[[Şəkil:Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı.jpg|right|thumb|300px|[[Cəlil Məmmədquluzadə]] adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı]]
Eynəli bəy Sultanovun rəhbərliyi ilə mütərəqqi Naxçıvan ziyalılarının yaratdığı «"Müsəlman incəsənəti və dram cəmiyyəti»" tərəfindən ilk dəfə [[1883]]-cü ildə [[Mirzə Fətəli Axundov]]un «"Müsyö Jordan və Dərviş Məstəli şah cadükün»" əsəri [[Hacı Nəcəf Zeynalov]] un evində tamaşaya qoyuldu.Bu ilk tamaşa ilə Azərbaycan teatrının bir qolu olan Naxçıvan teatrının əsası qoyuldu.Ardınca M.F.Axundovun «"Molla Ibrahimxəlil kimyagər»", «"Lənkəran xanının vəziri»", «"Hacı Qara»" komediyaları, N.Vəzirovun «" Müsibəti Fəxrəddin»", Ə.Haqverdiyevin «"Dağılan tifaq»", N.Nərimanovun «"Nadir şah»" və s. əsərlər tamaşaya qoyuldu.
[[1922]]-ci ildə teatra Dövlət Dram Teatrı statusu verildi. Teatr həm romantik, həm də realist istiqamətdə inkişaf edirdi.Teatrın repertuarında dünya klassiklərinin əsərləri, həmçinin musiqili əsərlər əhəmiyyətli yer tutur.Bu teatrda istedadlı aktyor və rejissorların bir neçə nəsli yetişmişdir.[[1965]]-ci ildə teatra [[Cəlil Məmmədquluzadə]] nin adı verilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin «"Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illik yubileyi haqqında»" 2008-ci il 31 yanvar tarixli Sərəncamına uyğun olaraq Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri [[Vasif Talıbov]] un «"Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illik yubileyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilməsi haqqında»" [[2008]]-ci il [[6 fevral]] tarixli Sərəncamı ilə teatrın 125 illik yubileyi geniş şəkildə qeyd olunmuşdur.
