Həkəri (çay): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 24:
== Ümumi məlumat ==
Uzunluğu 113 km, hövzəsinin sahəsi 2570 km<sup>2</sup>-dir. [[Kiçik Qafqaz]]ın [[Azərbaycan]] daxilində [[Tərtərçay]]dan sonra (Bazarçayla birlikdə) ikinci böyük çayıdır. Başlanğıcını Mıxtökən silsiləsinin cənub yamacından, [[Şiştəpə]] zirvəsindən 3,5 km şərqdə 2580 m yüksəklikdən alır. [[
Çayın orta illik su sərfi ([[Abdallar]] kəndi yanında) 9,0 m<sup>3</sup>/san-dir. Bunun da 70%-i yaz və yay, 30%-i isə payız və qış fəsillərində keçir. İntensiv suvarma dövründə (iyul-avqust aylarında) illik axımının 14-16%-i axıdılır. Suyu hidrokarbonatlı-kalsiumlu olmaqla orta minerallaşması 200 mq/l-dir.
Sətir 30:
Həkəri çayı öz axarı boyunca Hoçaz kəndindən axan [[Hoçaz çayı]] və [[Zabux çayı]]nı qəbul edərək zənginləĢir, [[Bərgüşad çayı]] ilə birləşdikdən sonra, [[Araz]]a tökülür.
Bəzi gümanlara görə, "Həkəri" sözü kürd dilli [[Həkəri tayfası]]nın adı ilə bağlıdır. Məşhur Sarı aşığın qəbri Həkəri çayının sağ sahilində, onun sevgilisi YaxĢının qəbri isə sol sahilindədir <ref> [http://ebooks.preslib.az/pdfbooks/azbooks/zgzelmpr.pdf Musa Urud, Zəngəzur // Prezident kitabxanasl]</ref> Ancaq əslində isə üzərində üç SES tikilmiş, yuxarı axarında Şəlvəçay (eyniadlı kəndin adından) adlanlılan və keçmiş adı Alban (Ağvan) olmuşdur. IX-XII əsrlərə aid ərəb mənbələrində Arran-çay adlanır və Araza töküldüyü göstərilir. Əkərə də adlanır. Görünür, sonralar kürddilli həkəri tayfasının ətraf ərazidə məskunlaşması ilə əlaqədar tədricən həmin tayfanın adı ilə tanınmağa başlamışdır.<ref>'''Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti, II cilddə. Bakı-2007. I cild, səh.321.</ref>
Həkərinin suyundan suvarma işlərində və energetikada geniş istifadə edilir. Həkəri çayının bol sularında iri qızıl balıq olur.
[[Kateqoriya:Azərbaycan çayları]]
| |||