Qafqaz almanları: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Uannis (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
rv - niyə?
Sətir 7:
==Gürcüstan==
[[Image:Katharinenfeld.jpg|thumb|200px|Gürcüstanın Katarinenfeld (ind. [[Bolnisi]]) ş. Şəkil [[1941]]-dən əvvəl çəkilib]]
Cənubi Qafqaza gəlincə, buranın ilk alman koloniyası bu günkü Gürcüstan ərazisində salınmışdı. [[1818]]-ci ilin [[21 Sentyabr|sentyabrın 21-də]] çar [[I Aleksandr]]ın dəvətiylə Qafqaza köçən [[Vürtemberq]] kəndçiləri və münşəqləri [[TbilisiTiflis]] yaxınlığında Marienbaum adında şəhərcik saldılar. Növbəti il ərzində [[Avropa]]dan köçən almanlar daha 5 koloniya qurmuşdu: Elizabettal, Yeni TbilisiTiflis, Aleksandrdorf, Petersdorf və Katarinenfeld (indiki [[Bolnisi]]).
 
TbilisiTiflis və onun ətrafları Cənubi Qafqaz almanlarının qeyri-rəsmi mədəni mərkəzi idi. [[1906]]-[[1922]]-ci illərdə burada [[alman dili]]də buraxılan "Kaukasische Post" qəzeti çap edilirdi. O, Qafqazın yeganə alman ruznaməsi idi. [[1918]]-ci ildə Gürcüstanda alman kəndlərin sayı 20-dən yuxarı idi. [[1941]]-ci ildə Sovet hakimiyyəti buradan 24,000 etnik alman sürgün etdi.
 
==Azərbaycan==
[[1819]]-cu ilin yayında TbilisidənTiflisdən Yelizavetpola ([[Gəncə]]yə) köçən 194 alman ailəsi Şamxor ([[Şəmkir]]) yaxınlığında Helenendorf və Annenfeld adlı iki koloniya saldı (almanların sürgünündən sonra, Helenendorf inqilabçı [[Xanlar Səfərəliyev]]in şərəfinə [[Xanlar]] adlandırılacaq, Annenfeld isə Şəmkirlə birləşəcək). Sonralar Gəncə və Qazax qəzalarında salınan koloniyalar Georqsfeld ([[1888]], indi Şəmkir r-nunun Çinarlı qəs.), Alekseyevka ([[1902]]), Qrünfeld ([[1906]], indi Ağstafa r-nunun Həsənsu k.), Ayxenfeld ([[1906]], indi Şəmkir r-nunun İrmaşlı k.), Traubenfeld ([[1912]], indi [[Tovuz]] ş.), Yelizavetinka ([[1914]], indi [[Ağstafa]] ş.) və Marksovka (1920-ci illər, sonralar Ağstafa ilə birləşdi) idi. Onların əhalisi ilk koloniyalar sakinlərinin nəslindən ibarət idi. [[1918]]-ci ildə bütün Azərbaycandakı koloniyalarda yaşayan almanların sayı cəmi 6 min nəfər idi. Onların əsas peşəsi əvvəllər əkinçilik, sonralar isə şərabçılıq idi. Təkcə helenendorflu Forer və Hummel qardaşları tərəfindən buraxılan çaxır bütün Qafqaz bölgəsində buraxılan çaxırın 58%-ni təşkil edirdi.
[[Image:Germanazerbaijanis.gif|thumb|150px|Helenendorflu (ind. [[Xanlar]]) almanlar. XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəli]]
Cənubi Qafqaz almanlarının əksəriyyəti etirazçılığa ([[protestantlıq|protestantlığa]]) etiqad edirdi. Azərbaycanın ilk etirazçı kilsəsi məhz Helenendorfda [[1857]]-ci ildə tikilmişdi. Sonralar lüteran kilsələr [[Gədəbəy]]də ([[1868]]), [[Şamaxı]]da ([[1869]]), [[Bakı]]da ([[1897]]) və Annenfelddə ([[1911]]) də tikilmişdi. [[Azərbaycan Demokratik Respublikası]] dövründə yerli almanlar ilk koloniyanın salınmasının 100-illiyini təntənə ilə qeyd etdilər. [[1941]]-ci ildə Sovet hakimiyyətinin əmriylə 23 min alman Azərbaycandan çıxarılıb SSRİ-nin [[Asiya]] bölgələrinə sürgün edilmişdi. Şimali Qafqaz və Gürcüstandakı kimi, bütün alman mənşəli şəhər və kənd adları rus və Azərbaycan adları ilə əvəz edilmişdi.