Ağ ciyər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.6.4) (Bot redaktəsi əlavə edilir: mrj:Шоды |
k Bot redaktəsi dəyişdirilir: ln:Lipúlúlú; cosmetic changes |
||
Sətir 15:
[[İbtidai sürünənlər]]də (qatteriya) ağciyər arakəsmələrlə ayrılmış kameralardan ibarətdir.
Bəzi kərtənkələlərdə ([[varan]]), [[tısbağalar]]da, [[timsah]]larda ağciyər süngərəbənzərdir. Bir sıra sürünənlərdə ağciyər çıxıntıları — ağciyər kisəcikləri olur. Quşların ağciyəri döş qəfəsinin
[[Ağciyər (insan)|İnsanda ağciyər]] cüt orqanlardanır. Sağ ağciyər üç (yuxarı, orta, aşağı), sol ağciyər iki (yuxarı və aşağı) paydan ibarətdir. Bundan əlava, ağciyərdə çoxbuçaqlı piramidayabənzər paycıqlardan ibarət seqmentlər (hər ağciyərdə 10 və ya 11 seqment) olur.
== Ağciyərlərdəki Heyranedici Sistem ==
Ağciyərləriniz sizin hərəkətlərinizə görə özünü tənzimləyən orqandır. Qaçdıqda ağciyərləriniz daha çox işləyir və artan oksigen ehtiyacınızı təmin edir, oturduqda isə daha yavaş işləyir, ancaq heç dayanmır. Yaşadığınız müddətdə ağciyərləriniz hava pompası kimi heç dayanmadan orqanizmin içinə hava alır, sonra bu havanı bayıra pompalayır. Bunu edərkən də tənəffüs sisteminin digər işçilərilə birlikdə uyğunluq içində hərəkət edir. Çünki nəfəs almaq üçün təkcə ağciyərin olması kifayət deyil. Ağciyərin işləməsini təmin edən kənar gücə də ehtiyac var. Bu güc döş qəfəsinin altındakı diafraqm və qabırğaların aralarındakı əzələlər sayəsində qazanılır.
Sətir 27:
Qaçmaq, gülmək, yerimək, yatmaq… Siz bunları heç düşünmədən edirsiniz, ancaq bütün bu müxtəlif hərəkətlər əsnasında ağciyərlərinizdə orqanizminizin oksigen ehtiyacını müəyyən edən avtomatik tənəffüsə nəzarət sistemi işləyir. Hərəkət halında olarkən bədən hüceyrələrinin fəaliyyətləri artır, hüceyrələr daha çox güc və enerji sərf edir. Ona görə də bədəndəki 100 trilyona yaxın hüceyrə normalda olduğundan daha çox oksigenə ehtiyac hiss edir. Oksigen ehtiyacının artması ilə yanaşı hüceyrələrin istehsal etdiyi artıq karbondioksid də orqanizmdən dərhal xaric edilməlidir. Əgər artan oksigen tələbatı təmin edilməsə, bundan bütün orqanizm hüceyrələri zərər görür. Bu səbəbdən tənəffüs sürətlənir, yəni ağciyərlər daha sürətlə işləyirlər.
Həyat üçün çox vacib olan bu hal yenə möcüzəli sistem sayəsində həll olunur. Beyin kötüyü adlandırılan hissədə qandakı karbondioksid faizinə davamlı surətdə nəzarət edən reseptorlar var. Bu reseptorların bağlı olduğu mərkəzlər, içinə düşdükləri vəziyyətə görə ağciyərlərin işləməsini təmin edən əzələlərə lazımi əmrlər göndərir. Beyin kötüyü başqa ağciyərlərin xarici səthində yerləşən təzyiqə qarşı həssas reseptorlar da ağciyər həddindən artıq gərildikdə beyin kötüyünə tənəffüs dərinliyinin azaldılması üçün lazımi əmrlər göndərirlər. Bu proseslər hər
Bir-birini tamamlayan bir çox tarazlıqdan ibarət bu sistemin öz-özünə kor-təbii şəkildə təsadüflər nəticəsində əmələ gəlməsini iddia etmək, əlbəttə, mümkün deyil. İnsan bədənindəki tənəffüs sistemi yaradılış nümunələrindən sadəcə biridir.▼
▲Bir-birini tamamlayan bir çox tarazlıqdan ibarət bu sistemin öz-özünə
[[Kateqoriya:Anatomiya]]
Sətir 84 ⟶ 82:
[[ku:Pişik]]
[[la:Pulmo]]
[[ln:
[[lt:Plautis]]
[[lv:Plaušas]]
| |||