Emma Qoldman: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: bg:Ема Голдман |
k Dırnaq |
||
Sətir 27:
== Həyatı ==
Emma Qoldman 27 iyun 1869-cu ildə, Litvada yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Valideynlərinin kiçik mülk sahibləri olduğu Popelan kəndində böyüyən Emma Qoldman 13 yaşı olarkən ailəsiylə birlikdə Sankt-Peterburqa köçdü. Burada 6 ay məktəbdə oxuduqdan sonra ailəsi tərəfindən təhsili dayandırıldı və bir fabrikdə işləməyə başladı. Atasının tez-tez döydüyü və 15 yaşı olarkən məcburən evləndirmək istədiyi Emma Qoldman bununla razılaşmadı və Amerikaya ögey bacısının yanına köçdü. Bura yerləşdikdən az vaxt sonra Şərqi Avropadan gələn digər immiqrantlar kimi bir fabrikdə işləməyə başladı. 17 yaşı olan gənc Emma Qoldmanı anarxizmə yönəldən, 4 May 1886-cı ildə Çikaqonun Haymarket meydanındakı anarxistlərin keçirtdiyi mitinqdə bir polis qrupuna qumbara atılması və bu hadisənin səbəbkarı kimi 5 anarxistin həbsi,
20 yaşında Nyu-Yorka köçən Emma Qoldman orada almanca dərc olunan anarxist jurnal
Emma Qoldman yoldaşı Aleksandr Berkman ilə birlikdə 1892-ci ildə Homestead polad tətili zamanı, fəhlələri işdən qovan fabrik müdiri Henri Klay Friki öldürməyi planladı. Silah almaq üçün lazımlı pulu qazanmaq məqsədilə küçədə fahişəlik etməyə qərar versə də bunu əsla edə bilməyəcəyini anladı və sonunda bacısından borc aldı.
Planladıqları kimi [[Aleksandr Berkman]], Frikin bürosuna daxil oldu və fabrik müdirini güllələdi. Frik ağır yaralandı və Berkman 14 il həbs cəzası çəkməli oldu. Məhkəmədə sui-qəsd cəhdinin səbələrindən danışan və müdafiə etməyə çalışan Emma Qoldmanınsa bu hadisədən sonra konfranslar təşkil etməyinə maneələr törədildi.
Emma Qoldman 1893-cü ildə işsizləri
1907-ci ildə Berkman ilə birlikdə aylıq
Emma Qoldman 11 Fevral 1916-da təkrar həbs olundu. Bu səfər həbs olunma səbəbi dağıtdığı doğum idarəsi haqqında məlumatlandırıcı sənədlər idi.. Berkman və Qoldmanın,
Rusiayda marksist mütləqiyyətə və dövlətçiliyə qarşıolmasına baxmayaraq inqilab naminə Bolşeviklərlə eyni cəbhədə yer aldı. 1919-da Berkman ilə ölkəni gəzərkən şahid olduqları siyasi təzyiq, bürokratiya və insanların məcburi işə cəlb olunması ona çox pis təsir etdi. 1921-ci ilin martında qiyam qaldıran Kronştadlı dənizçilərin Trotski və Qırmızı Ordu tərəfindən qətlə yetirilməsi həm Emma Qoldman həm də Aleksandr Berkman üçün bir qırılma nöqtəsi oldu. Qoldman və Berkman Rusiyada qalmalarının mənasız olduğuna qərar verdilər və 1921-ci ilin dekabrında Avropaya getdilər. Dövrün Rusiyası və bolşeviklər haqqındakı fikirlərini
Rusiyadan çıxan Qoldman və Berkmanın Amerikaya dönmələrinə icazə verilmədi.Berkman Fransaya, Qoldman isə İngiltərəyə yerləşdi. Burada qaldığı müddət ərzində bolşevikləri tənqid etdiyi üçün təzyiqlərə məruz qaldı. Sürgün edilə biləcəyi xəbərini eşidincə ingilis vətəndaşlığı almaq üçün yaşlı bir mədən işçisi ilə razılıq əsasında evləndi. İngilis pasportuyla bir çox ölkəni gəzə bilmə fürsəti əldə etdi. Fransa və Kanadaya səfərlər etdi. 1931-ci ildə
İberya İnqilabı, Emma Qoldmanın anarxizm mübarizəsiylə dolu həyatının son illərində yaşadığı ən böyük təcrübə oldu. Berkmanın intihar etməsi və faşizmin yüksəlişiylə sarsılan Qoldman, 1936-cı ildə 67 yaşında İspan İnqilabına qatılmaq üçün Barselonaya getdi. Qoldman, CNT-FAİ-li anarxistlərin 1937-ci ildə Koalisiya Hökumətinə qatılmalarını, gedərək güclənən kommunistlərə döyüş fəaliyyətini daha yaxşı icra etmələri üçün kömək edilməsinə razı olmadı. . Bütün bunların anarxist hərəkata zərər verəcəyini bilirdi. Frankonun zəfəri və faşizmin bütün Avropaya yayılması qarşısında dərindən kədərlənməsinə baxmayaraq Qoldman anarxist qanunlarından güzəştə getməyi rədd etdi. 1940-cı ildə Kanadanın Toronto şəhərində iflic keçirən Emma Qoldman bundan üç ay sonra, 14 May 1940-da həyata vida etdi. O, Heymarket hadisələrindən sonra edam edilən və ona ilham qaynağı olan anarxistlərin məzarlarının yaxınına basdırıldı.
Sətir 47:
Qadın hüquqlarının müdafiəçisi olan Qoldman cinsi ayrıseçkiliyə son qoyulmasını və qadınların bunu bacaracağını vurğulamışdır.
Ehtirasla rəqs edərkən onu qınayan yoldaşlarına Emma Qoldman belə cavab vermişdir:
{{Yazıçı-qaralama}}
|