Ribekit
Ribekit Na2 Fe32+Fe23+ [(OH, F) | Si4 O11]2; Maqnezioribekit – Na2Mg3Fe23+[(OH,F)|Si4 O11]2. — monoklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn.
| Ribekit | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) |
☐Na₂(Fe²⁺₃Fe³⁺₂)Si₂O₂₂(OH)₂[1] |
| Strunz təsnifatı | VIII/F.08 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Növ müxtəliflikləri redaktə
Krokidolit (yaxud mavi asbest) və rodusit – uyğun olaraq ribekit və maqnezioribekitin asbestəbənzər növ müxtəliflikləri.
Xassələri redaktə
Rəng – açıq- və tünd-göydən qöyümtül-qarayadək; krokidolitin – mavi, göyümtül-yaşıl, sarımtıl, bozumtul, yaşılımtıl, qızılı-qəhvəyi; Mineralın cizgisinin rəngi – göyümtül-qara, tünd-göydən açıq-göyədək, bəzən rəngsiz; krokidolitin–poladı-boz, qızılı-qəhvəyidən sarıyadək; Parıltı – şüşə, asbestəbənzər əmələgəlmələrdə – ipəyi; Şəffaflıq – qeyri-şəffafdan yarımşəffafadək; Sıxlıq – 3,0-3,4; Sərtlik – 5,5-6; Kövrəkdir; Ayrılma – {110} üzrə mükəmməl; krokidolitdə – yoxdur; Bölünmə – qeyri-hamar, asbestəbənzər növ müxtəlifliklərində – tikanlı; Morfologiya – kristallar: iynəvari, üzlərin uzunu istiqamətdə cizgilənmiş prizmatik; Mineral aqreqatları: püruzlar, lifli kütlələr.
Mənşəyi və yayılması redaktə
Maqmatik ribekitə natriumla zəngin intruziv və effuziv süxurlarda – qranit, siyenit, riolit, traxit, komenditlərdə və b. rast gəlinir. Habelə qranit peqmatitlərində qeyd edilir. Bu mineralların metamorfik əmələgəlmələri dəmirli kvarsitlərdə, maqnezioribekitinkilər isə həmçinin qlaukofan şistlərində tez-tez müşahidə olunur. Kvars və kalsit damarlarında bəzən hidrotermal mənşəli ribekitə rast gəlinir. Asbestəbənzər ribekit və maqnezioribekitin (sonuncunun liflərinin uzunluğu 20 sm-ə çatır) nadir çökmə - diagenetik əmələgəlmələri qumdaşlarında və alevrolitlərdə qeyd edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: qlaukofan, kumminqtonit, qryunerit, amozit, kvars, kalsit, opal və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Langezundfyord (Norveç); Tuva, Krasnoyarsk diyarı (Rusiya); Miçikopoten rayonu (Kanada); Franklin rayonu (ABŞ); Xamersli silsiləsi (Qərbi Avstraliya); Transvaal, Qrikvataun (CAR); Lusaki rayonu (Zambiya). Azərbaycanda Laçın rayonunda krokidolit – mavi asbest qeyd edilir.
Tətbiqi redaktə
Asbestəbənzər əmələgəlmələr odadavamlı material kimi kimya, elektrotexnika, toxuculuq, kağız, tikinti və b. sənaye sahələrində geniş istifadə edilir. «Pələng gözü» (kvarsla əvəzlənmiş krokidolit) dekorativ daşdır.
İstinadlar redaktə
- ↑ Hawthorne F. C., Oberti R., Harlow G. E., Maresch W. V., Martin R. F., Schumacher J. C., Welch M. D. Nomenclature of the amphibole supergroup (2012) (ing.). // Am. Mineral. Mineralogical Society of America, 1916. Vol. 97. P. 2031–2048. ISSN 0003-004X; 1945-3027 doi:10.2138/AM.2012.4276
Mənbə redaktə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.