dey-Lüis Stiven Sbilberqin rəhbərliyi altında çəkilən ilk kino akyoru idi ki, bu roluna görə Oskar Mükafatı qazandı. Əvvəlcə Dey-Lyuis bu rolu oynamağa razılaşmamışdı. 2005-ci ildə bu rolda Liam Nisonun olacağı təsdiqləndi. Lakin 2010-cu ildə Liam Nison artıq yaşının çox olduğunu səbəb gətirərək proyektdən imtina etdi. Çünki filmdə Linkolnun 55–56 yaşları təsvir ediləcəkdi, Nisonun isə artıq 60 yaşı olacaqdı. Nisonun proyektdən uzaqlaşmasından sonra Sbilberq Dey-Lyuis variantına geri döndü. Dey-Lyuis əvvəlkitək razılaşmaq istəməsə də, Leonardo DiKaprio ilə söhbətdən sonra proyektdə yer almağa razılıq verdi.
Dey-Lyuis üçün əslində bir çox ilklər oldu. Belə ki, o "Ən Yaxşı Aktyor" sahəsində üç Oskar alan ilk məşhur oldu. Həmçinin kino tarixində Linkoln roluna görə də Oskar alan ilk aktyor oldu[7].
Spilberq tam 12 il kino haqqında məlumatlar topladı. O Abraham Linkolnun otağını eynilə düzəltmək istəyirdi, ona görə də eyni divar kağızından istifadə etdi və otağa Linkolnun oxuduğu kitabları yığdı. Hətta filmdə Linkolnun saatının səsi Linkolnun həqiqətən öz saatının səsidir. Bu saat hal-hazırda Kentuki Tarix Cəmiyyətində saxlanılır. Həmin cib saatını Linkoln öldürüldüyü gün özü ilə götürmüşdü.
Çəkilişlər zaman Spilberq artıq Dey-Lyuisə "Cənab Prezident" və Selli Fildə "Misis Lincoln" və ya "Molli" deyə müraciət edirdi. Bundan əlavə Spilberq hətta klassik geyimlə çəkilişə gəlirdi və deyirdi ki, bu kimi gözəl tarixi filmin çəkilişlərində şortla 21-ci əsr adamı kimi görünmək istəmirəm. Qeyd edək ki, Abraham Linkoln həqiqətən də Meri Todd Linkolna bəzən "Molli" deyə müraciət edirdi.
Demək oalr ki, filmdə yaradılan hər bir obraz həqiqi şəxsi əks etdirir və filmdə göstərilən bütün hadisələr və fikirlər həqiqətə dayanır.
Filmdə mister və misis Colli rollarını canlandıran aktyor Bill Kemp və aktrisa Elizabet Marvel real həyatda da evlidirlər.
Süjet redaktə
1865-ci ilin yanvar ayında Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidenti Abraham Lincoln, Vətəndaş Müharibəsinin Konfederativ Ştatların məğlubiyyəti ilə tezliklə bitəcəyini gözləyir. Müharibədən sonra məhkəmələr tərəfindən 1863-cü il Azadlıq Bəyannaməsinin ləğv oluna biləcəyindən və təklif olunan On Üçüncü Düzəlişin qayıdan qul dövlətlər tərəfindən məğlub ediləcəyindən narahatdır. Dəyişikliyi əvvəlcədən qəbul etməyi, azad edilmiş qulların yenidən kölə olma ehtimalını aradan qaldırmağı vacib hesab edir.
Radikal Respublikaçılar düzəlişin gecikdirilməsini istəyənlərin məğlub olacağından qorxurlar; sərhəd əyalətlərindəki respublikaçıların dəstəyi hələ də təmin edilməmişdir. Dəyişiklik, keçmək üçün bir neçə Demokrat konqresmenin dəstəyini də tələb edir. 1864-cü ilin payızında yenidən seçki kampaniyalarını itirdikdən sonra onlarla demokratların topal ördək olması ilə əlaqədar olaraq, Lincoln'un bəzi məsləhətçiləri hesab edir ki, o, respublikaçı ağır Konqres üçün gözləməlidir. Lincoln, müharibə başa çatmadan və cənub əyalətlərinin yenidən qəbul olunmasından əvvəl düzəlişin qüvvədə olması ilə bağlı qətiyyətlidir.
Linkolnun ümidləri, nüfuzunun sərhəd əyalətinin mühafizəkar fraksiyasının üzvlərini məğlub edə biləcəyi Respublikaçılar Partiyasının qurucusu Francis Preston Blaire etibar edir. Birliyin Vətəndaş Müharibəsindəki qələbəsi çox güman, lakin hələ də təmin edilməmişdir və Birlik Ordusunda xidmət edən iki oğlu ilə Blair, bahar ərimədən və orduların yenidən yürüş etməsindən əvvəl düşmənçiliyi tez bir zamanda dayandırmaq istəyir. Buna görə də, Blair, dəstəyi qarşılığında, Linkolnun Konfederasiya hökumətini sülh danışıqlarına cəlb etməsinə icazə verdiyini israr edir. Bununla belə, Linkoln bilir ki, bu düzəlişə ciddi dəstək Radikal Respublikaçılardan gəlir, onlar üçün sülh danışıqları qəbuledilməzdir. Blairin dəstəyi olmadan davam edə bilməyən Linkoln istəksizcə Blairin missiyasına icazə verir.
Bu vaxt, Linkoln və Dövlət Katibi William Seward, düzəliş üçün Demokratların səslərini təmin etmək üçün çalışırlar. Lincoln, topal ördək Demokratlara diqqət yetirmələrini təklif edir, çünki seçdikləri zaman özlərini azad hiss edəcəklər və tezliklə işə ehtiyac duyacaqlar; Lincoln, ikinci müddətinə başlayanda bir çox federal işlə məşğul olacaq. Linkoln və Seward Demokratlara pul rüşvəti vermək istəməsələr də, agentlərə dəstək verilməsi müqabilində federal iş təklifləri ilə Demokratik konqresmenlərlə əlaqə qurmağa icazə verirlər.
Bu vaxt, Linkolnun oğlu Robert, hüquq fakültəsindən qayıdır və müharibəni bitirməzdən əvvəl atasının kölgəsi xaricində bir ölçüdə hörmət və hörmət qazanmaq ümidi ilə təhsilini dayandırmaq və Birlik Ordusu sıralarına yazmaq niyyətini bildirir. Linkoln istəksizcə Robert üçün zabit komissiyasını təmin edir. Birinci xanım öldürüləcəyindən qorxaraq dəhşətə gəlir. O, qəzəblə ərini dəyişikliyi qəbul etməyi və müharibəni bitirməsini tələb edir, əgər uğursuz olarsa vay onun halına.
Nümayəndələr Palatasındakı müzakirələrdə kritik bir anda irqi bərabərliyin müdafiəçisi Thaddeus Stevens mövqeyini yumşaltmağa razıdır və bu dəyişikliyin əsl bərabərlik bəyannaməsi deyil, yalnız hüquqi bərabərliyi ifadə etdiyini müdafiə edir. Eyni zamanda, Konfederasiya elçiləri sülh şərtlərini müzakirə etmək üçün Linkolnla görüşməyə hazırdırlar, lakin dəyişikliklər Palatada səsverməyə yaxınlaşdıqca Vaşinqtondan kənarda qalmalarını əmr edir. Missiyasına dair şayiələr yayılır və bu həm Demokratları, həm də mühafizəkar Respublikaçıları səsverməni təxirə salmağı müdafiə etməyə vadar edir. Diqqətlə ifadə olunan bir ifadədə, Linkoln Vaşinqtonda elçilərin olduğunu inkar edir və səsvermə yalnız iki səs fərqi ilə keçər. Qalereyaya gələn qaradərili qonaqlar bayram edir və Stevens evinə "ev qulluqçusu" və sevgilisi, qaradərili qadına qayıdır.
Linkoln Konfederatlarla görüşəndə onlara deyir ki, köləliyin bərpası mümkün deyil, çünki Şimal düzəlişin təsdiqlənməsi üçün birləşir və bir neçə cənub əyalətinin yenidən qurulmuş qanunverici orqanları da ratifikasiya üçün səs verəcəklər. Nəticədə sülh danışıqları uğursuz olur və müharibə davam edir. 3 aprel, Linkoln, Virciniya ştatının Peterburq şəhərindəki döyüş sahəsini ziyarət edir və burada general -leytenant Ulysses S. Grant ilə bir neçə söz mübadiləsi aparır. Altı gün sonra, Qrant General Robert E. Lee -nin təslimini Appomattox Ədliyyəsində qəbul edir.
14 Aprel günü, şən bir Linkoln həyat yoldaşına gələcəkdə xoşbəxt olacaqlarını ifadə edir və daha sonra Fordun Teatrına getməzdən əvvəl qaradərililərin hüquqlarını pozmaq üçün gələcək tədbirləri müzakirə etmək üçün kabinetinin üzvləri ilə görüşür. O gecə, Linkolnun oğlu Tad Groadd Teatrında Ələddin və Harika Lampanı seyr edərkən, menecer qəflətən oyunu dayandıraraq Prezidentin vurulduğunu elan edir. Ertəsi gün səhər Linkoln Petersen Evində öldü, üzü dinc bir ifadə ilə keçdi; bir keçiddə Lincoln ikinci açılış nitqini 4 Martda verir.
Obrazlar redaktə
- Deniel Dey-Lüis — ABŞ Prezidenti Abraham Linkoln[8] rolunda
- Selli Fild — ABŞ-nin birinci xanımı Meri Todd Linkoln[9] rolunda
- Qloriya Ruben — Elizabet Kekli rolunda
- Cozef Qordon-Levitt — Robert Tod Linkoln[10] rolunda
- Qulliver Makqraf — Tomas "Ted" Linkoln rolunda
- Stefen Henderson — Prezidentin sağ əli Vilyam Sleyd rolunda
- Elizabet Marvel — Misis Colli rolunda
- Hel Holbruk — Frensis Preston Bleyr rolunda
- Tommi Li Cons — Respublikaçı konqresmen Tadeus Stivens[10] rolunda
Səhvlər redaktə
- Meri Linkoln Robertin snayper tərəfindən öldürüləcəyindən narahat olur. Lakin o vaxtlar "snayper" sözü Amerikada işlənmirdi və ekvivalent olaraq "sharp shooter" termini işlədilirdi[11].
- Filmin əvvəllərində Tadeus Stivens otağını tərk edir. O qapını açır və qapı avtomatik qapı bağlanan vasitəsilə bağlanır, hansı ki, 1880-ci illərdə kəşf olunmuşdu[11].
- Filmdə Tomas Linkolnun nitqi təmizdir və dediyi hər şey başa düşülür. Əslində isə onun danışığında problemlər olduğu və sözləri anlaşılmaz tələffüz etdiyi deyilir[11].
İstinadlar redaktə
- ↑ "Lincoln 2012 General information" (ingilis). bbfc.co.uk. 2014-01-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 fevral 2014.
- ↑ http://nmhh.hu/dokumentum/198182/terjesztett_filmalkotasok_art_filmek_nyilvantartasa.xlsx.
- ↑ "Lincoln 2012 Cast" (ingilis). insidemovies.ew.com. 2011-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2014.
- ↑ "Lincoln 2012 Shot start date" (ingilis). Hollywoodreporter.com. 2011-10-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2014.
- ↑ "Lincoln 2012 Shot end date" (ingilis). progress-index.com. 2012-11-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2014.
- ↑ "Lincoln 2012 Gross" (ingilis). Boxofficemojo.com. 2016-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2014.
- ↑ "Lincoln 2012 Trivia" (ingilis). İMDb.com. 2017-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 fevral 2014.
- ↑ "Lincoln 2012 Abraham Linkoln" (ingilis). slashfilm.com. 2012-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2014.
- ↑ "Lincoln 2012 Mary Todd Lincoln" (ingilis). collider.com. 2011-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 fevral 2014.
- ↑ 10,0 10,1 "Gordon-Levitt and Lee Jones join Spilberg's Lincoln" (ingilis). themoviemash.com. 2019-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 fevral 2014.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 "Lincoln 2012 Goofs" (ingilis). IMDb.com. 2013-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 fevral 2014.