Saray-Batu: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: ar:سراي (مدينة) |
k tire |
||
Sətir 5:
[[Batı xan]]a qərb tərəfdən: [[Karpat]], [[Visla]], [[Neman]], şimaldan [[Volqa]]nın mənbəyi, cənub tərəfdən [[Qara dəniz]]ədək və [[Qafqaz dağları]]nadək olan böyük
ölkələr tabe idi. Onun imperiyası [[Qızıl Orda]] adı aldı. Bu dövlətin mərkəzi Aşağı Volqanın qolu Aktubo üzərində möhkəmləndirilmiş xan düşərgəsi olan Saray idi.
Saray Batu həm də Böyük Saray adı ilə məşhur idi. İndiki [[Həştərxan vilayəti]]nin Xarabalı rayonunda Selitrennoe kəndi onun ərazisindədir. Saray Batu və ya Böyük Saray Qızıl Orda imperiyasının çiçəklənən şəhəri olmuşdur. [[1254]]-cü ildə Böyük Saraya Saray Batu adı verilir. O, Qızıl Ordanın siyasi mərkəzi hesab olunurdu. Xan iqamətgahı da burda yerləşirdi. Batı xan ([[1255]]-ci ildə Volqa sahillərində ölmüş və burada da dəfn olunmuşdur) Qızıl Orda dövlətinin banisi olan Çingiz xanın böyük oğlu Cuci xanın oğludur. Batı xan görkəmli sərkərdə, mahir siyasətçi idi. Atasının ölümündən sonra onun ulusu (Cuci Ulusu) Batıya keçdi, Cuci ulusu məhz Batının vaxtında güclənərək Qızıl Orda adlanmağa başladı. Beləkilə imperiyanın iki mərkəzi var idi; dini mərkəz Moskva və daha güclü, idarə mərkəzi Saray idi<ref>Вернадский Григорий. Два подвига св. лександра Невского. Монгольское иго в русской истории
[[Əmir Teymur]]un Qızıl Orda xanı Toxtamışa qarşı yürüşü bir çox Qızıl Ordaşəhərləri kimi Saray şəhərinin də iqtisadi-siyasi həyatını sarsıtsa da, Moskva knyazı III İvanın 1472-ci ildəki hücumu Saray şəhərini tamamilə dağıtdı. Böyük Moskva knyazı III İvan (1440-1505) Vatikanda tərbiyə görən [[Bizans]] şahzadəsi Sofya Paleoloqla evləndikdən sonra onun məkrli siyasətinin təsirinə düşür. Məhz III İvanın dövründə tatarlarla düşmən münasibətinin təməli qoyulur. (Qeyd: Axırıncı Bizans imperatoru Konstantin özünün Dmitri və Foma adlı qardaşlarına ayrı-ayrı vilayətlərin hakimliyini tapşırdı. Dmitri öz qızını Sultan Mehmetə verib rahat yaşamağa başladı. Foma ailəsi və əyanları ilə Romaya pənah gətirdi. Xristian təssübkeşi olaraq II Papa Piy onu ləyaqətlə qarşıladı. Fomanın oğulları kefcil olsa da, qızı ağıllı idi. Ona ləyaqətli nişanlı axtaran papanın nəzərləri dul qalmış rus çarı III İvana çevrildi. Onu Bizans şahzadəsinin əlilə türklərə qarşı yaxşıca çevirmək olardı. Gəlin rusa öz cehizlərilə bərabər (cehiz əsasən kitablardan ibarət idi) iki başlı qartal həkk edilmiş Bizans gerbini də gətirmişdi<ref>Карамзин Н.М. История Государства Российского, VI.т. с.421-422</ref>.
Sətir 27:
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.saray-al-mahrusa.ru Официальный сайт Историко-археологического музея-заповедника «Селитренное городище» (филиала Астраханского Государственного объединенного историко-архитектурного музея-заповедника)]
* [http://maxik2k.livejournal.com/38015.html Фоторепортаж о путешествии в столицу Золотой Орды
* Вильгельм де Рубрук. Путешествие в Восточные страны в лето Благости 1253. [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/rubruk.htm Электронная библиотека истфака МГУ]
| |||