Kardiogen şok: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot redaktəsi əlavə edilir: en:Cardiogenic shock |
k tire |
||
Sətir 21:
'''Ürəyin nasos funksiyasının pozulmasına gətirib çıxaran hallar:'''<br />
* Mədəciklərin fibrilyasiyası
* Nəbz defisitli mədəcik taxikardiyası
* Ürəyin elektro-mexaniki dissosasiyası (EMD) və ya nəbzsiz elektrik aktivlik
* Asistoliya
{{Kardiogen şokun etiologiyası}}
== Klinik mənzərə ==
İki əsas əlamət: 1)hipotenziya; 2)hipoperfuziya həkimə kardiogen şok diaqnozu qoymağa əsas verə bilər. Sistolik təzyiqin 90 mm Hg sütunundan aşağı olması adətən hipoperfuziyaya səbəb olur.Bu rəqəm bir qədər nisbi xarakter daşıyır. belə ki, elə qan təzyiqi alçaq olan şəxslər vardır ki, onlar bu cür aşağı təzyiqə adaptasiya olunmuşlar. Belə şəxslər də sistolik təzyiqin 90 mm Hg sütunundan aşağı olması heç də hipoperfuziyaya gətirib çıxartmır. Bəzi mütəxəssislər hipotenziya həddini, normal orta arterial təzyiqdən aşağı 30 mm Hg sütunu ilə eyni tutulmasını tövsiyə edirlər.
Hipoperfuziya vəziyyəti bir neçə klinik əlamətlərlə: 1) psixik statusun pozulması
[[Şəkil:Carotidian pulse.png|thumb|250px|right|[[Ümumi yuxu arteriyası]] üzərində nəbzin müayinəsi]]
[[Şəkil:EKG Asystole.jpg|thumb|right|250px|EKQ-Asistoliya (izoxətt) ya ürəkdayanma]]
Sətir 47:
# Qələvi-turşu müvazinətinin pozulması: asidoz, hipoksemiya, hipokapniya (kompensator tənəffüs mənşəyli alkaloz);
# Qanda laktatın artması;
# Leykositoz, trombositopeniya ([[diffuz damardaxili laxtalanma sindromu]]
# EKQ: infarkt əlamətləri, ritm pozğunluğu (sinus taxikardiyası, səyirici aritmiya, mədəcik taxikardiyası, ürəyin fibrilyasiyası);
# Rentgen: Ağciyər ödemi, gərginlik pnevmotoraksı, [[respirator distress sindrom]]
Sətir 53:
== Müalicə ==
Kardiogen şok qan dövranının dayanması kimi təcili ürək-ağciyər canlandırilması
'''Kardiogen şoklu xəstənin vəziyyətinin sabitləşdirilməsi üçün:'''<br />
Sətir 89:
<br />
<br />
[[Şəkil:EKQ medecik taxikardiyasi.png|thumb|left|380px|Kardiogen şok zamanı qeydə alınmış EKQ
<br /><br />
<br />
Sətir 100:
<br /><br />
Kardiogen şoklu xəstələr adətən vahimə və qorxu içində olurlar. Belə xəstələrə tibbi personal tərəfindən son dərəcə diqqət göstərilməidir. Tez bir zamanda xəstənin vəyizzəti qiymətləndirilməli, lazımi fizikal müayinələr aparılmalıdır. Əsas diqqət bu vəziyyəti törətmiş potensial faktora yönəldilməli və tezliklə aradan qaldırılmalıdır. Beləki gərginlik pnevmotoraksda təcili plevra drenajının qoyulması və ya ürək tamponadasında perikadosentezaaparmaqla tezliklə kliniki vəziyyəti yaxşılaşdırmaq olar. Təcili vena əldə etməklə intensiv infuziya və kataxolamin preparatları zeritməklə qan təzyiqini normallaşdırmaq mümkündür. Tənəffüs sisteminin funksiyasını süni tənəffüslə təmin etməklə toxumaların oksigen çatışmamazlığını aradan qaldırmaq mümkündür. Xəstənin nəfəsini adekvat təmin etmək üçün təcili intubasiya edilərək (tənəffüs yoluna
Kardiogen şoku törətmiş potensial faktor ürək ritminin pozğunluğu olarsa dərhal onu aradan qaldırmaq vacibdir. Bradikardiyalı ritm pozğunluğunda ilkin olaraq parasimpatolitik preparatlardan, məsələn [[atropin sulfat]]dan istifadə edərək ürək vurğularının sayını və nəbzi norma həddinə çatdırmaq lazımdır. Cavab olmadıqda isə təcili xarici və ya transvenoz yolla [[Elektrokardiostimulyator|EKS (Elektrokardiostimulyator)]] tətbiq etməklə ürək vurğularının sayını və nəbzi bərpa etmək lazımdır. Kardiogen şoka səbəb taxiaritmik formalı ürək ritm pozğunluğu: mədəcik taxikardiyası, qulaqcıqların sayirici aritmiyası olarsa dərhal kardioversiya tətbiq edilməlidir. Sinus ritmini təmin etmək üçün aritmiyalar əleyhinə preparatlardan da istifadə etmək olar.
Nisbi hipovolemiya (məsələn, miokardın deşilməsi nəticəsində massiv qanaxma zamanı baş verən ürək tamponadası) kardiogen şokların 20%-də rast gəlinir. Bu zaman mövcud defisit vena daxilinə infuziyalarla aradan qaldırılmalıdır. Bu məqsədlə ürəyin işini, ümumi dövran edən qanın həcmini, periferik damarların müqavimətini, ağciyər xarici və daxili maye həcmini dəqiq hesablamaq üçün, {{lang-en|[[PICCO]]}} və {{lang-en|[[Swan-Ganz kateteri|Swan-Ganz]]}} manitorinq sistemlərindən istifadə edilir. Bu müayinə metodları infuzion və katoxolamin terapiyasını uclaşdırmağa imkan verir.
Kardiogen şok zamanı tətbiq edilən invaziv manipulyasiyalardan bibi də [[aortadaxili balon kontrapulsasiya]]
== Cərrahi müdaxiləyə göstəriş ==
Kardiogen şoku törədən səbəbi aradan qaldırmaq üçün bəzi hallarda cərrahi əməliyyatlara ehtiyac duyulur. Məsələn məməyəbənzər əzələnin infarkt zamanı zədələnməsi nəticəsində xordaların didilib qırılması kəskin [[ikitaylı qapaq]]
Ürəyin zədələnməsi nəticəsində, ürəkdə aparılan cərrahi əməliyyatlardan sonra baş verən qanaxma ürəyin tamponadasına və öz növbəsində kardiogen şoka səbəb olur. Bu zaman da təxirəsalınmadan cərrahi müdaxilə ilə köks qəfəsi və ürək kisəsi açılaraq ürək azad edilməlidir.
|