Dalğa (fizika): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
İrada (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
 
{{vikiləşdirmək}}
'''Dalğa'''-rəqslərin mühitdə yayılması prosesidir. ÜmumiMexaniki dalğa tənliyimexaniki budur:<brrəqslərin elastik mühitdə yayılmasıdır. Mexaniki dalğalarin yaranması ve yayılması üçün ən vacib şərt elastik mühütün olmasıdır. />
 
Ümumi dalğa tənliyi budur:<br />
<math> x=a \cos \omega (t- \frac{r}{v}) </math> <br />
Burada x-nöqtənin tarazlıq vəziyyətindən olan yerdəyişməsi, a-rəqsin amplitutudu, t-rəqsin başlanması anından hesablanan zaman, v-dalğanın yayılma sürəti, r-rəqsin koordinat başlanğıcından t müddətinə yayıldığı məsafədir.
Sətir 8 ⟶ 10:
Dalğanın 2 növü vardır:
 
1.#Uzununa dalğa – rəqs istiqamətində yayılan dalğaya deylir.
2.#Eninə dalğa – rəqslərə perpendikulyar istiqamətində yayılan dalğaya deyilir.
 
Eninə dalğa zərrəciklərin rəqs istiqamətinə perpendikulyar istiqamətdə yayılan dalğaya deyilir. Eninə dalğa dalğa qabarıqlarının və çökəkliklərinin növbə ilə təkrrlanmasıdır. Eninə dalğalar elə mühütdə yayıla bilər ki, orada mühütün formasının dəyişməsi nəticəsində elastiklik qüvvələri yaransın. Ona görədə eninə elastik dalğalar ancak bək cisimlərdə yayılır. Qaytanın bir ucunu divara bərkidib digər ucunu yuxarı-aşağı rəqs etdirməklə eninə dalğaların qaytan boyunca necə yayıdığını görə bilərik.Mayenin səthindədə eninə dalğalar yarana bilərş Lakin həmin dalğalar elastiklik qüvvəsinin hesabına deyil, ağırlıq qüvvəsinin təsiri və mayenin səthi gərilməsi nəticəsidə yaranır. Bu səbəbdən onları qravitasya dalğalari adlandırırlar.
2.Eninə dalğa – rəqslərə perpendikulyar istiqamətində yayılan dalğaya deyilir.
 
Uzununa dalğalar zərrəciklərin rəqsi istiqamətində yayılan dalğaya deyilir. Uzununa dalğada hər bir zərrəciyin rəqsi hərəkətinin istiqaməti dalganın yayılma istiqaməti boyunca yönəlir. Elastik yayın bir ucunu stolun o biri başına bərkitməklə digər ucunu irəli-geri hərəkət etdirib sıxılma və seyrəkləşmənin necə təkrarlanmasını görmık olar. Səs dalğaları mühütdə yayılan və səs duyğusu yarada bilən mexaniki dalgalardır Uzununa dalğalar bütün mühütlərdə-bərk cisimlərdə maye və qazlarda yayılır. Səs dalğalari uzununa dalğalardı və havanın sıxılma və seyrəklşmənin mühütdə təkrarlanaraq yayılmasıdır. Əgər telefonu vakum balonun altına qoyub balonun havasın sorsaq səsin kəsildiyin görırik. Havsız mühütdə yayılmır. İnsan qulağının səs şəklində qəbul etdiyi dalğaların tezliyi 16 hs 20.000 hs intervalında yerləşir. Səs vibratoru Səs tezliyi ilə rəqs edən istənilən cisimdir.
 
==Dalğanın intensivliyi==
Sətir 23 ⟶ 28:
==Dalğanın fiziki hissəciklərdən asılılığı==
 
1.#Qravitasiya dalğası
3.Plazma#lektromaqnit dalğası
 
2.Elektromaqnit#Plazma dalğası
4.#Həcm dalğası
 
5.#Elastiki dalğa
3.Plazma dalğası
 
4.Həcm dalğası
 
5.Elastiki dalğa
 
==Hissəciklərə təsiri==
Sətir 37 ⟶ 38:
Əgər dalğanın qarşısına çıxan hansısa bir hissəcikdə qüsur varsa, aşağıdakı hadisələr baş verir:
 
1.#Əks etmə
2.#Rezonans
 
3.#İşıqlanma
2.Rezonans
4.#Difraksiya
 
5.#Sınma
3.İşıqlanma
 
4.Difraksiya
 
5.Sınma
 
 
 
 
 
[[Kateqoriya:Dalğa hadisəsi]]