Opera: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 41:
Operanın musiqili dramaturgiyasında əsas rolu orkestrə ayrılıb. Orkesrtin simfonik vasitələri obrazların tam şəkildə açılmasına xidmət edir. [[Uvertüra]], [[antrakt]] – operanın ayrıca orkestr epizodlarıdır. Opera tamaşasının daha bir komponenti [[balet]] (N.A.[[Rimski-Korsakov]]un [["Mlada" operası]] misal kimi göstərilə bilər), xoreoqrafik səhnələr hesab olunur.
==
İki dəfə 1889-cu ilin dekabrında isə [[Tbilisi]] opera artistlərinin qastrol konsertləri olmuşdur. 19 gün ərzində 19 tamaşa göstərilmişdi, onlardan 15-i opera əsəri (11-i qərbi Avropa bəstəkarlarının, 4-ü isə rus bəstəkarlarının əsəri) idi<ref>Bu operalar tamaşaya qoyulmuşdu: "Su pərisi", "Demon", "Jiznğ za üarə", "Yevgeni Onegin", "Karmen", "Trubadur", "Otello", "Traviata", "Aida", "Riqoletto", "Sevilya bərbəri", "Jidovka", "Faust", "Lüçiya di Lammermur", "Minğyona". ("Trubadur", "Riqoletto", operaları italyan dilində ifa edilmişdi). </ref>. Tbilisidən orkestr, xor, balet və dekorasiyalarla birgə bütün truppa hey'əti gəlmişdi. Tiflis truppası artistlərinin çıxışları çox hərarət və rəğbətlə qarşılandı. O zaman "Kaspi" qəzeti (23/XVI.1889) yazırdı: "Bakıya operanın gəlişi bir daha sübut etdi ki, zəka, duyğu və zövq üçün teatr nə dərəcədə vacibdir".
Kütlələrin operaya olan marağı heç də Azərbaycan paytaxtı sakinlərinin musiqi zövqünə zidd deyildi. Bütün bunlar gələcəkdə Azərbaycanda opera incəsənətinin təsdiqinə ümid yaradırdı.
90-cı illərdə Bakının teatr həyatı çox rəngarəng və maraqlı olmuşdur. Buraya çoxlu kollektivlər və artistlər gəlirdilər: Tiflis opera truppası, Peterburq balet artistləri truppası, V.N.Lyubimovun truppası (Dirijorlar – V.S.Plotnikov və B.A.Truffi ilə), məşhur opera müğənniləri – F.İ.Şalyapin, N.N.Fiqner, E.K.Mravina, D.Borqi, L.Nikitina, A.V.Sekar – Rojanski və b.
Kütlələrin operaya olan məhəbbəti opera janrını musiqisevərlər üçün daha populyar və gərəkli etmişdi.
Sətir 58 ⟶ 60:
Məhz buna görə Bakının musiqi həyatında 1911-ci il fevralın 28-i Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixinə Azərbaycanda musiqi professionalizminin formalaşması və milli opera janrının bünövrəsinin qoyulmasını tə'yin edən yeni mərhələnin başlanğıcı kimi daxil olmuşdur. Həmin gün sənaye sahibkarları olan Mailov qardaşlarının vəsaiti hesabına mühəndis N.Q.Bayev tərəfindən tikilmiş Böyük opera teatrının binası açılmışdır. O vaxtdan e'tibarən opera incəsənətində baş verən mühüm hadisələr bu teatrla bağlı olmuşdur.
Yalnız Azərbaycanda deyil, həmçinin bütün Şərqdə ilk opera əsəri – Azərbaycan muğam professional bəstəkarlıq məktəbinin banisi, dahi bəstəkar və maarifçi Ü.Hacıbəyovun "[[Leyli və Məcnun]]" muğam operası oldu (1908-ci il)
Opera böyük müvəffəqqiyyət qazandı. Milli mədəniyyətin daxilində yaranan bu opera Azərbaycan musiqisində opera janrının formalaşması və təşəkkül tapmasının başlanğıcı idi. Ü. Hacıbəyovun "Leyli və Məcnun" operası Azərbaycan musiqi mədəniyyətində əsil professionalizm tətbiq etməyin vacibliyini sübut etdi.
Bu müvəffəqiyyət bəstəkarı öz yaradıcılığında opera və musiqili-komediya janrlarında fəal çalışmağa sövq etdi. Ü.Hacıbəyov "Leyli və Məcnun"dan sonra "Şeyx Sənan" (premyerası – 30.XI 1909), "Rüstəm və Zöhrab" operalarını (premyerası 12.XI.1910-cu il), "ər və arvad" musiqili komediyasını (premyerası – 24.V.1911)
1921-ci ildə təşkil edilmiş Azərbaycan teatrlarının bədii səviyyəsinin yüksəldilməsi üzrə Şuranın üzvü olan Ü.Hacıbəyov milli musiqi səhnə incəsənətinin inkişafına böyük köməklik göstərmişdir. 1925-ci ildə Ü.Hacıbəyov teatrın yenidən qurulması məqsədilə rus və azərbaycan opera truppalarının vahid bir kollektivdə birləşdirilməsinə imkan yaratmış və bu, hal-hazırda M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının əsasını təşkil etmişdir. Ü.Hacıbəyovun 20-30-cu illərdəki geniş şaxəli və dərin mə'nalı musiqi-ictimai fəaliyyəti bəstəkarın opera janrı üzərində işini dayandırmadı. əvvəlki kimi Ü.Hacıbəyovu yenə də opera yazmaq fikri narahat edirdi. 1932-ci ildə o, bilavasitə yeni opera əsəri üzərində işləməyə başladı və bu janrın ən yüksək me'yarlarına uyğun gələn əsil milli opera – "Koroğlu"nu yaratdı. 1937-ci ildə premyerası olan həmin əsər – bəstəkarın yaradıcılıq zirvəsini təşkil etdi.
Sətir 148 ⟶ 150:
İnanırıq ki, opera teatrımızın kollektivi öz tarixi uğurlarına dayaqlanaraq yeni əsrdə bu ən'ənəni layiqincə davam etdirəcək.
== İstinadlar ==
<references/>
{{Link GA|sv}}
{{Link GA|zh}}
|