Azərbaycanda futbol: Redaktələr arasındakı fərq

1921-ci ildə paytaxtımızda fəaliyyət göstərən komandalar arasında "[[Komsomolçu]]" və "[[İdman]]" daha uğurla çıxış edib. 1923-cü ildə "Komsomolçu"nun adı dəyişdirilib və bir çox variantlar arasından "[[Proqress]]" seçilib. Bundan sonra isə "Proqress"lə "İdman"dan vahid komanda yaratmaq zəruri hesab edilib. Yenidən ad məsələsi gündəmə çıxıb. Bu dəfə qərar daha ədalətli olub: iki komanda arasında görüş keçirərək vahid komandaya qalibin adını vermək. "Proqress" 4:2 hesablı qələbə qazandı və adı tarixdə əbədiləşdi. Daha çox Balaxanı sakinlərindən ibarət olan bu komanda, 1926-cı ildə Zaqafqaziya çempionatında Azərbaycanı təmsil etmək şərəfinə nail olub. Tbilisidə keçirilən turnirin açılış matçında qonaqlar -– Bakı və İrəvan komandaları üz-üzə gəlib. Balaxanı futbolçuları ilk rəsmi matçda erməniləri darmadağın edib və 4:0 hesabıyla qələbə qazanıb. Meydan sahibləri erməniləri daha iri hesabla (7:0) məğlub edib. Son matçda gürcüləri heç-heçə də qane edirdi. Matçın bitiminə 4 dəqiqə qalmış hesab 3:3 idi. Lakin [[Qnezdov]]un qolu ilk çempionatın qalibi adını "Proqress"ə gətirdi.

İlk Zaqafqaziya çempionu adını bu futbolçular qazanıb: qapıçılar – [[Aqapov]], [[Makoqonov]]; müdafiəçilər – [[Maraxtanov]],[[ Kosenkov]]; yarımmüdafiəçilər – [[Frolov]],[[ İvanov]],[[ Pantsev]]; hücumçular – [[Qnezdov]], [[Yeliseyev]], [[Kuznetsov]], [[Makoqonov]], [[Komarov]],[[ Semyanist]]ı. Matçlardakı sxemə gəlincə 2-3-5 sistemi tətbiq olunub. Növbəti mövsüm "Proqress"in ölkəmizi təmsil etməyinin əleyhinə çıxan bir neçə komanda öz oyunçularını da ezam etməyi təklif edib. Heyətdə xeyli dəyişikliyə baxmayaraq, təmsilçimiz gürcülərlə "duel"dən xalla ayrıla bilib -– 1:1. Gürcülərin ermənilərlə də qarşılaşması 1:1 bitib, bakılıların ilk pilləyə şansı xeyli artıb. Komandamız erməniləri 6:3 hesabı ilə məğlub edib. Qeyd edək ki, bu matçda qapıçı İkonnikov ermənilərin iki penalti zərbəsini dəf etməyə müvəffəq olub. Beləcə, ikini Zaqafqaziya çempionatının qalibi adına yenə də Azərbaycan yığması layiq görülüb.

Azərbaycan futbolçuları ilk beynəlxalq yoldaşlıq görüşlərini 1926-cı ildə keçiribIər. Bakının gənclərdən ibarət seçmə komandası İranın yığma komandasına qalib gəlib -– 4:3. Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun futbolçuları ilə İran yığma komandasının görüşü heç-heçə (0:0) nəticələnib. Həmin il Bakının "[[Tərəqqi]]" komandası da [[İran]] futbolçularını məğlub edib -– 3:1.

Növbəti çempionatda isə komandamız daha zəif çıxış edərək, sonuncu -– 19-cu pilləni tutub elitanı tərk etdi. 1951-ci il Azərbaycan futbol tarixinə ən dramatik mövsüm kimi daxil oldu. Güclülər dəstəsindəki uğursuzluqdan sonra "B" qrupuna yuvarlanan komandamız əsas heyəti qoruya bildi. 18 komandanın yarışdığı turnirin ilk turlarından təmsilçimiz liderliyi ələ keçirdi. İkinci dövrənin finişində əsas rəqibləri olan -– Minsk "Dinamo"suna, Moskva "Lokomotiv"inə və Vilnüs "Spartak"ına müvafiq olaraq 4:2, 2:1, və 4:0 qalib gələn "Neftçi"nin elitaya dönəcəyinə şübhə edən yox idi. Qeyd edək ki, son iki matçı təmsilçimiz yeni tikilmiş Respublika stadionunda keçirdi. Son səfər Orta Asiyaya oldu. Daşkənd, Frunze (indiki Bişkək), Alma-Ata və İrəvanda zəif rəqiblərlə oyunlarda da flaqmanın xal itirməyəcəyi gözlənilirdi. Amma ... Faciə Daşkənddən başladı. Matçın ilk dəqiqələrində Ələkbər Məmmədovu cərimə meydançasında yıxırlar. Lakin Abramaşvili penaltidən yararlanmır. Bu azmış kimi, Jamkoçan iki dəfə topu öz qapımıza göndərir. Onlarla təhlükəli imkan yaradan bakılılar, yalnız Terentyevin ifasında vurulan bir qolla təsəlli tapdı. Bu məğlubiyyət komandamızı "sındırdı" və qalan görüşlərdə təmsilçimiz aktivinə yalnız 2 xal yaza bildi. Nəticədə "Neftçi" elitaya vəsiqə verən ilk 3 pillədən geri qaldı. 50-ci illərdə "Neftçi"nin güclülər dəstəsinə qayıtmaq səyləri bəhrəsini vermədi. 1954-cü ildə təmsilçimiz "A" qrupuna qayıtmağa daha yaxın idi. İlkin qrup mərhələsinin qaliblərindən biri olmuş komandamız, final yarışlarının ilk matçında [[Leninqrad]] (indiki [[Sankt-Peterburq]]) "[[Zenit]]"inə 0:1 məğlub oldu,[[ Rostov]] "torpedoçuları" və İrəvan "spartakçıları"nı müvafiq olaraq 2:0 və 4:2 yendi. Lakin finişdə qazanılan bir xal, təmisilçimizin "elita röyası"nın gerçəkləşməsinə imkan vermədi.

2005-ci il də komandamız üçün uğurlu başladı. MDB və Baltikyanı ölkələrin çempionları arasında keçirilən "Birlik kuboku"nda Azərbaycanı təmsil edən "Neftçi" ölkəmizin tarixində ilk dəfə olaraq turnirin finalına yüksəldi. Həlledici matçda Rusiya "Lokomotiv"i 2:1 hesabı ilə qalib gəlsə də, gümüş medal da uğur sayıldı. Xüsusilə də, 1/4 finalda əbədi düşmənimiz Ermənistan çempionu "[[Pünik]]" üzərində 2:0 hesablı qələbə azarkeşlər tərəfindən böyük coşqu ilə qarşılandı. Komanda çempionatda da bu uğuru davam etdirərək olduqca gərgin keçən birinciliyin qalibi oldu. Turnirin sonuna yaxın "Neftçi" əsas rəqibi "[[Xəzər-Lənkəran]]"dan geri qalsa da, öz aralarındakı oyunu qələbə ilə başa vuraraq, qalibin "Qızıl oyun"da müəyyənləşməsinə şərait yaratdı. Gəncə şəhər stadionunda 20 min azarkeşin izlədiyi möhtəşəm matçda lənkəranlılar [[Oqtay Dərəlioğlu]]nun qolu ilə irəli keçsələr də, əvvəlcə [[Ruslan Abbasov]] hesabı bərabərləşdirdi, sonra isə [[Zaur Tağızadə]] qələbə qolunu vurdu. Beləliklə, komandamız 5-ci dəfə çempion olaraq, Azərbaycanın Ən titulu komandası oldu. "Neftçi" daha bir rekorda həmin il [[Çempionlar Liqası]]nda imza atdı. İlk mərhələdə [[İslandiya]] çempionu "[[Hafnarfyordur]]" ilə qarşılaşan çempion ilk dəfə olaraq hər iki oyunu qələbə ilə başa vurdu -– Bakıda 2:0, Hafnarfyordurda 2:1. İkinci mərhələdəki rəqib "[[Anderlext]]"in ([[Belçika]]) gücünü isə vaxtilə [[UEFA kuboku]]nu, [[Kuboklar kuboku]]nu və [[Avropa Superkuboku]]nu qazanması da göstərir. Səfərdə 5:0 məğlub olmağımıza baxmayaraq, Bakıda 1:0 hesabı ilə qalib gəldik.