Buxara xanlığı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: lt:Bucharos chanatas |
k Bot redaktəsi əlavə edilir: sv:Buchara (stat); kosmetik dəyişmələr |
||
Sətir 2:
'''Buxara xanlığı''' - ([[Özbək dili|özbəkcə]]: Buxoro Xonligi) Buxara və bu günki [[Özbəkistan]] ətraflarında mövcud olmuşdur. Şeybani hakimiyyəti, Aştarhan hakimiyyəti (Canı hakimiyyəti) və Mangit hakimiyyəti olmaqla üç dövrü əhatə etmişdir.
== [[Şeybani xanlığı]] ==
Şeybani xanlığı (1428-1468, 1500-1599), [[Çingiz xan]]ın oğullarından [[Cuci]]nin oğlu, Batının qardaşı Şeybanın sülaləsindən olan və özbəkləri idarə edən Əbu ül Xeyir tərəfindən qurulmuş xanlıqdır. 1428-ci ildə qurulan Buxara xanlığı 1468-ci ildə Teymur İmperatorluğu tərəfindən yıxılmışdır. Sonra 1500-ci ildə Məhəmməd Şeybani Xan (1451-1510) tərəfindən təkrar qurulan Şeybani xanlığı (1500-1599) 1506-ci ildə Buxaranı ələ keçirmiş, mərkəzi Buxaraya köçürmüş və Buxara xanlığı olaraq xatırlanmağa başlamışdı. Bu xanlıq Özbək xanlığı olaraq da tanınır. Şeybani, ya da Şibanoğulları xanlığı 1599-cu ildə Aştarhan xanlığı mənşəli olan Din Məhəmməd, Baqi Məhəmməd və Qubernator Məhəmməd qardaşları tərəfindən yıxılmış və Buxara xanlığı Aştarhan hakimiyyətinin (Canı hakimiyyətinin) əlinə keçmişdir.
=== Şeybani xanları ===
Məhəmməd Şeybani (1500-1510)
Sətir 38:
Aştarhan hakimiyyətinin son xanı olan Əbul Qazi zamanında, monqol mənşəli, ancaq Çingiz Xan soyundan olmayan Mangitlər 1747-ci ildə Buxaranı işğal edərək, 1753-cü ildə Əmrliklərini elan etmişdilər. O dövrün, Orta Asiyanın adətinə görə Çingiz Xan soyundan olmayan Xan ola bilmədiyi üçün 1756-cı ildə "Əmir əl-Möminin" adından istifadə etmişdilər. Bu əmirlik 1785-ci ildə Aştarhan hakimiyyətinin Buxara Xanlığını yıxmışdır.
== Mangit hakimiyyəti ([[Buxara Əmrliyi]]) ==
Mangıtlər zamanında xanlığın sərhədləri daralmağa başladı və XIX əsrin sonlarına doğru son mərkəz olan Buxaranın da rus tərəfindən işğal edilməsi ilə Buxara Xanlığı Rus əsarətinə girdi və 1920-ci ildəki Sovet işğalına qədər yarı müstəqil qaldı. Xanlıq torpaqları 1860-cı ilə qədər bu günki Türkmənistanı, Özbəkistanın qərbini və Qazaxıstanın cənub-qərbini əhatə etmişdir. Hive Xanlığı və Kokand Xanlığı ilə birlikdə Özbək üç xanlığı olaraq xatırlanır.
=== Buxara Əmrləri ===
Günahsız Şah Murad 1785-1800
Sətir 62:
[http://sm.azersayt.com/]
[[Kateqoriya:Özbəkistan tarixi]]
[[Kateqoriya:Xanlıqlar]]
Sətir 77 ⟶ 78:
[[pnb:خانان بخارا]]
[[ru:Бухарское ханство]]
[[sv:Buchara (stat)]]
[[tr:Buhara Hanlığı]]
[[uk:Бухарське ханство]]
| |||