Ağciyər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k tire |
||
Sətir 48:
Ağciyərlərin konsinstensiyası yumuşaq, məsaməli və süngərə bənzəyir, daxilində hava olduğu üçün suda üzür (batmır). Əgər onların daxilində hava olmazsa (məsələn, rüşeymin, anadan ölü olmuş dölün vəya suda boğulmuş insanın ağciyəri) suda tez batır. Ağciyərlər artıq dərəcədə elastikdir; onların nəfəs verilən zaman yığılması həmin xassədən asılıdır.
Hər ağciyəri zirvədən əsasa doğru kəsilmiş konusun yarısı ilə müqayisə etmək olar; konusun əsasına uyğun səthi diafraqmaya və digər ucu yuxarıya baxır, beləliklə, hər ağciyərin ''' əsası'''
== Bronxların ağciyərlərdə şaxələnməsi ==
[[Şəkil:Illu quiz lung05.jpg|230 px|left|thumb|Bronxların ağciyərlərdə şaxələnməsi<br />1. Nəfəs borusu
Sağ və sol bronxlar ağciyər qapılarından onların parenximasına daxil olaraq, ağciyərlərin əsaslarına doğru gedir yol uzunu yan şaxələr
Sol ağciyərin baş bronxu ağciyərə daxil olaraq dörd venteral və dörd dorzal şaxə verir, bunlardan birinci ventral şaxə yuxarı paya və yerde qalan venteral və dorzal şaxələr aşağı paya gedib orada şaxələnir. Bunlar sol ağciyər arteriyasının altında olduğu üçün arteriyaaltı bronx şaxələri
Sağ ağciyərin baş bronxu 2,5-3 ''sm'' başlanan yerindən uzaqlaşdıqdan sonra, yuxarı paya yoğun bir şaxə verir. Bu şaxə sağ ağciyər arteriyasının üstündə olduğu üçün arteriyaüstü bronx şaxəsi
Bronx şaxələri dixotomik üsulla daha kiçik bronxlara, bunlar da bronxiollara
Hər iki tənəffüs bronxiollarından ayrilan alveol axacaqları alveol kisəcikləri ilə birlikdə ağciyərlərin qurluş vəhdətini ([[latın dili|lat.]] ''acinus'') təşkil edir. 12-18 [[latın dili|lat.]] ''acinus'' birləşdirici toxuma vasitəsilə bir-birilə birləşərək ağciyər paycığını
Ağciyərlərdəki alveolların miqdarı təxminən 300-500 milyona və ''acinus''-ların miqdarı 800 000-ə çatır; bunların tənəffüs səthi nəfəs verdikdə 30 ''m²''-ə, dərin nəfəs verdikdə 100 ''m²''-ə bərabərdir.
Yuxarıda təsvir olunan bronx və bronxiol şaxələri sistemi vəzifə cəhətcə iki qismə bölünür: 1) bronx ağacı
== Ağciyərlərin qurluşu ==
[[Şəkil:Bronchial anatomy with description.png|230 px|thumb|right|Alveolun qurluşu: A
Ağciyərlər histoloji cəhətcə mürəkkəb alveollu-borulu vəzilərdəndir; birincili bronxlar vəzin baş axacağını və ([[latın dili|lat.]] ''ductuli alveolares'') onun üç sekretor şöbələrini əvəz edirlər. Ağciyərin əsas kütləsi bronx şaxələri sistemindən, birləşdirici elastik toxumadan və qan damarlarından təşkil olunmuşdur; bunlardan başqa burada limfa damarları və sinirlər də vardır. Ağciyərlərin bronx şaxələrinin quruluşuna gəldikdə görürük ki, ümumiyyətlə, birincili bronxların quruluşu kimidir, çünki, burada da həmin ünsürlər (qığırdaq. saya əzələ lifləri, elastik toxuma və selikli qişa) vardır. Ancaq bunların fərqləri bundadır ki, ağciyərlərdəki bronx şaxələrində zarlı divar
Bronx şaxələrinin divarındakı qişalar belə düzülmüşdür:
# ən xaricdə elastik liflərlə zəngin birləşdirici toxuma qişası;
#əzələ qişası
#ən daxildə selikli qişa.
Sətir 80:
== Ağciyərlərin seqmentar qurluşu ==
Klinik -rengenoloji müayinələr və döş qəfəsi cərrahlığı təcrübəsi əsasında son zaman müəyyən edilmişdir ki, ağciyərin bəzi xəstəliklərində patoloji prosesslər bütün payı yox, yalnız onun ayrı-ayrı hissələrini
Qeyd etmək lazımdır ki, ağciyərin hər bir seqmenti müvafiq bronx seqmentinə (şaxəsinə) malikdir. Qan damarları da ağciyərlərin daxilində seqmentar üsulla şaxələnərək bronx şaxələri üzəri ilə bütün kütləsinə nəşr olunur.
Paric anatomik nomenklaturasına görə ağciyərlərin seqmentar qurluşu aşağıdakı sxem üzrədir. Sağ ağciyər 11 bronx
== Ağciyərlərin vəzifəsi ==
Sətir 88:
Məlum olduğu üzrə ağciyərlər qazlar mübadiləsi vəzifəsini ifadə edir; bu zaman qan oksigen ilə zənginləşir və karbon qazından azad olur. Oksigenlə zəngin havanın ağciyərlərə daxil olması və karbon qazı ilə zəngin qazın xaric olması döş qəfəsi əzələlərinin və diafraqmanın yığılması ilə izah olunur.
Ağciyərlər tənəffüs vəzifəsindən başqa bir sıra vəzifələr də daşıyır, məsələn, sekretor
== [[Plevra]]nın və ağciyərlərin topoqrafiyası ==
Sətir 94:
== Mənbə ==
*Prof. [[Kamil Balakişiyev|K.Ə. Balakişiyev]], İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı
== İstinadlar ==
|