Bayandur (tayfa): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
İrada (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
k Dırnaq
Sətir 2:
 
== Bayandur adı tarixi mənbələrdə ==
[[Mahmud Kaşqari]] özünün «"Divani-lüğət-it türk»" adlı əsərində Oğuzun 22 boydan (qəbilə-tayfa birlikləri) ibarət olduğunu göstərir.
 
[[Fəzlullah Rəşidəddin]]in «"Cami-ət təvarix»" (bütün tarixlər) əsərində Oğuzların 24 boydan ibarət olduğunu göstərir. Qeyd olunan müəlliflər Bayandur tayfa adını qeyd etmişlər. Mahmud Kaşqaridə Bayandur adı üçüncü, Rəşidəddində 13-cü çəkilir.
[[Yazıçıoğlu Əli]]nin «"Səlcuqnamə»"sində və [[Əbulqazi xan Xivəli]]nin əsərində tayfanın adı Bayandur deyil, Bayandır kimi verilmişdir.
Bayandur xan adı Orxon-Yenisey abidələrində yüksək titul, fəxri ad hesab olunurdu. Ağqoyunlu tayfa birləşmələrində bayandurlar tayfasının hakim rol oynaması və ağqoyunlu hökmdarlarının bu tayfadan çıxması faktı ilə səsləşir <ref>Əliyev V. Azərbaycan toponimiyası. – Bakı: ADPU nəşri,
Sətir 13:
Tarixi mənbələrdə Bayandur həm antroponim, həm də etnonim kimi işlədilməsi məlumdur <ref>. Qumilyov L. Qədim türklər. –Bakı: Gənclik, 1993. -533s.</ref>.
 
Bayandur antroponimi də Oğuz Xaqanın «"Boz ox-boyundan olan Göy xanın dörd oğlundan biridir. Oğuzların «"Boz ox»"
boyundan olan Göy xanın dörd oğlundan birinin adı «"Oğuznamə»"də Bayandur kimi verilmişdir.
«"[[Kitabi-Dədə Qorqud]]»" dastanlarında Bayandur xan Oğuz elinin xanlar xanıdır. Bundan əlavə dastanda Bayandır çay, Bayandurlu, Bayandır yaşayış məntəqə adları vardır.
 
[[Türkmənistan]]ın toponimiyasında türk dilli etnotoponimlər sırasında Bayandır adı mövcuddur.
Sətir 22:
== Bayandır adının mənası ==
Bayandır adının kökü əski türk sözü olan «"bay»"-dır. Mənası «"varlı»", «"zəngin»"dir. Bu məna indi də qalır. «"OrxonYenisey»" abidələrində də bay sözü göstərilən semantik mənada işlənmişdir. «"Oğuznamə»"də də Bayandur «"çox təminatlı»", «"varlı»" kimi izah edilmişdir. Sözün tərkibindəki –an şəkilçisi isə bəzən bitişdirici bəzən də sözdüzəldici şəkilçi kimi işlənmişdir <ref> . Bayramov I. Indiki Ermənistanın toponimlərində qədim türk
tayfalarının izləri.// Dil məsələlərinə dair tematik toplu. 2-
ci buraxılış Bakı: ADPU nəşri, 1997. - S.63-69</ref>
Sətir 28:
[[Salman Mümtaz]] isə bay sözünü -varlı, böyük, bəy mənasında açıqlamışdır <ref>. IX-XII əsr ərəb coğrafişünas-səyyahları Azərbaycan haqqında. – Bakı: Elm, 1974. -223s.</ref>.
Azərbaycanın şimal rayonlarının dialektində «"bay»" sözü – hündür/iri/böyük/ canlı mənalarında qalmaqdadır.
Qərbi Azərbaycan, indiki Ermənistan ərazisində Bayandur etnotoponiminin variantlarının müxtəlif areallarda yaşayan izləri də bu yerlərin məhz türk torpaqları olduğunu sübut edir.
Sətir 52:
 
== Ədəbiyyat ==
* [http://www.anl.az/el/s/sk_qaea.pdf Könül Ibrahim qızı Səmədova. Qərbi Azərbaycan-indiki Ermənistan etnotoponimlərinin arealları (monoqrafiya). Bakı, «"Nurlan»", 2008,- 152 səh.]
 
== Həmçinin Bax ==