Mstislav Keldış
Keldış Mstislav Vsevolodoviç (28 yanvar (10 fevral) 1911[3][4], Riqa, Rusiya imperiyası[5] – 24 iyun 1978[1][6], Moskva, SSRİ[7]) — riyaziyyat və mexanika sahəsində görkəmli sovet alimi. SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki, 1953-cü ildən etibarən SSRİ EA Rəyasət Heyətinin üzvü, 1960-1961-ci illərdə vitse-prezidenti, 1961-1974-cü illərdə prezidenti və 1974-1978-ci illərdə yenidən SSRİ EA Rəyasət Heyətinin üzvü olmuşdur.[8]
| Mstislav Keldış | |
|---|---|
| rus. Келдыш, Мстислав Всеволодович | |
 | |
| Doğum adı | Мстислав Всеволодович Келдыш |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Riqa, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (67 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva, Rusiya |
| Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya |
| Elm sahələri | riyaziyyat, mexanika |
| Elmi dərəcəsi | fizika-riyaziyyat elmləri doktoru |
| Elmi adı | akademik |
| İş yeri | SSRİ Elmlər Akademiyası |
| Təhsili |
|
| Tanınmış yetirməsi | Cəlal Allahverdiyev |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
             |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
M.V.Keldış 3 dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1956, 1961, 1971) adına layiq görülmüşdür.
Həyatı redaktə
Keldış Mstislav Vsevolodoviç 1931-ci ildə MDU-nu bitirmiş, sonradan MAHİ-da (Mərkəzi Aerohidrodinamika İnstitutu), MDU-da (1937-ci ildən professor) və SSRİ EA-nın V.A.Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda işləmişdir.
Elmi fəaliyyəti redaktə
1953-1978-ci illərdə SSRİ EA-nın Tətbiqi Riyaziyyat İnstitutunun direktoru olmuşdur. M.B.Keldışın uçuş aparatları riyaziyyat, mexanika və aeroqazodinamika sahəsində böyük əməyi olmuşdur. SSRİ-də M.B.Keldış hesablama və maşın riyaziyyatı sahəsinin inkişafında yaxından iştirak etməklə, atom və kosmik texnikası üzrə hesablama məsələlərinin effektiv metodlarını yaratmaqla elmə böyük töhfələr vermişdir. O, kosmos tədqiqatları, raket-kosmik sistemlərinin yaradılması və bu işlərin geniş yayıması üzrə təşəbbüskarlardan biridir. 50-ci illərin ortalarında süni peyklərin Yer ətrafı orbitə çıxarılması, gələcəkdə Aya və Günəş sisteminin digər planetlərinə uçuşların nəzəri əsaslarının işlənməsinə rəhbərlik etmişdir. Yerin ilk süni peyklərinin yaradılması üzrə Elmi Tədqiqat İnstitutunun (ETİ) və konstruktor-bürosunun (KB) fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi üzrə Elmi-texniki Şuraya rəhbərlik etmişdir. M.B.Keldış Yer ətrafı kosmik fəza üzrə tədqiqatların aparılması, elmi problemlərin qoyuluşu, planetlərarası mühit, Ay və planetlərin öyrənilməsi, pilotlu uçuşlar proqramlarının həyata keçirilməsinə və həmçinin kosmik uçuşlar və idarəetmə nəzəriyyəsi, naviqasiya və istilik dəyişməsi mexanikasının bir çox problemlərinin həllinə öz bacarıq və əməyini sərf etmişdir. M.B.Keldış "İnterkosmos" proqramı üzrə xarici ölkələrlə əməkdaşlıq edərək elmi işlərə rəhbərlik etmişdir.
1942-1946-cı illərdə SSRİ Dövlət mükafatı və 1957-ci ildə Lenin mükafatına layiq görülmüşdür. 7 Lenin ordeni, 3 Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni, medallar və bir çox xarici ordenlərlə təltif edilmişdir.
1978-ci ildə SSRİ EA tətbiqi riyaziyyat və mexanika sahəsində, eləcə də kosmik fəzanın öyrənilməsində nəzəri tədqiqatlar üzrə elmi işlərinə görə M.V.Keldış adına qızıl medal təsis etmişdir.
M.V.Keldış AMEA-nın fəxri üzvü seçilmişdir.[9]
İstinadlar redaktə
- ↑ 1 2 3 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ 1 2 http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-50679.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12.
- ↑ http://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=24591&l=1.
- ↑ КЕЛДЫШ // Большая российская энциклопедия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- ↑ Келдыш Мстислав Всеволодович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Mstislaw W. Keldysch // Munzinger Personen (alm.).
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #124999689 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ "Keldış Mstislav Vsevolodoviç". 2011-11-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-17.
- ↑ "Keldış Mstislav Vsevolodoviç (1911-1978)" (az.). science.gov.az. 2017. 2017-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-20.
Xarici keçidlər redaktə
- келдыш.рф
- Келдыш Мстислав Всеволодович
- Mstislav Keldış Kruqosvet ensiklopediyasında
- Mstislav Keldış
- Keldış düsturu Arxivləşdirilib 2012-11-05 at the Wayback Machine
- Foto Arxivləşdirilib 2012-03-15 at the Wayback Machine