Kiaksar: Redaktələr arasındakı fərq

'''Kiaksar''' ([[yunan dili|yunanca]]: Κυαξάρης, [[Qədim fars dili|qəd. fars]]:Uvaxşatra<ref>Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə), Bakı, 2007, II cild</ref>) – hökmdar [[Fraorta]]nın oğlu, [[Midiya]]nın üçüncü və ən qüdrətli hökmdarı.<ref>[http://www.iranologie.com/history/history3.html Medijci i prvo iransko kraljevstvo (Iranologie.com)]</ref><ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/372125/Media (Britannica ensiklopediyası)]</ref> Prof. [[Qiyasəddin Qeybullayev|Q. Qeybullayevin]] ''“ilk böyük türk”'' <ref>Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, 1994, səh 89</ref> adlandırdığı Kiaksarın hakimiyyəti dövründə [[Midiya]] şərqin ən güclü dövlətinə çevrilmişdir.

Kiaksar şəxs adının əsl formasını bərpa etmək çətinlik yaratmışdır. [[Herodot]] fars məlumatçısından eşitdiyi adı qədim [[yunan dili]]nə uyğun surətdə yazmışdır. Er.əv. 519-cü ilə aid [[Bisutun]] qaya yazısında bu ad ''Huvaxştra'' Asur mənbələrində bir neçə midiyalının adında satar komponenti nəzərə çarpır: Satarpay, Satarpanu, Sataret və b. Ona görə də ''Kuvaksatar'' şəxs adındakı satar komponentinin türkcə şat – vəliəhd, şahzadə və ər – kişi, igid, döyüşçü sözlərindən ibarət olduğunu güman edilir . XVIII əsrdə [[Xivə xanlığı]]nın aid arxiv sənədlərində [[qaraqalpaqlar]]da 9 nəfər Sadır şəxs adı çəkilir <ref>Документы архива хивинских ханов по истории и этнографии каракалпаков. М., 1967</ref>. İ.M.Dyakonov və E.A.Qrantovski adlarda satar sözünü qədim fars mənşəli ''hşatra'' – hakimiyyət sözünün asurca yazılışı sayır <ref>Дьяконов И. М. История Мидии. М. — Л., 1956</ref> və bunun əsasında Maday etnosunun [[Ari]] mənşəli (fars mənşəli) olduğunu yazırlar. Lakin yuxarıda deyilənlər bu fikrin yanlış olduğunu göstərmişdir. <ref>Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, 1994</ref> [[Orta Asiya]]da sak çarlarından biri Saksatar (bu adı er.əvvəl II əsr müəllifi [[Polien]] çəkir) şəxs adı məlumdur. Adın birinci komponenti Şərqi hun xaqanı [[Mete]]nin oğlu Kiek (yazılışı çincədir, Kuyak, Kuvak kimi də oxuna bilər) və [[Çingiz xan]]ın nəvəsi Quyuk xanın ([[1205]]- [[1248]]) adlarında da vardır. Kiaksar (Huvaxştra) şəxs adının dəqiq mənasını müəyyən edilməmişdir. Əgər bu ad məhz [[Herodot]]un yazdığını kimi səslənmişsə, onu [[şumer dili]]ndə kiak – sevimli <ref>Дьяконов И. М. Языки древней Передней Азии. М., 1967, səh 81</ref> sözündən və Sar (Şar) – Aşur allahının adından ibarət olduğunu və (allahı) sevimlidir mənasını verdiyini ehtimal etmək olar. Belə halda Kiaksar [[Midiya]]da [[teofor ad]]lardandır. <ref>Q. Qeybullayev – Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən, Bakı, 1994</ref>