11:16, 5 fevral 2011 tarixindəki versiya redaktə Enver62 (müzakirə \| töhfələr) 44.494 redaktə kRedaktənin izahı yoxdur ← Əvvəlki redaktə		11:27, 5 fevral 2011 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Enver62 (müzakirə \| töhfələr) 44.494 redaktə kRedaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 4: == Ərazisi == [[İmage:China 100.78713E 35.63718N.jpg\|thumb\|270px\|Çin peykdən çəkilişi]] [[İmage:ChinaGeography.png\|thumb\|270px\|Çin coğrafiyası]] [[Sakit ~~okeanın~~okean]]ın qərb suları ilə yuyulan[[ Çin,]] ~~Asiyanın~~[[Asiya]]nın şərqində yerləşir. Çinin quru ərazisi 9,6 mln.km2-dir. Çin ərazisi cənubdan şərqə 5,7 min km, şimaldan cənuba isə 3,7 min km uzanır. Çin həmçinin ucsuz-bucaqsız dəniz sərhədlərinə də malikdir. Çinin şərq və cənub-şərq sahillərini Boxay, Sarı, Şimali-Çin və Cənubi Çin dənizləri yuyur. Çinin ərazi sularının ümumi sahəsi 4,73 mln. km2-dir. Çin sahillərində çoxlu adalar vardır ki, bunların ən böyüyü Tayvan və Xaynandır. Çin 10-dan çox dövlətlə: şimalda [[Monqolustan]] və [[Rusiya]], qərbdə [[Qazaxıstan]] və [[Əfqanıstan]], cənub-qərbdə [[Hindistan]], [[Nepal]],[[ Butan]],[[ Birma]], Tayland, Laos, Vyetnam və şərqdə KXDR ilə sərhəddir. O, [[Filippin]] və [[Yaponiya]] ilə uzunluğu təxminən 11000 km olan (adaların sahil xətti daxil olmaqla isə 21000 km) dəniz sərhəddinə malikdir. Quru sərhədlərinin uzunluğu isə 22,8 min km təşkil edir. Çinin ən iri limanı olan Şanxay respublikanı dünyanın bütün ölkələri ilə – Amerika, İngiltərə, Fransa, Braziliya, Kanada, Avstraliya və digərləri ilə birləşdirir. 1984-ci ildə isə, Çin höküməti birbaşa xarici iqtisadi əlaqələr hüququ qazanan 14 sahilyanı şəhər açmaq qərarı qəbul etmişdir. Həmçinin, 4 azad iqtisadi zona da yaradılmışdır. Onlardan ən irisi – Şençjen Honkonqun yaxınlığında yerləşir.▼ ▲Çinin ən iri limanı olan [[Şanxay]] respublikanı dünyanın bütün ölkələri ilə –[[ Amerika]], [[İngiltərə]], Fransa, Braziliya, Kanada, Avstraliya və digərləri ilə birləşdirir. 1984-ci ildə isə, Çin höküməti birbaşa xarici iqtisadi əlaqələr hüququ qazanan 14 sahilyanı şəhər açmaq qərarı qəbul etmişdir. Həmçinin, 4 azad iqtisadi zona da yaradılmışdır. Onlardan ən irisi – Şençjen Honkonqun yaxınlığında yerləşir. Çin öz topoqrafiyasının müxtəlifliyi ilə də fərqlənir. Dağlar, yaylalar və təpələr ölkənin quru ərazisinin 65 faizini təşkil edir. Bütün dünyada məşhur olan dağ sistemləri Çin ərazisinin böyük hissəsini tutur – bu, Çinin coğrafi xüsusiyyətlərindən biridir. Dünyada 8 min m-dən hündür olan 19 zirvənin 7-si Çində yerləşir. Sətir 18 ⟶ 21: == İqlim == [[İmage:Average annual precipitation in China(English).png\|thumb\|250px\|Çinin iqlim xəritəsi]] Çinin quru ərazisinin təxminən 98%-i 200 – 500 şimal en dairəsində yerləşir, buna görə də mülayim və subtropik iqlim zonaları xüsusilə çoxluq təşkil edir. Bu coğrafi mövqe Çinin açıq-aşkar musson xarakter daşıyan iqlim şəraitinə səbəb olur. Qışda üstünlük təşkil edən küləklər şimaldan əsir, yayda isə cənubdan. Mövsümlərin kəskin dəyişikliyi xarakterikdir. Yağışlar mövsümü adətən ilin ən isti dövrünə düşür. Güclü soyuq külək axınları, leysan yağışları və tayfunlar Çinin iqliminin ayrılmaz əlamətləridir. Çinin iqliminin daha bir fərqləndirici xüsusiyyəti temperaturun və yağıntının miqdarının ən geniş limitdə dəyişməkdə özünü biruzə verən kontinental xarakterli olmasındadır. Məsələn, yanvar və iyul aylarında orta aylıq temperaturu götürək. Eyni en dairəsi rayonunda yerləşən digər ölkələrin analoji göstəricilərinə nisbətdə temperatur yanvarda daha aşağı, iyulda isə daha yuxarıdır. İllik yağıntının miqdarı dənizdən uzaqlaşdıqca aşağı düşür: sahilboyu cənub-şərqdə 1000-2000 mm-dən şimal-qərbdə 100-200 mm-dək. Regional və iqlim müxtəlifliyinə görə Çinin ərazisini üç təbii qurşağa bölmək olar: Sətir 52 ⟶ 56: [[pl:Geografia Chin]] [[pt:Geografia da República Popular da China]] [[ru:География Китайской Народной Республики]] ~~[[ru:]]~~ [[uk:Географія Китаю]] [[vi:Địa lí Trung Quốc]]

Çin coğrafiyası: Redaktələr arasındakı fərq