İtaliya iqtisadiyyatı: Redaktələr arasındakı fərq

Sənayenin ÜDM-da payı 30,3%, kənd təsər­rü­fatının payı – 3,2%, xidmətlərin payı 66,5% təşkil edir. Ona görə də keçən illərdə Italiya iqtisadiyyatının ümumi inkişafının zəif gös­təriciləri italyan sənayesindəki vəziy­yətlə, xüsusi halda geyim istehsalı, tekstil, ayaqqabı, mebel, kimya sənayesi, metallurgiya, elektrotexnika səna­yesi və maşınqayırmanın bəzi digər növlərindəki vəziy­yətlə şərtlənirdi. Son illər ərzində daxili tələbatın, xüsusi halda əhalinin istehlak tələbatının artım templərinin (2000-ci ildə 2,9%-dən 2001-ci ildə 1,5%-ə qədər) və sənayenin daxili tələbatının azalması işgüzar aktiv­liyin məhdud­laş­dırılmasına gətirib çıxarırdı. Bunun nəticə­sin­də ümumi inves­tisiyaların artımı da azaldı. Maşın, avadanlıq və nəq­liyyat vasitələrinə gedən ümumi investisiya 1,2%-ə qədər, tikintiyə gedən isvestisiyalar isə 3%-ə qədər azaldı. Real ÜDM-in aşağı artımı həm də Italyan ixracatının azal­ma­sı ilə izah olunur. Ekspertlərin fikrincə, Italyan ixracatının azalması birinci növbədə avro kursunun artımı üzündən baş vermiş və bu da ilk növbədə Italiyanın və Almaniyanın ixrac imkanlarını azaltmışdır.

İtaliyanın əmək bazarı mürəkkəb struktura ma­lik­dir. Əmək bazarı, bir tərəfdən, müharibədən sonrakı «qovub çatan inkişaf» istiqamətində formalaşmış və bu inkişaf müx­tə­lif regionların iqtisadiyyatında müxtəlif cür əks olunmuş­dur. Digər tərəfdən, əmək bazarına qlobal texnoloji yenidən­qur­ma prosesi də böyük təsir göstərmiş və indi də təsir göstərir. 1970-ci illərin neft şokundan son­ra başlayan qlobal texnoloji yenidən­qurma prosesi digər sənaye ölkələrində olduğu kimi, məşğulluğun qeyri-tipik for­maları sektorunun (natamam iş günü, müvəqqəti, tə­sadüfi məşğulluq və baş­qaları) genişlən­məsi ilə müşayiət olunurdu. Aşağıdakı ten­den­siyanı qeyd etmək zəruridir. Şimali Italiyada yeni əmək kontingentlərinin böyük hissəsi öz aralarında və ya iri istehsalla korpora­siyaların müxtəlif formalarına daxil olan kiçik müəssisələr tərəfindən udulur. Cənubda isə qeyri formal sektorda əmək qabiliyyətli əhalinin, demək olar ki, yarısı qalır. Işsizliyin nisbətən yüksək səviyyəsində (iqtisadi cəhət­dən aktiv əhalinin 10-12%-i) Şimalda və Mərkəzdə işsizlik daha çox azalmağa, Cənubda isə artmağa meyllidir. Məşğul­ların sayında Cənubun payı 30%-dən az, işsizlərin sayında 50%-dən çox, iş axtaranlar arasında 40% təşkil edir. Ölkənin bu hissəsi işsizliyin rezervuarı olaraq qalır. Əmək bazarının qeyri-bircinsliyi təkcə onun regional hissələrinin müxtəlif dinamikasında yox, həm də ixtisaslaşmış və ixtisas­laş­mamış işçi qüvvəsinə olan tələ­batın daimi dispro­por­siyasında, əmək haqqının böyük diffe­rensiallaşmasında büru­zə olunur. Italiya kadrların hazırlıq sahəsində digər lider ölkələrdən geri qalır. Ona görə də milli əmək bazarı üçün tələb və təklifin xroniki uyğunsuz­luğu xarakterikdir və bu xüsuiyyət gənclərin əksər hissəsinin margi­nal­laşması ilə müşahidə olunur. 1995-ci ildə 900 minə qədr ixti­saslaşmamış işçi istehsal sferasından çıxar­dılmış, struk­tur işsizlik 80%-ə çatmışdır. Bu isə digər sənaye ölkə­lərində olduğundan xeyli yüksəkdir. Əmək bazarında dövlət siya­sə­tinin imkanları məhduddur. Bu, bir tərəfdən, büdcə vəsait­lə­rinin çatışmazlığından, digər tərəfdən, işçi yer­lə­rinin korporativ müdafiəsindən doğur. Işçi qüv­vələrinin korporativ müdafiəsi sənaye sahələrinin və xid­mət sahəsin­də­ki bir sıra peşələrin (məsələn həkimlərin) həmkarlar ittifaqları tərəfindən həyata keçir.