Ümumi Daxili Məhsul: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.2) (Bot redaktəsi dəyişdirilir: bn:মোট দেশজ উৎপাদন; kosmetik dəyişmələr |
k tire |
||
Sətir 6:
]]
'''Ümumi Daxili Məhsul''' ([[ingiliscə]] Gross Domestic Product ('''GDP''')), qısaldılmış '''ÜDM'''
Beynəlxalq müqayisə üçün ÜDM-u eyni bir [[valyuta]]da hesablamağın iki yolu var: məzənnə və ya alıcılıq qabiliyyətinin pariteti (AQP) (daha dəqiq hesablama yoludur) yolu ilə.
Sətir 13:
== Nominal və real ÜDM ==
''Nominal ÜDM'' – hesablamada istehsal edilən məhsulların aktual [[bazar qiyməti]] götürülür. Bu səbəbdən nominal ÜDM məhsulun qiymət dəyişikliklərindən asılıdır
Məsələn, ölkədə cəmi 2 məhsul istehsal edilir, A və B məhsulları. [[2007]]-ci ildə A məhsulundan 100 ədəd, B məhsulundan isə 200 ədəd istehsal edilib. A məhsulunun 2007-ci ildə bazar qiyməti 30, B məhsulununku isə 20 [[pul vahidi]]dir. Bu halda 2007-ci ildə ''ÜDM = 100 * 30 + 200 * 20 = 7000''. [[2008]]-ci ildə 10% inflasiya olduğu halda və istehsalın artmadığı halda ''nominal ÜDM 100 * 33 + 200 * 22 = 7700'' olur. Gördüyümüz kimi hətta istehsalın artmadığı halda nominal ÜDM 700 pul vahidi artdı.
Sətir 26:
ÜDM-u hesablamağın bir neçə yolu var:
* <math>{UDM = C + I + G + (EX
** C
** I
** G
** EX
** İM – [[İdxal]]
* <math>{UDM = IMD
** IMD – İstehsal edilən son məhsulların dəyəri
** OM – Son məhsul (İMD) üçün istifadə olunan başqa məhsulların dəyəri
Sətir 42:
** ''XÜDM = G + DG + V – S''
** XÜDM – Xalis ÜDM
** A
** G – [[Razılaşma]]ya əsasən hüquqi və ya fiziki şəxsin (yəni, işəgötürənin) işçisinə ödəməli olduğu məbləğlər
** DG – Digər [[gəlir|gəlirlər]]
Sətir 59:
[[Şəkil:Ümumi Daxili Məhsul 04.png|400px|thumb|right]]
''1.'' [[Rusiya]]
''2.'' [[Türkiyə]]
''3.'' [[Qazaxıstan]] – 11416 USD <br />
''4.'' [[İran]] – 11250 USD <br />
Sətir 71:
Dünyanın ÜDM-u 2008-ci il üçün 68999 mlrd. USD təşkil etmişdir. Ən böyük ÜDM isə [[Amerika Birləşmiş Ştatları]]ndadır, 14264 mlrd. USD. Adambaşına düşən ÜDM-a görə ilkin yerləri [[Qətər]] və Lüksemburq ([[İMF]]) tutur, ~80000 USD.
ÜDM-da vətəndaşların sosial tələbləri (ədalətlilik dərəcəsi
* [[Gini-Index]] – dövlətin gəlirlərinin vətəndaşları arasında ədalətli bölüşdürülməsini müəyyən etmək üçün bir üsul
* İnsan İnkişafı İndeksi ([[İnsan inkişafı indeksi|İİİ]]) – vətəndaşların ümumi inkişafı (xalqın gəlirlərindən, vətəndaşların orta həyat müddətindən və təhsil səviyyəsindən ibarətdir)
|