Saleh: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: ur:صالح علیہ السلام |
k Dırnaq |
||
Sətir 99:
Şəhər camaatından 9 nəfər<ref>Bunların ya şəhərin fitnə-fəsad törədənləri ya da Salehin çağırışı ilə şəxsi mənfəətləri uyğunlaşmayan zadəganlar olduğu rəvayət olunur</ref> yığışaraq, Salehin qətlə yetirilməsi planını cızdılar.<ref>Bu yığıncağın dəvəni öldürdükdən sonra, yaxud ondan öncə olduğu haqqında fikir müxtəlifliyi var.</ref>
Hər halda Quran qapalı şəkildə buyurur: -
Bu Quran ayələrində olan hadisənin icmalı idi. Amma İbni Əsir öz
-«Biz səfər adı ilə şəhərdən çıxıb, Salehin yolunun üstündə olan mağarada gizlənərik. Gecə olduqda Saleh məscidə gedəndə oradan keçəcək və biz oradaca onu öldürərik. Sonra şəhərə gəlib camaata onun ölümündən xəbərsiz olduğumuzu deyərik».
Sətir 107:
Saleh adəti üzrə gecələri şəhərdə qalmırdı və şəhərdən kənarda yerləşən məscidə gedib bütün gecəni orada keçirirdi.
O doqquz nəfər içdikləri anda uyğun olaraq şəhərdən çıxıb deyilən mağarada gizləndilər. Böyük bir daş başlarına düşüb hamılıqla öldülər. Şəhərdə bir neçə nəfər onların çirkin niyyətlərindən agah idilər və işlərinin nəticəsini görmək niyyəti ilə onların dalınca şəhərdən xaric oldular. Mağaraya daxil olduqda hamısını ölmüş gördülər. Şəhərə qayıdıb
Başqa bir fikirdə deyilir ki, camaat dəvəni öldürdükdən sonra Saleh onları Allahın qəti olan əzabı ilə qorxudaraq buyurdu: -
-«O, sizə əgər doğrudanışanlardandırsa Allahın qəzəbini daha da artırmayın və əgər yalan deyirsə onda biz özümüz onu sizə təslim edəcəyik».
Sətir 125:
Beləliklə bu yoldan məyus oldular və ikinci yola onu qətlə yetirmək fikrinə düşdülər.
Mərhum Kuleyninin
-Hansı amil sizi bu işə məcbur etdi və niyə Allaha qarşı itaətsizlik edirsiniz?
Allah taala Salehə vəhy etdi ki, sənin qövmün zülm etdilər. Mənim nişanə və höccət kimi göndərdiyim dəvəni öldürdülər. Bir halda ki, onların heç bir ziyanı dəyməmişdi, əksinə ondan faydalanıb böyük mənfəət tapırdılar. İndi isə onlara de: -
Saleh camaatın qarşısında durub vəhy olunan sözləri onlara çatdırdı. Amma bu cəhətdən ki, bəşər heç vaxt ilahi peyğəmbərlərin məsləhətlərini və haqq sözü bu tezliklə qəbul etməyib, onlar tövbə etməyə razılaşmadılar, bəlkə üsyan edərək daha da şiddətlə dedilər:
-
Bəli, bu üsyan, tüğyan, özbaşnalıq və təkəbbür nə qədər millətləri bədbəxt etmiş, nə qədər evləri yıxmış və nə qədər günahsız insanların həlakına səbəb olmuşdur.
Sətir 139:
Beləliklə belə üsyan və təkəbbürçülük onların tövbə edib qayıtmamasına və nəticədə ailələrinin, arvad-uşaqlarının, doğma şəhərlərinin əzaba düçar olmasına səbəb oldu. Bununla bəşəriyyət yeni bir günaha əl ataraq peyğəmbərin ölüm planını çəkdilər.
Beyzavi öz təfsirində belə yazır: Rəvayətlərdə belə gəlmişdir ki, Saleh bir dərədə məscid tikmişdi və orada namaz qılırdı. Camaat bu üç gün söhbətini eşidəndə özlərinə dedilər: -
Doğrudanda bu tərs və kobud bəşər nə qədər günah, nəfsin tüğyanı və özbaşnalıqdan zərər çəkmiş, nə qədər çirkin sifət olan təkəbbür və zülmdən xəsarətə uğramışdır. İnsanlar cəhl, nadanlıq və şeytani vəsvəsələr üzündən həqiqi məbud əvəzinə daşdan, taxtadan, ağacdan, nəhayət dəmir və qeyri dəmirdən öz əlləri ilə düzəltmiş cansız bütlərə, yaxud özlərindən zəif olan insanlara pərəstiş edirlər. Allah taala onları tənəzzül və bədbəxtlikdən xilas etmək üçün özlərindən yaxın qohumlarından və əsil, ehtiramlı nəsillərindən olan böyük bir şəxsiyyəti, ilahi peyğəmbəri onlara göndərdi ki, onları bu zillətdən nicat verib aləmlərin böyük Allahına tərəf hidayət etsin.
Sətir 147:
Amma bu üsyankar, çaşqın (ya biçarə və bədbəxt) camaat yenə özlərinə gəlmədilər və tövbə, Allahın ethiyacsız dərgahına qayıdış, dünyanın yaranışına diqqət yetirmək əvəzinə, ondan öz həlakətlərini istədilər. Həyasızcasına (ya bədbəxtlik üzündən) ilahi əzabı seçdilər.
Bu əhvalatdan sonra Saleh onlara buyurdu: -
Bir hədisdə deyilir ki, Saleh onlara əzabın əlamətini belə dedi: -
Birinci gün olduqda üzlərinin saraldığını gördükdə bir-birlərinə dedilər ki, Saleh deyən kimi oldu. Tayfanın mütəkəbbir insanları dedilər ki, biz onun sözlərinə inanmır və qəbul da edə bilmərik. İkinci gün yetişdikdə rəngləri qızardı. Bir yerə toplaşıb bir-birlərinə dedilər ki, Saleh necə demişdi, elə də oldu. Yenə də qəlblərində təkəbbür və qəsavət olanlar dedilər ki, əgər biz ölümlə üzləşsək belə Salehin sözlərini qəbul etməyəcəyik. Ata-babalarımızın pərəstiş etdiyi bütlərdən əl çəkməyəcəyik. Üçüncü gün yuxudan durcaq gördülər ki, üzləri qaralıb və bir yerə toplaşıb dedilər. Ey camaat, Salehin dediyi kimi oldu, nə edək? Yenə də mütəkkəbbir insanlar dedilər: -
Gecə yarı olduqda isə Cəbrail gəlib onların üstünə elə qışqırdı ki, qulaqları yırtıldı, ürəkləri dərildi, cigərləri paralandı və bir göz qırpımında hamı nabud oldu. Heç bir canlı, varlıq qalmadı. Ancaq cansız bədənlər yurdlarında və evlərində qalmışdı ki, göydən alovla yanıb hamılıqla oradan getdilər.
Bu, Kuleyninin
Nəhayət Quran Səmud qövmünün aqibətini belə buyurmuşdur: -
Başqa bir surədə buyurur: -
Ancaq Saleh və ona iman gətirənləri Allah taala öz rəhmətində saxlayıb, zəliledici əzabdan xilas etdi. Allah taala başqa bir surədə Səmud qövmünün həlak olmasını söylədikdən sonra buyurur: -
Salehə iman gətirənlərin sayı haqda müxtəlif fərziyələr verilmişdir. Mərhum Təbərsi "Məcməul-bəyan" kitabında yuxarıdakı ayənin təfsirində bir neçə nəfərdən rəvayət edir ki, onlar dörd nəfər idilər. Saleh Səmud qövmünün həlakından sonra onları özü ilə Həzrəmuta gətirdi.
| |||