ABŞ-də vətəndaş müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 29:
'''ABŞ-da Vətəndaş müharibəsi''' ([[1861]]-[[1865]]) – Şimalla (İttifaqla) Cənub [[quldarlıq|quldar]] ştatları arasında vətəndaş müharibəsi. [[Avraam Linkoln]]un prezident seçilməsinə cavab olaraq quldarlar cənub ştatlarını İttifaqdan ayırmağı qərara aldılar və müharibəyə hazırlaşmağa başladılar. [[1861]]-ci ilin fevralında Montqomeri şəhərində Cənub ştatları [[Amerika Konfederativ Ştatları|Konfederasiya]] yaradıldı. Konfederasiya [[ABŞ]]-ın 34 ştatından 11-ni birləşdirdi. [[1861]]-ci il aprelin 14-də cənublular Fort-Samteri tutdu. Bununlada müharibə başlandı. [[1861]]-ci il iyulun 21-də Şimal ordusu (35 min) Manassas şəhərində, oktyabrda isə Bols-Blaff yaxınlığındakı döyüşlərdə məğlub edildi. İkinci dövründə ([[1863]]-[[1865]]) Şimal ordusuna 190 min zənci əsgər daxil oldu. 250 min zənci arxa cəbhədə hərbi qulluğa cəlb edildi. [[1863]]-cü ilin iyulunda cənublular Gettisberq və [[Missisipi çayı]] vadisindəki döyüşlərdə məğlub oldular. [[1865]]-ci il aprelin 3-də Konfederasiyanın paytaxtı [[Riçmond]] şəhəri tutuldu. Həmin müharibədə tarixdə ilk dəfə zirehli gəmilərin döyüşü ([[1862]]-ci il martın 9-da) oldu. [[1867]]-ci il martın 2-də Cənubun Yenidənqurması haqqında birinci qanun verildi.
==Tərəflərin müqayisəsi==
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
|- bgcolor="#B0C4DE" align="center"
! !! [[ABŞ]] !! [[Amerika Konfederativ Ştatları|Konfederasiya]]
|-
| Cəmi əhali || 22,000,000 (71%) || 9,000,000 (29%)
|-
| Qul olmayan əhali|| 21,567,414 || 5,500,000
|-
| [[1860]]-cı ildə şimal ştatlarında qulların sayı || 432,586 || NA
|-
| [[1860]]-cı ildə cənub ştatlarında qulların sayı|| NA || 3,500,000
|-
| Əsgər sayı || 2,200,000 (67%) || 1,064,000 (33%)
|-
| Dəmiryol xəttləri (mil)|| 21,788 (71%) || 8,838 (29%)
|-
| təsərrüfat güçü|| 90% || 10%
|-
| Silah istehsal güçü || 97% || 3%
|-
| [[1860]]-cı ildə istehsal olunan pambıq miqdarı || Az sayda || 4,500,000
|-
| [[1860]]-cı ildə istehsal olunan pambıq miqdarı|| Az sayda|| 300,000
|-
| Müharibədən əvvəl tərəflərin pul rezevləri || 30% || 70%
|}
[[Kateqoriya:ABŞ tarixi]]
| |||