19:49, 19 aprel 2008 tarixindəki versiya redaktə Sortilegus (müzakirə \| töhfələr) Bürokratlar, İnzibatçılar 274.871 redaktə Redaktənin izahı yoxdur ← Əvvəlki redaktə		15:14, 25 fevral 2011 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Sefer azeri (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər, Səhifə addəyişdiriciləri, Yükləyicilər 57.968 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 1: '''Turukki''' və ya '''Turuk''' – e.ə. XX – XIX əsrlərdə [[Cənubi Azərbaycan]]da və [[Xəzər]]in cənub hissəsində yaşamış qədim türk tayfalarından biri. Quti dövlətinin parçalanmasından sonra turuklar Azərbaycan ərazisind – gələcək Midiya erkən dövlətinin formalaşacağı yerdə kiçik çarlıqlarını qurmuşlar. ~~'''Turukki''' - tarixi Azərbaycan ərazisində mövcud olmuş ilkin etno-siyasi birliklərdən biri.~~ Miladdan öncə minillər boyu qədim [[Azərbaycan (tarixi ərazi)\|Azərbaycan]]da yaşayan türk boyları 3-4 min il əvvəl müxtəlif qollara ayrılmış, bir qolu [[Türküstan]] tərəfə köçmüş, digər qolu isə [[Urmiya gölü\|Urmu gölü]] hövzəsində qalmışdır. Şərqə gedən türklər V əsrdən sonra böyük [[Göytürk İmperiyası]]nı qurmuşlar. Bu türklər haqqında [[Çin]] mənbələrində, Orxon-Yenisey türk abidələrində və digər qaynaqlarda kifayət qədər məlumat vardır. Müxtəlif dillərdə yazılmış sənədlərdə ''tukyu'' (çin), ''türküt'' (monqol), ''tork'' (fars, erməni) və öz dillərində ''türük'', ''türk'' adlanan türklərin şərq qolu elmi ədəbiyatda geniş işıqlandırılmışdır, lakin Ata yurdda qalan türklər barədə bunu söyləmək olmaz, çünki indiyə qədər bu sahədə tədqiqat aparılmamış, yalnız akkad yazılarında bir-iki yerdə adı turukki şəklində oxunan tayfaların türk olması fikri söylənmişdir.<ref>F. Cəlilov – Azər xalqı, II nəşri Bakı, 2006, səh 40 - 46</ref> Cənubi Azərbaycanın ən qədim əhalisinə Turukki adlı etnik birlik də daxil idi. Son Assur qaynaqlarında Turukki tayfa adə hələ Akkadlı Sarqonun (m.ö XXIV əsr) dövlətinin hüdudları təsvir edilərkən çəkilib. Naram Suene qarşı şimal tərəfdə 17 hökmdarın yaratdığı koalisiyada isə Tourki ölkəsinin İlluşumel adlı hakiminin adı var. Bu qaynaqlardan məlum olur ki, Turukkilər tarix səhnəsinə Kutilər və Lullubilərlə eyni vaxtda çıxıblar. Bir Assur mənbəsində onlar “Turukki ölkəsinin adamları” kimi təqdim olunur. Əslində Assuriya dövlətinin zəyifləməsində Kuti və Lullubilərlə yanaşı Turukkilər də xüsusi rol oynamişdılar. Bundan istifadə eden Babil hökmdarı Hammurapi (m.ö 1792-1750) Subar və Kuti ordularını, daha sonra isə Turukki hərbi dəstəsini məğlubiyyətə uğratdı. M.Ö XIII-XII əsrlərdə isə Turukkilər artıq siyasi qüvvə kimi tarix səhnəsindən silinməkdə idilər. Dolayısıyla m.ö. XIII-Xİ əsrlərdə artıq Assur çarları da Turukkilərdən bəhs etmirdilər. == İstinadlar == <references/> [[Kateqoriya:Qədim dövr Azərbaycan tarixi]]

Turukki: Redaktələr arasındakı fərq