Namık İsmail

Namık İsmail (türk. Namık İsmail; 1890 – 30 avqust 1935, İstanbul) — Türkiyə rəssamı, yazıçısı, siyası xadimi.

Namık İsmail
Doğum tarixi	1890
Doğum yeri	Samsun, Osmanlı
Vəfat tarixi	30 avqust 1935
Vəfat yeri	İstanbul, Türkiyə
Vəfat səbəbi	ürək tutması
Milliyyəti	çeçen
Fəaliyyəti	rəssam
Təhsili	Qalatasaray Ali Məktəbi[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Uşaqlıq illəri

Kənd evi 1911

Namık İsmail 1890-cı ildə Türkiyənin Samsun şəhərində anadan olub. Atası Altunizadə İsmail Zühtü bəy, anası Amasiyalı Yeğenzadə Hüsnü bəyin qızı Bakiyə xanımdır. İsmail anadan olduqdan az bir vaxt sonra ailəsi ilə birlikdə İstanbula köçür. İlk təhsilə 1896-cı ildə Kabataşda yerləşən "Şemsülmekatip"də başladı; daha sonra Beşiktaşdakı "Hamidiye" məktəbində təhsilini davam etdirdi. Rəsim müəllimi Arslanyanın tələbəsi oldu və məktəbi ikinciliklə bitirdi. Saint Benoit Litseyində oxudu. Qalatasaray Litseyi yanğın sonrası yenidən açılınca, Tofiq Fikrətin müdirliyi sırasında bu litseyi bitirərək orta təhsilini tamamladı. Rəsim müəllimi Şevket Dağdan fərdi rəsim dərsləri aldı.

Gənclik illəri

Emalatxanada

Namık İsmailın atası təhsilini artırması üçün onu Parisə göndərdi. 1911-ci ildə Parisdə Julian Akademiyasında, sonra Fernand Cormon Atelyesində rəsim öyrənməyə davam etdi. 1914-cü ildə tətil zamanı İstanbula döndü. Birinci Dünya Müharibəsi başlaması səbəbindən İstanbulda qaldı.

1917-ci ildə Ənvər Paşanın Şişlidə qurduğu atelyedə İbrahim Çallı, Hikmət Onat, Ruhi Arel, Sami Yetik, Əli Camal, Əli Sami Boyar kimi rəssamlarla birlikdə savaş rəsimləri çəkdi. Rəsim əsərləri Qalatasaray Sərgisində xalqa göstərildikdən sonra Viyana və Berlində sərgilənmələri üçün, Cəlal Əsad Arsevenlə birlikdə Berlinə getdi. 1917-ci ilin iyun ayında Qalatasaraylılar Yurdunda açılan serginin təşkilində əməyi olan insanlardan biri olan Namık İsmaila bu xidmətinə görə, "Alamet-i mahsusalı gümüş Hilal-ı Ahmer" medalı verildi. Bu rəsimlərin Berlində sərgisi zamanı vətənə dönməyərək, bir müddət Lieberman və Corinth atelyelərində çalışdı. İstanbula döndükdən sonra bir müddət Qazi Osman Paşa orta məktəbində rəsim müəllimi işlədi. İtaliyaya getmək üçün ona izin verilmədiyi üçün Qazi Osman Paşa orta məktəbində işindən istefa edən rəssam, bir il boyunca bütün İtaliyanı gəzdi və rəsimlər çəkdi.

Siyasi xadim və yazıçı

"Mikelancelo biografiyası" əsəri

1919-cu ildə İstanbulda qurulan "Türkiyə İşçi ve Çiftçi Sosyaliat Fırkası"nın qurucuları arasında oldu ve bir müddət bu siyasi partiyanın başkanı oldu. Namık İsmail rəssamlıqla yanaşı sosialist düşüncəyə malik bir düşünce adamı ve yazıçıdır. Gəncliyndən başlayaraq ədəbiyyatla maraqlanmış "Dergah", "Yeni Mecmua", "Kurtuluş", "İleri", "Akşam" xə s. jurnal və qəzetlərdə gözəl sənətlərlə əlaqədar çox sayda yazılar, hekayələr yazmış, naxışlar çəkmişdir. 1920-ci ildə Molla Şefik Bəyin qızı Mediha xanımla evlenir. On il birgə yaşadıqdan sonra ayrı yaşamağa qərar verən cütlük, rəssamın ölümündən iki ay öncə boşanırlar.

Türkiyə rəsim sənətinin ən məşhur və maraqlı sənətkarlarından biri olan Namık İsmail eyni zamanda bir Qafqaz yurdsevəriydi. "Şimali Qafqaz Cəmiyəti", "Türkiyədə Şimali Qafqaz Siyasi Köçmənləri Komitəsi", "Qafqaziya İstiqlal Komitəsi" kimi Çərkəz köçmən təşkilarlarında aktiv olaraq vəzifələr almış, İstanbulda ve Berlində bu təşkilatlar adına çalışmışdır.

1922-ci ildə yenidən Parisə getdi. Pierre Lotinin "Mutsuz kadınlar"ının rəsmini çəkdi. Parisdən döndükdən sonra rəsim öyrətiminə nəzarət etməklə vəzifələndi və bir müddət müfettiş işlədi. 1927-ci ildə Sənayei-Nəfisədə (indiki Memar Sinan İncəsənət Universiteti) müdir yardımçısı və 1928-ci ildən ömrünün sonuna qədər bu universitetdə müdir vəzifəsində işlədi.

Namık İsmailın məzarı

1934-cü ildə ana tərəfinin Yeğenoğlu soyadını alır. 30 avqust 1935-ci ildə gənc yaşda vəfat etdi. Məzar daşında bu soyad yazılıdır. Üçbucaq formalı məzar daşında sol, sağ və alt tərəfdə eyni yerdə dəfn edilməsi anlaşılan böyük qardaşı Hüsnü Yeğenoğlu və atası İsmaila, ortadakı üçbucaq isə Namıq İsmaila ayrılmışdır.

Şəkillər

• 
  Avtoportret
• 
  Sirkəci gəmi təmirxanası (1914)
• 
  Göyərtədə adamlar (1919)
• 
  Aleksis Qrişenko (sentyabr, 1920)
• 
  Payızgülü (1920)
• 
  Venedikdə köprü (1921)
• 
  İyun 1923
• 
  Pont-neuf (1924)
• 
  Nü (1935)
• 
  Kayzer Vilhelm
• 
  Samovar
• 
  Güllər

Mənbə

• Namık İsmail (türk dilində)
• Namık İsmailin əsərləri Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine
• Sevgi Gürtuna, Namık İsmail, 1914 Kuşağı İçindeki Yeri ve Önemi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Sanat Tarihi Yüksek Lisans Tezi, İst., 1994, s. 3
• Elif Naci, "Namık İsmail, Sanatı, Şahsiyeti, Eserleri ve Hayatı", Yeni Türk Mecmuası, Şubat 1933, S 5, s. 418’de sanatçıyla yapılan söyleşide "1308’de Samsun’da doğdum, bir yaşında İstanbul’a geldim" demektedir; İ. Safa Günay, Büyük Türk Sanatkarı Namık İsmail’in Hayatı ve Eserleri. İst., 1937, s 7’de "1890 yılı mayıs ayı ortalarında bir Perşembe günü Eyüp’ten gelecek ebesi yetişemeden merdiven başında dünyaya geldi";
• Türkiyemiz, Ekim 1979, S. 29, s. 26’da, Elif Naci’nin açıklamasıysa bu kez farklıdır: "1890 yılı Mayısının 15. Perşembe günü Fındıklı’daki evlerinde Eyüp Sultan’dan gelecek ebesi gecikince Namık İsmail’i ebe yardımı olmadan annesi merdiven başında doğurmuş, rahmetli bunu bana kendisi anlatmıştı".
• Sanatçının doğum tarihi birçok yayında 1890 olarak geçmesine karşın; Çırağan Sarayı’nın karşısındaki Yahya Efendi Dergahı’ndaki mezar taşında 1892’dir. Bunun yanı sıra, Halil Edhem’in Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu, s. 59’da ve İstanbul Resim Heykel Müzesi’ndeki sanatçının kimi tablolarının (sözgelimi "Bahar" tablosu) arkasındaki etiketlerde de, doğum tarihi 1892 olarak verilmiştir.
• İ. Safa Günay, a.g.k., s. 7’de "Üç yaşından sonra konuşmaya başlayan Namık İsmail’in, bu yaşına kadar anne, baba, hap (yemek), hop (su) sözcüklerinden başka bir şey söylememesinden korkan aile, dilsiz olduğunu sanmış; beş-altı yaşlarında ilk çizgilerini ve resimlerini yapmaya başlayan Namık, dilediğini akılcı bir yolla mutlaka yaptırır, kesinlikle hırçın davranmaz, diğer çocuklarla hatta kardeşleriyle bile oynamaz, yalnız oynamayı ve çalışmayı severmiş" biçiminde geçmektedir.
• Elif Naci, Yeni Türk Mecmuası, Şubat 1933, S. 5, s.418.
• Hikmet Feridun, "Değerli Bir Ressam ve İdareci: Namık İsmail", 7 Gün, 17 Nisan 1935, C. 5, S. 110, s.8: Zeynep Rona, Namık İsmail, İst., 1992, s.18.
• Günay, a.g.k., s.11.
• E. Naci, a.g.k., s.416.
• Tanin Gazetesi, 25 Haziran 1333 (1917); Gül İrepoğlu, Feyhaman Duran, İst. 1986, s. 55, dipnot 50’den
• Günay, a.g.k., s. 11
• S. Pertev Boyar, Türk Ressamları, Ankara, 1948, s. 216; Nurullah Berk, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi, Ocak 1972, s. 22; Nurullah Berk-Adnan Turani, Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, İst., 1981, s. 57; Rona. a.g.k. s.19, 21
• E. Naci, a.g.k., s. 419.
• Günay, a.g.k., s. 21.
• İrepoğlu, a.g.k., s. 56.
• E. Naci, a.g.k., s. 419
• E. Naci, a.g.k., s. 419
• Günay, a.g.k., s. 16; E. Naci, Türkiyemiz, Ekim 1979, s. 26; Rona, a.g.k., s. 20;
• İrepoğlu, a.g.k., s 63.
• Günay, a.g.k., s. 23
• Namık İsmail, Mikelanj, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları-Biyografi Dizisi, 2. Baskı, İstanbul, 1994.