Turukki: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 4:
 
Qədim Azərbaycanda türk adlı boylar m.ö. III minildə qurulan [[Aratta]], [[Quti]], [[Lulubi|Lulu]] dövlətləri zamanında üzdə olmasalar da, həmin dövlətlərin qurulmasında digər türk boyları ilə birlikdə iştirak etmişlər. Quti sülaləsinin hakimiyətdə olduğu çağda (XXIII əsrdə) [[Akkad dövləti|Akkad]] qoşununun quzey bölgələrdə vuruşduğu 17 tayfadan biri də tourki və ya turki şəklində xatırlanan boydur. [[Dəclə]] çayının yuxarı axarında subarların ''Turxu'' adlı şəhəri də sonrakı asur yazılarında qeyd olunur. [[Mari]] sənədlərində adı keçən türklər isə Dəclənin sol yaxalarında, Urmu gölü yaxınlığında yaşayırdılar. [[Kuti dövləti|Quti eli (dövləti)]] dağılandan sonra üzə çıxan türk adlı boylar bu ərazilərdə [[Kutilər|quti]], [[lulubilər|lulu]], [[Subarlar|subar]], [[Kumanlar|kuman]] adlı digər türk boyları ilə birlikdə II minil boyu [[Asur]], [[Hurri]] - [[Mitanni]], [[Kassilər|Kassi]], [[Babil]] və [[Elam]] dövlətlərinə qarşı vuruşmuşlar.
 
== Tarixi ==
 
İndiki [[İraq]] - [[Suriya]] sərhədi yaxınlığında [[Fərat]] çayının batı yaxasında fransız alimlərinin apardığı qazıntı qədim Mari şəhərinin çar arxivini üzə çıxarmışdı. Mixi yazı ilə yazılmış tabletlərin (gil lövhələrin) mətnləri iyirmi il sonra [[1950]] - ci ildən bayşlayaraq, Georgies Dossin tərəfindən [[Luvr muzeyi]] xəbərlərində seriyalarla dərc olundu. İyirmidən artıq mətndə '''turukku''' şəklində oxunmuş boy adı vardı. İlk dəfə bu adın türklərlə ilgili olduğunu söyləyən H. Z. Koşay iki tabletdə turukku sözü olan sətri [[1982]] - ci ildə [[Buxarest]]də nəşr olunan bir elmi bülletendə çap etdirmişdir. [[1989]] - cu ildə S. Bayram turukku sözü olan daha 11 tablet olduğunu qeyd etmişdir. Azərbaycan tarixçilərindən Z. Yampolski, Y. Yusifov <ref>Y. Yusifov – Qədim Şərq tarixi, Bakı, 1994</ref>, S. Əlyarov ([[1996]]) da asur mətnlərində xatırlanan turukku və ya turukki boyunu türk hesab etmiş və bu adın müxtəlif zamanlarda və müxtəlif dilli yazılarda '''türük'''//'''török'''//'''turuk'''//'''türki''' şəklində işləndiyini qeyd etmişlər.
== İstinadlar ==
<references/>