Xotın: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
RedBot (müzakirə | töhfələr)
k r2.7.1) (Bot redaktəsi dəyişdirilir: ar:خوتين
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Xotin''' - [[Çerniqov vilayəti]]ində (Ukrayna) şəhər.
 
 
== Tarixi ==
Müasir [[Ukraynada]] şəhər. Vaxtilə Xatın qalası Moldav və Leh (Polşa) kralının idarəsində olmuş, Sultan II Osman onu fəth etmişdi. Övliya Çələbi şəhəri gəzdiyi zaman "Xatın Turla nəhri üzərində kiçik qalacıqdır", – deyə yazırsa da, iftixarla bu kiçik yerin böyük şəhid məzarlığından danışır, Karakaş Paşanın və onunla birlikdə şəhid olmuş yeddi min əsgərin qəbrini ziyarət etdiyini göstərir<ref>Evliya Çelebi. Seyahetnamesi, V-VI c, s.508</ref>.
Müasir [[Ukraynada]] şəhər. Vaxtilə Xatın qalası Moldav və Leh (Polşa)
 
kralının idarəsində olmuş, Sultan II Osman onu fəth etmişdi.
[[Ruslar]] tərəfindən ilk dəfə [[1738]]-ci ildə Feldmarşal Minixin komandanlığı altında zəbt edilmişdir. Qalanın komendantı İlyas Kolçak Paşa oğulları ilə birlikdə ruslara əsir düşmüş, sonra xaçlanmışdılar. О Rusiyada Vətəndaş müharibəsi illərində [[Sibir]]in hakimi olmuş rus admiralı [[Aleksandr Kolçak]]ın ulu babasıdır. Rus alimi və şair [[Mixail Lomonosov]] Xatının alınması münasibətilə çariçə Anna İoannovnaya həsr etdiyi mədhiyyədə Kolçak paşanın adını çəkmişdi.
Övliya Çələbi şəhəri gəzdiyi zaman "Xatın Turla nəhri üzərində kiçik
 
qalacıqdır", – deyə yazırsa da, iftixarla bu kiçik yerin böyük şəhid məzarlığından
Rus-Osmanlı müharibələrində bu qala dönə-dönə; [[1739]]-cu ildən başlayaraq [[1769]], [[1788]],[[1807]]-ci illərdə istila olunmuşdu. Qalanı ələ keçirən rus əsgərləri Xatın qalasının adını öz bildikləri şəkildə mənalandırırdılar. Xatın adını Xotinə çevirərkən qalib əsgərlər: Xatın ili Xatim"! – deyə şənlənirdilər<ref>Памятные записки А.В. Храповицкою, статс-секретаря императрицы Екатерины И, М., 1990. с. 61</ref> (xotim rusca "istəyirik" deməkdir).
danışır, Karakaş Paşanın və onunla birlikdə şəhid olmuş yeddi min əsgərin qəbrini
 
ziyarət etdiyini göstərir<ref>Evliya Çelebi. Seyahetnamesi, V-VI c, s.508</ref>.
[[1787]]-[[1791]]-ci illər Rus-Türk müharibəsi gedişində [[Dnestr]] (Turla) və Prut (Burat) çayları arasındakı Ak Kirman, Bəndər, Xatın kimi möhkəm türk qalalarının işğalından sonra Kutuzov Yekaterinaya göndərdiyi raportda Dnestr boyuna köçürülən ermənilər barədə məlumat verir. Türk komandanlığının bu köçürülmədən narahat olduğunu da xəbər verirdi<ref>М.И.Кутузов. Письмо. Записки. М., Воен. Изд. 1989, с.79</ref>.
[[Ruslar]] tərəfindən ilk dəfə [[1738]]-ci ildə Feldmarşal Minixin komandanlığı
altında zəbt edilmişdir. Qalanın komendantı İlyas Kolçak Paşa oğulları ilə birlikdə
ruslara əsir düşmüş, sonra xaçlanmışdılar. О Rusiyada Vətəndaş müharibəsi
illərində [[Sibir]]in hakimi olmuş rus admiralı [[Aleksandr Kolçak]]ın ulu babasıdır. Rus
alimi və şair [[Mixail Lomonosov]] Xatının alınması münasibətilə çariçə Anna İoannovnaya həsr etdiyi mədhiyyədə Kolçak paşanın adını çəkmişdi.
 
Nəhayət, qala 1812-ci ildə birdəfəlik Rusiyaya keçmişdir. Qalanın indi XII-XV əsrlərə aid olan divarları durmaqdadır. Vaxtilə Lopasna çayı üstündə Ryazan knyazlığı ilə Moskva dövlətini ayıran Xatın sərhəd kəndi var idi. XIV əsrdə Moskva dövləti ərazilərinə daxil edilmişdir. İndiki adı Xotundur. Jitomir vilayətindəki (Ukrayna) Xatinovka kəndinin adı da rus dilinə uyğunlaşdırılmışdır.
Rus-Osmanlı müharibələrində bu qala dönə-dönə; [[1739]]-cu ildən başlayaraq [[1769]], [[1788]],[[1807]]-ci illərdə istila olunmuşdu. Qalanı ələ keçirən rus əsgərləri Xatın qalasının adını öz bildikləri şəkildə mənalandırırdılar. Xatın adını Xotinə çevirərkən qalib əsgərlər:
Xatın ili Xatim"! – deyə şənlənirdilər<ref>Памятные записки А.В. Храповицкою, статс-секретаря императрицы Екатерины И, М., 1990. с. 61</ref> (xotim rusca "istəyirik" deməkdir).
[[1787]]-[[1791]]-ci illər Rus-Türk müharibəsi gedişində [[Dnestr]] (Turla) və Prut
(Burat) çayları arasındakı Ak Kirman, Bəndər, Xatın kimi möhkəm türk qalalarının
işğalından sonra Kutuzov Yekaterinaya göndərdiyi raportda Dnestr boyuna
köçürülən ermənilər barədə məlumat verir. Türk komandanlığının bu
köçürülmədən narahat olduğunu da xəbər verirdi<ref>М.И.Кутузов. Письмо. Записки. М., Воен. Изд. 1989, с.79</ref>.
Nəhayət, qala 1812-ci ildə birdəfəlik Rusiyaya keçmişdir. Qalanın indi
XII-XV əsrlərə aid olan divarları durmaqdadır.
Vaxtilə Lopasna çayı üstündə Ryazan knyazlığı ilə Moskva dövlətini
ayıran Xatın sərhəd kəndi var idi. XIV əsrdə Moskva dövləti ərazilərinə daxil
edilmişdir. İndiki adı Xotundur. Jitomir vilayətindəki (Ukrayna) Xatinovka
kəndinin adı da rus dilinə uyğunlaşdırılmışdır.
 
== Mənbəİstinadlar ==
<references/>
 
== İstinadMənbə ==
Minaxanım Təkləli, '''Türk kitabı. Unudulan tarix, dəyişdirilən adlar''', Bakı Nurlar 2009, səh. 115-116
 
Sətir 41 ⟶ 24:
* [http://www.wanderlog.ru/?p=592 Хотин в Блоге путешественника]
 
{{Ukrayna-qaralama}}
 
[[Kateqoriya:Ukrayna şəhərləri]]