|
== Tarixi və fəaliyyəti ==
Cəmiyyətin yaranması və fəaliyyətində görkəmli xeyriyyəçi, maarifpərvər Hacı Zeynalabdin Tağıyevin böyük rolu olmuĢdur. "Səadət‖in əsas məqsədi xalqı maarifləndirmək, onun mədəni inkiĢafında özünəməxsusluğunu qorumaq olmuĢdur. Cəmiyyət köhnə üsullu məktəb və mədrəsələrin yenidən qurulmasına, təkmilləĢdirilməsinə, onların yayılmasına, kitabxanalar, qiraətxanalar açılmasına çalışırdı. [[1908]]-ci ildə cəmiyyət tərəfindən Bakıda açılmıĢaçılmış "Səadət" məktəbində [[Fərhad Ağazadə]], Üzeyir və Ceyhun Hacıbəyli qardaşları, Axund Molla Ağa Əlizadə, Molla Qədir İsmayılzadə, Məmməd Hənəfı Terequlov, ƏIi Hüseynov, Kərim bəy Məlikov və b. müəllimlik edirdilər. Məktəbin müdiri Əli bəy Hüseynzadə idi. Cəmiyyətin bütün məktəb proqramlarına Qori seminariyasının məzunu Fərhad Ağazadə rəhbərlik edirdi. Cəmiyyətin fəaliyyətində mütərəqqi din xadimləri yaxından iĢtirakiştirak edirdilər. "Səadət" məktəbində dünyəvi fənlərlə (Azərbaycan, rus, fars, ərəb, alman və fransız dilləri, hesab, coğrafiya, rəsm, tarix, təbiətĢünaslıq) yanaĢıyanaşı, ilahiyyat da tədris olunur, türkçülük və islamçılıq təbliğ edilirdi. "Səadət" cəmiyyəti Azərbaycanın bir sıra Ģəhərində məktəb və mədrəsələr açmıĢaçmış, Cənubi Azərbaycandan gəlmiĢgəlmiş fəhlələrin uşaqları üçün Bakıda "İttihad", Tiflisdə isə "Ġttifaqİttifaq" məktəbi təĢkiltəşkil etmiĢdi. "Səadət" müsəlman ruhani cəmiyyəti idarə heyətinin sədri Axund Molla Ağa Əlizadənin Azərbaycan qəzetlərində dərc olunmuĢ müraciətində Bakıda fəaliyyət göstərən 400 Ģagirdi olan məktəbə yardım edilməsi xahiĢxahiş olunurdu: "Biz, müsəlmanlar geridə qalmıĢqalmış xalqıq, bizə, ilk növbədə, maariflənmək lazımdır. Biz müsəlmanları yalnız məktəb xilas edə bilər. Bizə iĢıq saçan idarəyə hərtərəfli yardım göstərmək lazımdır. Gedin və mövcud olan məktəblərə dəstək verin. Gələcək nəslinizin sözün əsl mənasında ayılmasını istəyirsinizsə, məktəblərə yardım əlinizi uzadın" ("Kaspi" qəzeti, 1914, 31 yanvar). Cəmiyyət Azərbaycanda elmin və maarifin yayılmasında, azərbaycanlıların təhsil alması və savadlandırılmasında böyük rol oynamıĢdıroynamışdır. "Səadət" məktəbində təhsil almıĢ bəzi azərbaycanlı mütəxəssislər sonralar ictimai-siyasi fəaliyyət göstərmiĢ, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqdan sonra hökumətin tərkibinə daxil olmuşdular.
|
