Yonas Mekas (ing. Jonas Mekas; 24 dekabr 1922[1][2][…], Birjay, Litva23 yanvar 2019[3][2][…], Bruklin, Nyu-York[5]) – Amerika və Litva şairi və kinorejissoru, "Yeni Amerika kinosu" nun liderlərindən biri, "New York kino avanqardının xaç atası"; Litva Ədəbiyyat və İncəsənət Milli Mükafatı laureatı (1995).

Yonas Mekas
lit. Jonas Mekas
Doğum tarixi 24 dekabr 1922(1922-12-24)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 23 yanvar 2019(2019-01-23)[3][2][…] (96 yaşında)
Vəfat yeri
Atası Paulius[d]
Anası Elžbieta[d]
Təhsili
  • Mayns Universiteti[d]
Fəaliyyəti kinorejissor, şair, ssenarist, incəsənət xadimi
Üzvlüyü
İmza
jonasmekas.com/diary/
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiyası redaktə

1944-cü ildə Litvanı tərk edərkən, kiçik qardaşı Adolfasla birlikdə (1925-2011-ci illərdə o, da kinematoqrafçı olmuşdur) Alman hakimiyyəti tərəfindən həbs olunur. 1945-ci ilə qədər hər ikisi Hamburq yaxınlığındakı Elmshornda bir nasist əmək düşərgəsində saxlanılır və müharibə bitdikdən sonra bir neçə ay köçkün düşərgələrində qalırlar. 1946-1948-ci illərdə Yonas Mainz Universitetində fəlsəfə təhsili alır.

1949-cu ildə qardaşlar ABŞ-yə köçür. İki həftə sonra Yonas bir Boleks kamerası alır və həvəskar filmlər çəkməyə başlayır. Hans Rixterin yanında dərtslər alır. 1954-cü ildə qardaşlar avanqard film jurnalı olan Film Culture-nı qurur. 1958-ci ildən Yonas Norman Maylerin həftəlik “The Village Voice” ndə gündəliyi aparır. 1962-ci ildə Yonas Şirli Klark, S. Brekic və Amerika avanqard kinosunun digər simaları ilə birlikdə Film Yapımcıları Kooperativini qurur. 1964-1967-ci illərdə özünün təşkil etdiyi yeni Amerika kinosunun sərgisi ilə Avropa və Latın Amerikasına səyahət edir. 1970-ci ildə S. Brekiç və başqaları ilə birlikdə - Arxiv Kino Antologiyası, eksperimental film istehsalının ən böyük anbarını qurur. Salvador Dali, Endi Uorhol, Allen Qinzberq, Corc Maçyunas, Yozef Boys, Con Lennon, Yoko Ono, Niko və s. ilə dostluq və əməkdaşlıq etmişdir.

İşləri redaktə

Litvada bir neçə şeir kitabının və onlarla eksperimental filmin müəllifidir. Film gündəlik janrının banisidir.

Mükafat və fəxri adlar redaktə

Quqqenhaym Təqaüdüçüsü[6],

İncəsənət və Ədəbiyyat ordeni (1992, 2012),

Litva Ədəbiyyat və İncəsənət Milli Mükafatı (1995),

Avstriya Elm və İncəsənət Fəxri Nişanı (2008) və bir çox digər mükafatlar,

Birjay rayonunun Fəxri Vətəndaşı (2011)[7].

Mənbə redaktə

İstinadlar redaktə

  1. 1 2 Jonas Mekas // filmportal.de. 2005.
  2. 1 2 3 4 Jonas Mekas // Solomon Quqqenhaym muzeyi. 1937.
  3. 1 2 http://www.brooklynvegan.com/jonas-mekas-avant-garde-filmmaker-and-iconic-new-yorker-dies-at-96/.
  4. 1 2 http://jonasmekas.com/bio.php.
  5. 1 2 https://www.nytimes.com/2019/01/23/obituaries/jonas-mekas-dead.html.
  6. "Jonas Mekas". John Simon Guggenheim Foundation (ingilis). gf.org. 2019-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-16.
  7. "Biržų rajono savivaldybės garbės piliečiai". Biržų rajono savivaldybės Jurgio Bielinio viešoji biblioteka (litva). Biržų rajono savivaldybės Jurgio Bielinio viešoji biblioteka. 2017-07-14. İstifadə tarixi: 2017-12-30.[ölü keçid]