Ağciyər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 24:
| DorlandsID =
}}
'''Sağ''' və '''sol ağciyərlər''' — ''([[latın dili|lat.]] pulmo dexter et sinister, [[yunan dili|yun.]] pneumon'') döş qəfəsində yerləşmişdir; aşağı səthləri diafraqmaya və içəri səthləri ürək kisəsinə söykənmişdir. Sağ diafraqma günbəzi sol günbəzdən yüksək olduğuna görə və ürək asimmetrik vəziyyət aldığı üçün, ağciyərlərin həcmi və şəkli söz yox ki, müxtəlif olmalidir. Sağ ağciyər sol ağciyərdən qısa, geniş və həcmlidir.▼
Normal ağciyərlərin rəngi uşaqda açıq çəhrayı olur, böyüklərdə isə getdikcə rəngi dəyişib tündləşir, xarici səthində qara ləkələrə təsadüf olunur. Bunun səbəbi xaricdən hava ilə ağciyərlərə daxil olan yabançı cisimlərdən (toz, tüstü və qurumdan) asilidir.▼
Ağciyərlər böyüklərdə orta dərəcədə hava ilə dolduğu zaman aşağıdakı ölçülərdə olur; şaquli ölçüsü 25-27 ''sm,'' sagital ölçüsü (əsasında) 16-17 ''sm,'' frontal ölçüsü sağ tərəfdə 10 ''sm'' və sol tərəfdə 7 ''sm.''▼
Ağciyərlərin tutumuna gəldikdə görürük ki, insan dərin nəfəs aldıqda, yəni döş qəfəsi maksimum böyüdükdə, sağlam ağciyərlər 5000 ''sm³'' hava tutur. Dərin nəfəs verdikdən sonra ağciyərlərdə 1500 ''sm³'' hava qalır, beləliklə dərin nəfəs alma və dərin nəfəs vermə arasında 3500 ''sm³'' fərq vardır. Buna ağciyərin [[orta həyat tutumu]] deyilir.▼
İnsan adi nəfəs aldıqda (yəni rahat nəfəs aldıqda) 500 ''sm³'' hava alır, dərin nəfəs aldıqda əlavə 1500 ''sm³'' ağciyərlərə hava daxil olur; əgər dərin nəfəs verilirsə alınmış 500 ''sm³'' dən əlavə 1500 ''sm³'' hava xaricə çıxarılır; beləliklə görürük ki, ağciyərlərin həyat tutumu üç hissədən ibarətdir: tənəffüs havası (500 ''sm³''), əlavə hava (1500 ''sm³'') və ehtiyat hava (1500 ''sm³''). Təxminən 35 yaşından sonra hava tutumu azalmağa başlayır.▼
Ağciyərlərin çəkisi müxtəlifdir və omlarda olan seliyin və qanın miqdarından asılıdır. Ümumiyyətlə kişilərdə onların çəkisi 1000-1300 qramdır, qadınlarda 200-300 qram az olur. Sağ ağciyər sol ağciyərdən ağırdır və nisbəti 10:11 kimidir. ▼
Ağciyərlərin konsinstensiyası yumuşaq, məsaməli və süngərə bənzəyir, daxilində hava olduğu üçün suda üzür (batmır). Əgər onların daxilində hava olmazsa (məsələn, rüşeymin, anadan ölü olmuş dölün vəya suda boğulmuş insanın ağciyəri) suda tez batır. Ağciyərlər artıq dərəcədə elastikdir; onların nəfəs verilən zaman yığılması həmin xassədən asılıdır.▼
Hər ağciyəri zirvədən əsasa doğru kəsilmiş konusun yarısı ilə müqayisə etmək olar; konusun əsasına uyğun səthi diafraqmaya və digər ucu yuxarıya baxır, beləliklə, hər ağciyərin ''' əsası''' - ([[latın dili|lat.]] ''basis pulmonis''), '''zirvəsi''' - ([[latın dili|lat.]] ''apex pulmonis'') və üç səthi vardır: əsasını örtən basıq diafraqma səthi - ([[latın dili|lat.]] ''facies diaphragmatika'') orta divara (ürəyə doğru baxan içəri səthi - ([[latın dili|lat.]] ''facia medialis (facia mediastinalis - BNA)''))və bayır tərəfə baxan qabırğa səthi - ([[latın dili|lat.]] ''facies costalis'').▼
{{ İnsanın normal anatomiyası
| Uzunluğu =
Sətir 57 ⟶ 42:
| Gün ərzində =
}}
▲'''Sağ''' və '''sol ağciyərlər''' — ''([[latın dili|lat.]] pulmo dexter et sinister, [[yunan dili|yun.]] pneumon'') döş qəfəsində yerləşmişdir; aşağı səthləri diafraqmaya və içəri səthləri ürək kisəsinə söykənmişdir. Sağ diafraqma günbəzi sol günbəzdən yüksək olduğuna görə və ürək asimmetrik vəziyyət aldığı üçün, ağciyərlərin həcmi və şəkli söz yox ki, müxtəlif olmalidir. Sağ ağciyər sol ağciyərdən qısa, geniş və həcmlidir.
▲Normal ağciyərlərin rəngi uşaqda açıq çəhrayı olur, böyüklərdə isə getdikcə rəngi dəyişib tündləşir, xarici səthində qara ləkələrə təsadüf olunur. Bunun səbəbi xaricdən hava ilə ağciyərlərə daxil olan yabançı cisimlərdən (toz, tüstü və qurumdan) asilidir.
▲Ağciyərlər böyüklərdə orta dərəcədə hava ilə dolduğu zaman aşağıdakı ölçülərdə olur; şaquli ölçüsü 25-27 ''sm,'' sagital ölçüsü (əsasında) 16-17 ''sm,'' frontal ölçüsü sağ tərəfdə 10 ''sm'' və sol tərəfdə 7 ''sm.''
▲Ağciyərlərin tutumuna gəldikdə görürük ki, insan dərin nəfəs aldıqda, yəni döş qəfəsi maksimum böyüdükdə, sağlam ağciyərlər 5000 ''sm³'' hava tutur. Dərin nəfəs verdikdən sonra ağciyərlərdə 1500 ''sm³'' hava qalır, beləliklə dərin nəfəs alma və dərin nəfəs vermə arasında 3500 ''sm³'' fərq vardır. Buna ağciyərin [[orta həyat tutumu]] deyilir.
▲İnsan adi nəfəs aldıqda (yəni rahat nəfəs aldıqda) 500 ''sm³'' hava alır, dərin nəfəs aldıqda əlavə 1500 ''sm³'' ağciyərlərə hava daxil olur; əgər dərin nəfəs verilirsə alınmış 500 ''sm³'' dən əlavə 1500 ''sm³'' hava xaricə çıxarılır; beləliklə görürük ki, ağciyərlərin həyat tutumu üç hissədən ibarətdir: tənəffüs havası (500 ''sm³''), əlavə hava (1500 ''sm³'') və ehtiyat hava (1500 ''sm³''). Təxminən 35 yaşından sonra hava tutumu azalmağa başlayır.
▲Ağciyərlərin çəkisi müxtəlifdir və omlarda olan seliyin və qanın miqdarından asılıdır. Ümumiyyətlə kişilərdə onların çəkisi 1000-1300 qramdır, qadınlarda 200-300 qram az olur. Sağ ağciyər sol ağciyərdən ağırdır və nisbəti 10:11 kimidir.
▲Ağciyərlərin konsinstensiyası yumuşaq, məsaməli və süngərə bənzəyir, daxilində hava olduğu üçün suda üzür (batmır). Əgər onların daxilində hava olmazsa (məsələn, rüşeymin, anadan ölü olmuş dölün vəya suda boğulmuş insanın ağciyəri) suda tez batır. Ağciyərlər artıq dərəcədə elastikdir; onların nəfəs verilən zaman yığılması həmin xassədən asılıdır.
▲Hər ağciyəri zirvədən əsasa doğru kəsilmiş konusun yarısı ilə müqayisə etmək olar; konusun əsasına uyğun səthi diafraqmaya və digər ucu yuxarıya baxır, beləliklə, hər ağciyərin ''' əsası''' - ([[latın dili|lat.]] ''basis pulmonis''), '''zirvəsi''' - ([[latın dili|lat.]] ''apex pulmonis'') və üç səthi vardır: əsasını örtən basıq diafraqma səthi - ([[latın dili|lat.]] ''facies diaphragmatika'') orta divara (ürəyə doğru baxan içəri səthi - ([[latın dili|lat.]] ''facia medialis (facia mediastinalis - BNA)''))və bayır tərəfə baxan qabırğa səthi - ([[latın dili|lat.]] ''facies costalis'').
== Bronxların ağciyərlərdə şaxələnməsi ==
| |||