Rus Pravoslav Kilsəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot: ja:ロシア正教会 yaxşı məqalədir |
k Dırnaq |
||
Sətir 39:
XIX əsrdə [[Rusiya]]nın [[Azərbaycan]]ı [[Türkmənçay müqaviləsi|işğal etməsi]] və burada rusların məskunlaşması ölkəmizdə pravoslavlığın yayılmasına təkan vermişdir. [[Bakı]] və Azərbaycanın digər bölgələrində məskunlaşan rus əhalisinin əksəriyyəti hərbçi və məmur ailələrindən ibarət idi. Onların dini tələbatının ödənilməsi və çar Rusiyasının Azərbaycanda mövqeyinin gücləndirilməsi məqsədilə pravoslav kilsələri və dua evləri inşa edilmişdir.
Bu sahədə ilk addım [[1815]]-ci il [[1 yanvar|yanvarın 1]]-də [[Şamaxı quberniyası]]nın general-qubernatoru N.F.Rtişev tərəfindən atılmışdır. Onun sərəncamı ilə Bakıda ilk rus pravoslav kilsəsi ucaldılmışdır. Məbədin tikintisi üçün xristianlardan ianə yığılmış və sadə dindarlar hamılıqla bu işə cəlb olunmuşdur. Bu kilsəyə
XIX əsrdə Bakının dünya [[neft sənayesi]]nin mərkəzinə çevrilməsi buraya xeyli sayda əksəriyyəti ruslardan ibarət fəhlə qüvvəsinin axışmasına səbəb olmuşdur. Artıq mövcud kilsələr gələnlərin dini tələbatını ödəyə bilmirdi. Bu səbəbdən, Bakıda [[Qafqaz]]da ən böyük kilsə sayılan
Azərbaycanda rus əhalisi artdıqca, ölkənin müxtəlif şəhərlərində, o cümlədən [[Bakı]], [[Gəncə]], [[Şamaxı]] və [[Xaçmaz]]da pravoslav məbədləri tikilirdi. Təkcə Bakıda 17 kilsə var idi. Onlar arasında
Rus pravoslav xristian icmasının böyüməsi və onların dini həyatlarının tənzimlənməsi ilə bağlı [[1905]]-ci ildə Bakı arxiyerey kafedrası (yeparxiyası) təsis edilmişdir. Daha sonra bu idarənin yepiskopları
[[SSRİ|Bolşevik hakimiyyəti]] qurulanadək Azərbaycanda bütün pravoslav kilsələri, o cümlədən Bakı və Xəzəryanı yeparxiya Gürcüstan ekzarxatlığının arxiyepiskopuna və ya mitropolitinə (bir neçə yeparxiyanı birləşdirən pravoslav vilayət idarəçiliyi) tabe olmuşlar. Buradan ölkəyə dini rəhbərlər (blaqoçinniylər) təyin edilmişlər. [[1904]]-cü ildə Azərbaycanda iki blaqoçin idarəsi var idi: birincisi, [[Göyçay]], [[Quba]] və [[Şamaxı]] qəzalarını, ikincisi isə, [[Lənkəran]] və [[Cavad qəzası|Cavad]] qəzalarını əhatə etmişdir.
Sətir 63:
=== Bakı yeparxiyası ===
Qədim yunan sözü olan
Hazırda Azərbaycanda bir yeparxial idarə fəaliyyət göstərir. Bu Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı və Xəzəryanı yeparxiyasıdır.
XX əsrin əvvəllərində Azərbaycana böyük sayda rus mənşəli insanların gəlməsi və onların dini həyatlarının tənzimlənməsi ilə əlaqədar [[1905]]-ci ildə yaradılan bu idarə ilk vaxtlar Bakı arxiyerey kafedrası adını daşımış, daha sonra ona
Çar Rusiyası dövründə Bakı və Xəzəryanı Yeparxiyanın səlahiyyəti Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşmiş pravoslav təsisatları ilə məhdudlaşırdı. Bu idarənin ilk yepiskopu Nikandr Fenomenov təyin edilmişdir. Qısa müddət yeparxiyaya rəhbərlik etmiş bu din xadimi ilahiyyat və xristianlıq sahəsində dərin biliyi ilə seçilmiş, yüksək idarəçilik qabiliyyətinə və natiqliq məharətinə malik olmuşdur.
Bakı və Xəzəryanı yeparxiyanın arxiyereyi titulunu daşımış on iki din xadiminin adı məlumdur: Nikandr Fenomenov, Qriqoriy Vaxnin, Pimen Peqov, Qriqoriy Yatskovskiy, Pavel Vilkovskiy, Mitrofan Oqiyenko, Arseniy Sokolovskiy, Serafim Protopopov, Nikon Purlevskiy, Valerian Rudiç, Mitrofan Polikarpov, Aleksandr Rayevskiy.
Bu yepiskoplar arasında Mitrofan Polikarpov yeparxiyanın tarixində xüsusi rol oynamışdır. Repressiya illərində idarəyə başçılıq etmiş həmin şəxs çətin dövrdə yeparxiyanın fəaliyyətini istiqamətləndirmi, bu işdə bir çox çətinliklərlə üzləşmişdir. Sovet hakimiyyəti tərəfindən bir neçə dəfə həbs edilmiş, təqiblərə məruz qalmış yepiskop Mitrofan 1931-ci ildə Bakıya gələrək, Bakı və Xəzəryanı yeparxiyanın rəhbərliyini öz üzərinə götürmüş və patriarx Tixonun tutduğu yolu davam etdirmişdir. Həbsxana həyatı onun sağlamlığını zəiflətmiş və o, 1934-cü il dekabrın 16-da vəfat etmişdir. O, Bakı şəhər qəbirstanında dəfn edilmişdir. Onun qəbirdaşında bu cümlələr həkk olunmuşdur:
Yepiskop Mitrofandan sonra yeparxiyaya bir neçə ay Aleksandr Rayevskiy rəhbərlik etmişdir. 1934-cü ildə onun vəzifədən uzaqlaşması ilə Bakı və Xəzəryanı yeparxiyanın fəaliyyəti dayanmışdır.
| |||