Amerika Birləşmiş Ştatları: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 364:
ABŞ silahlı qüvvələri [[Çin]]dan sonra dünyada ən iridir. ABŞ-ın kontinental hissəsində 900 088, Havayda 33 343, Alyaskada 17 714, Quamda 3 784 və Puerto-Rikoda 1 552 nəfər var. 2003 ildə Amerika qoşunları heç olmazsa 39 ölkədə yerləşmişdir, ən iri kontingentlər Almaniyada (75 603), Yaponiyada (40 045), Cənubi Koreyada (29 086), İtaliyada (10 449) və Böyük Britaniyada (10 331) var. 2007 il mayın 5-də İraqda təxminən 160 min əsgər olmuşdur. 1950 və 2003 illərdə Amerika əsgərinin təsviri "Tayms" jurnalında meydana gəldi. Tarix ərzində Amerika silahlı qüvvələri varvar piratlarıya qarşı vuruşmuşdur, habelə Amerika-Meksika müharibəsində, vətəndaş müharibəsində, ispan-amerikan müharibəsində, Birinci və İkinci dünya müharibəsində və soyuq müharibəsində iştirak etmişdir. Hazırda qoşunlar ABŞ hakimiyyətinin təbirincə "terrorizmlə müharibə aparırlar". Beş hərbi akademiya var (Vest-Poynt, donanma akademiyası, sahil mühafizə akademiyası, ticarət donanması akademiyası ("Kinqs Poynt") və hərbi-hava qüvvələri akademiyası).
Şəxsi mükafatlar arasında [[Şərəf Medalı]], xidmət xaçı medalları, qoşunlarda mükəmməl xidmətə görə medallar, qəhramanlığa görə medallar və nailiyyətlərə görə medallardır. Həmçinin Vyetnamda və Koreyada xidmətə görə medallar, humanitar xidmətə görə, hərbi əsir, İraq kampaniyası və terrorizmlə qlobal müharibə medalları mövcuddur.
== Qanunvericilik sistemi ==
{{Əsas|ABŞ-ın qanunvericilik sistemi}}
[[File:Uscapitolindaylight.jpg|thumb|300px|upright|[[Abş konqresi]]]]
[[ABŞ Konqresi]]:
ABŞ Konstitusiyasında əsaslandırılan qanunverici hakimiyyət haqqında aşağıdakıları göstərmək vacibdir. Əvvəla, ABŞ-da qanunverici hakimiyyəti ABŞ-ın Konqresi və ştatların qanunverici yığıncaqları həyata keçirir. ABŞ-ın Konqresi 2 palatadan ibarətdir: Senat və Nümayəndələr Palatası
Nümayəndələr Palatasının üzvlərinin sayı 1913-cü ildə verilmiş qanunla müəyyənləşib və hələ də dəyişməz qalır ki, onların sayı 435 nəfərdən ibarətdir. İndiki dövrdə palatanın hər bir üzvü 500 min seçicinin təmsil edir, hər 10 ildən bir əhalinin siyahıya alınmasının nəticəsi ilə Nümayəndələr Palatasında yerlər ştatlar arasında bölüşdürülür.
Nümayəndələr Palatasının üzvləri 2 il müddətinə seçilirlər və seçkilərdən sonrakı ilin yanvarından onların səlahiyyət müddəti hesablanır. Öz növbəsində hər 2 ildən bir Nümayəndələr Palatasının heyəti yeniləşdirilir, bu fasilə ilə hər çağırışın –bütün Konqresin müddəti ölçülür.
Hər bir ştatda əhali Senata senatorları seçirlər, hər bir ştat Senatda 2 nümayəndə ilə təmsil olunub. Senatın tərkibinə 100 senator daxildir, hər bir senator öz ştatında 6 illiyə seçilir. Onun senatorluq müddəti seçkilərdən sonrakı ilin yanvarından hesablanır. Nümayəndələr Palatasından fərqli olaraq hər iki ildən bir senatorların 1/3 hissəsi yenidən seçilməlidir. Bu isə palatanın sabitliyini təmin edir və onun fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir, həm də bir ənənə kimi Senat Nümayəndələr Palatasından üstün vəziyyətə malikdir.
[[Ştatların qanunverici iclasları]]:
(leqislatura)
Ştatlarda qubernatorların hakimiyyəti yerli qanunverici orqanlar vasitəsilə tənzimlənir. Öz struktur və metodlarına görə ştatların qanunverici iclaslarının işi Konqresin işinə oxşayır. Bütün ştatlarda qanunverici iclasların ABŞ üçün xarakterik olan iki palatalı sistemi mövcuddur. Nebraska ştatı istisna təşkil edir.
Qanunverici iclasların səlahiyyət müddəti müxtəlif ştatlarda müxtəlifdir: 46 ştatda Nümayəndələr Palatasının üzvləri iki illiyə seçilir, 4 ştatda isə 4 illiyə. Senatorlar isə 38 ştatda 4 illiyə, 12 ştatda isə 2 illiyə seçilir. Qanunverici iclasların ştatlarda sessiyalar keçirmə vaxtı da müxtəlifdir. Ştatların çoxunda sessiyalar hər il keçirilir, bəzi ştatlarda isə 2 ildən bir, ABŞ Konqresindən fərqli olaraq qanunverici iclasların sessiyaları qısa müddətdə – bir və ya iki ay ərzində keçirilir.
Ştatların qanunverici iclaslarında da komitələr fəaliyyət göstərir. Bir sira ştatda isə hər iki palatanın birləşdirilmiş komitələri böyük rol oynayır. Qanunverici iclasların xarakterik cəhəti odur ki, ştatların çoxunda Nümayəndələr Palatasının spikeri dominant rolu oynayır. O nəinki qanunverici iclasda, həm də ştatda böyük təsir edən şəxsdir.
== İstinadlar ==
| |||