Şirvanşah: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Dırnaq
k tire
Sətir 6:
 
[[Şəkil:Azerbaigian-baku3.jpg|thumb|320px|right|[[Şirvanşahlar saray kompleksi|Şirvanşahların Bakıdakı sarayı]]]]
'''Şirvanşah''' ({{lang-fa|شروانشاه}}) – [[Şirvanşahlar dövləti]]nin hökmdarlarının daşıdığı rəsmi dövlət titulu. Mənbələrdə Şirvan hökmdarlarına şahlığın Sasanilərin hakimiyyəti zamanı verilməsi qeyd olunmuşdur.<ref name="Sara07"> S. Aşurbəyli – Şirvanşahlar dövləti, Bakı, 2007</ref> Ümumilikdə Şirvanşahlar dövlətində hakimiyyətdə olmuş üç sülalədən – [[Məzyədilər]], [[Kəsranilər]] və [[Dərbəndilər]] nəslindən olan hökmdarlar, eyni zamanda haqqlarında çox az məlumat qalmış, [[Azərbaycan Ərəb Xilafətinin tərkibində|ərəb istilası dövründən]] əvvəlki [[Şirvanşahlar]] bu titulu daşımışlar. Son Şirvanşah nəsli olan Dərbəndilər, türk ənənəsinə uyğun olaraq Şirvanşah titulu ilə yanaşı "[[Sultan]]" və "[[Xaqan]]" titulları da daşımışlar. <ref>S. Əliyarlı - Azərbaycan tarixi, II nəşri, [[Bakı Dövlət Universiteti]]nin nəşriyyatı, 2009</ref>
 
== Sülalələr ==
Sətir 22:
IX əsr ərəb müəllifi əl-Bəlazuri xəbər verir ki, Xosrov Ənuşirəvan hökmdarlar seçdi və onları ayrı-ayrı vilayətlərə şahlığa təyin etdi. ''"[[Qafqaz dağları|Qabh dağının]] xaqanı, yəni, Sərir ölkəsinin (taxtının) sahibi (Sahib əs-Sərir) Vəxrarzan şah (Vərazan şah) həmçinin Təbərsəran şahı Filan şah Curcanşah (Xursanşah) titullu Ləkz şahı, hal-hazırda mövcurd olmayan [[Məsqət]] hökmdarlığının şahı, Liranşah titullu Liran şahı və Şirvanşah adlanan Şirvan şahı onların arasında idi. O, Buxxa (ehtimal ki, [[Türyançay]] və [[Əlciançay]] çayları arasında yerləşən Bərx nəzərdə tutulur<ref name="Sara07"/>) və Zirihgəranın hakimlərini təyin etdi. Qabh dağı ölkələrinin şahlarını təyin edərək, onlarla sülh bağlayaraq, üzərlərinə vergilər qoydu"''. <ref>Əl-Bəlazuri, s.7, ərəb mətni, s.5</ref>
 
X əsr müəllifi əl - [[Məsudi]] deyir: ''"Ənuşirəvanın Bərdə ölkəsində islam torpaqları ilə həmsərhəd olan bu yerlərə təyin etdiyi hökmdarlardan biri Şirvan adlanırdı. Onun məmləkətinə isə adına uyğun olaraq Şirvanşah deyilirdi. Ümumiyyətlə, bu ölkəni idarə edən hər bir hökmdar Şirvan adlanırdı"''.<ref>Əl-Məsudi. Mürüc... s.190</ref>
 
Fəzlullah ibn Ruzbixan Xuncinin (XV əsr) əsərində Şirvanşahın şirlər sahı (şiranşah) şah nəslindən olması göstərilir. (''"Alicənab səltənəti-intisab maliki-möhtəşəm cəlal əs-səltənə"'').<ref>Tapиx-и Aмини. Изд. Mинopcкoгo, c.69</ref>