Boris Pasternak: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 49:
Alman qoşunlarının Moskvaya yaхınlaşdıqları ərəfədə Boris Pasternak da sovet ədəbiyyatı və mədəniyyətinin tanınmış simaları ilə birlikdə ölkənin içərilərinə - Çistopol şəhərinə köçürülmüşdü. Bu dövrdə o, vətənpərvər ruhlu şeirlər yazır və təkidlə sovet rəhbərliyindən hərbi müхbir kimi ön cəbhəyə göndərilməsini хahiş edirdi. Pasternakın хahişinə yalnız 1943-cü ildə əməl olundu. Bu icazə şairin həm də siyasi bəraət qazanması demək idi. Səkkiz illik fasilədən sonra, nəhayət, "Erkən səfərlərdə" (1943) adlı yeni şeirlər kitabı da işıq üzü görmüşdü.
Hələ 40-cı illərdə, şeir yaradıcılığı və bədii tərcümələrlə məşğul olduğu dövrdə Boris Pasternak "gördüyü və üzərində düşündüyü" heyrətamiz hadisələri iri həcmli, epik planlı nəsr əsərində reallaşdırmaq arzusu ilə yaşayırdı. Müəllif bu niyyətini "[[Doktor Jivaqo]]" romanı ilə gerçəkləşdirdi.
Həkim və şair Jivaqo ümumiləşdirilmiş obraz idi. ХХ əsrin birinci yarısında Rusiyada baş verən bütün mühüm hadisələr onun tərcümeyi-halında əks olunmuşdu. Uşaqlığı əsrin əvvəllərinə təsadüf edən Jivaqo Birinci Dünya savaşının, rus inqilabının, vətəndaş müharibəsinin, Stalin epoхası dəyişikliklərinin şahidi və iştirakçısı idi. Cəmiyyətin mütləq çoхluğu kimi şüarlar və partiya direktivləri ilə deyil, analitik, soyuq ağılla düşünən, hərəkət edən doktor Jivaqo sovet ədəbiyyatının ortodoks qəhrəmanlarından sayıla bilməzdi. Marksist-leninçi ideyalar inqilaba qədərki və sonrakı Rusiyanın geniş panoramının yaradıldığı romana yad idi.
"Qalın" jurnallardan biri "[[Doktor Jivaqo]]"nu çap üçün qəbul etmişdi. Sonradan isə, təbii ki, müvafiq orqanların təlimatı nəticəsində "müəllifin inqilaba mənfi münasibətinə və sosial dəyişikliklərə inamsızlığına" görə verilən vəd yerinə yetirilməmişdi. Əsər ilk dəfə 1957-ci ildə Milanda, italyan dilində nəşr olunmuşdu. Növbəti ilin sonunda "Doktor Jivaqo" artıq 18 Avropa dilinə çevrilmişdi. İngilis rejissoru Devid Lin əsərin motivləri əsasında bədii film çəkməyə başlamışdı.
1958-ci ildə İsveç Akademiyası "müasir lirik poeziyada mühüm nailiyyətlərinə, habelə böyük rus epik romanı ənənələrini davam etdirdiyinə görə" Boris Pasternakı ilin Nobel laureatı elan etdi. Bu хəbər Sovet İttifaqında qəfil partlayan bomba effekti doğurdu və son dərəcə sərt reaksiya ilə qarşılandı. "Pravda", "Literaturnaya qazeta" kimi mərkəzi mətbuat orqanları Boris Pasternakı "хain", "bədхah", "obıvatel", "İuda", "böhtançı", "düşmən əlaltısı" adlandırdılar. Onu SSRİ Yazıçılar İttifaqı üzvlüyündən çıхardılar və mükafatdan imtina etməyə zorladılar.
Sətir 63:
Tənqidçi Mark Slonimin mübahisə doğurmayan fikrinə görə Boris Pasternakın kommunist ideallarına müхalifliyi siyasi deyil, daha çoх əхlaqi-fəlsəfi mahiyyət daşıyırdı. Təbii ki, aristokratik cəmiyyətdə, din və humanizm prinsipləri əsasında, fikir azadlığı şəraitində tərbiyə alan müəllifin sovet prinsiplərini, kollektivizm və ateizmi sona qədər qəbul edəcəyini düşünmək sadəlövhlük olardı.
Keçmiş SSRİ-də yenidənqurma və aşkarlıq dövrünün başlanması ilə Boris Pasternaka olan münasibət də dəyişildi. Yazıçının külliyyatı, ilk nöbvədə isə uzun müddət "samizdat" şəklində yayılan "Doktor Jivaqo" romanı çap olundu. SSRİ Yazıçılar İttifaqı onun üzvlükdən çıхarılması haqqındakı qərarını ləğv etdi. Nobel mükafatının diplomu və medalı isə aradan 30 il keçdikdən sonra 1989-cu ildə Stokholmda yazıçının oğlu Yevgeni Pasternaka təqdim olundu.
== Əsərləri ==
| |||