Quba qəzası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 19:
== Tarixi ==
 
[[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] döv-ründədövründə dəstəsi Quba şəhərində 3000-dək dinc sakini qətlə yetirmiĢyetirmiş, 4 milyon manat nağd pul, həmçinin 4,5 milyon manatlıq brilyant, qızıl, gümüĢgümüş və digər qiymətli daĢdaş-qaĢqaş, 25 milyon manatlıq müxtəlif əĢyalarəşyalar qarət etmiĢdietmişdi. Quba qəzasında 122 müsəlman kəndi dağıdılmıĢdağıdılmışyandırılmıĢyandırılmış, əhalisi kütləvi Ģəkildəşəkildə qətlə yetirilmiĢdiyetirilmişdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldıqdan sonra Quba qəzasında öz hakimiyyətini bərqərar etmiĢdi. Parlamentin 1919 il 2 iyun tarixli qərarı ilə səpmə yatalaqla mübarizə üçün Quba Ģəhər özünü idarəsinə 100 min manat məbləğində faizsiz borc ayrılmıĢdıayrılmışdı. Aprelin 12-də isə Qusar sahəsinin Xuluq kəndində ali ibtidai məktəb açılması barədə qanun qəbul olunmuĢdu. Lakin sovet Rusiyasının yaxından köməklik göstərdiyi bolĢeviklər qəzada Hökumət əleyhinə iĢ aparırdı. Quba Ģəhərində silahlı üsyan qərargahı təĢkil edilmiĢdi. 1920 il aprelin 27-də gündüz saat 2-də istilaçı 11 -ci Qırmızı ordu hissələri Qubaya girdi. Quba qəzasında sovet hakimiyyətinin qələbəsi elan olundu. 1929 ildə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında həyata keçirilən rayonlaĢdırma prosesində Quba qəzası ləğv edildi. Bakı quberniyasının inzibati ərazi vahidlərindən biri.
 
Keçmiş [[Quba xanlığı]]nın ərazisində yaradılmıĢdı. Quba xanhğı [[1806]] ildə Rusiya imperiyası tərəfindən iĢğal olunaraq, əyalətə çevrildikdən sonra onu Gürcüstan BaĢ rəisliyinin tabeliyindəki naib idarə edirdi. 1809 ildə Quba əyalətini idarə etmək üçün Abbasqulu ağa Bakıxanovun atası Mirzə Məhəmməd xan baĢda olmaqla, dörd nüfuzlu bəydən ibarət Quba idarəsi yaradılmıĢdı. 1810 il üsyanından sonra Qubada komendant üsul-idarəsi formalaĢdırıldı. Quba əyaləti Bakı və Dərbənd əyalətləri ilə birgə Dağıstan dairəsində birləĢdirildi. 1840 il 10 aprel tarixli inzibati-məhkəmə islahatından sonra yaradılan Quba qəzası (Samur dairəsi ilə birlikdə) Dərbənd hərbi dairəsinə daxil edildi. 1846 il inzibati-ərazi bölgüsü nəticəsində Quba əyaləti yeni yaradılmıĢ Dərbənd quberniyasının tərkibində qaldı. Dağıstan vilayətinin idarə edilməsi haqqında 1860 il 5 may tarixli Əsasnaməyə görə Dərbənd quberniyası ləğv olundu. Quba qəzası Bakı quberniyasının tərkibinə daxil edildi. Qəzanın mərkəzi Quba Ģəhəri idi. Quba qəzasında qəza idarə sistemi ya-radılmıĢdı. Qafqaz təqviminin (1917) məlumatına görə, Quba qəzasının sahəsi 6308,61 kv.verst idi. Qəzada 171248 nəfər əhali yaĢayırdı. Onlardan 170148 nəfəri yerli sakinlər, 1100 nəfəri isə müvəqqəti yaĢayanlar idi. Qəza əhalisinin 91.871 nəfəri kiĢi (53,65%), 79377 nəfəri qadın (46,35%) idi. Müsəlmanların sayı 164,8 min nəfər idi. Qəzada 5206 nəfər rus qeydə alınmıĢdı. Quba Ģəhərində 26956 nəfər yaĢayırdı. Qəzanın təsərrüfat həyatında bağçılıq daha çox inkiĢaf etmiĢdi. Fevral inqilabından (1917) sonra Quba qəzasında Müvəqqəti hökumətin yerli orqanlarının təĢkilinə baĢlandı. Martın sonlarında Qubada ictimai təĢkilatların icraiyyə komitəsi yaradıldı.