|
Bu sırada [[Artuqlu sülaləsi|Artuklular]]dan [[Diyarbəkir]] hökmdarı olan Mesudun Keyqubad adına oxunan hutbeyi kaldırması üzerine buraya Mubarezeddin Çavlı kumandasında bir ordu gönderdi. Bu ordu, Mesud’un ordusunu yendi ve [[Çemişgezek]] gibi bazı kaleleri ele keçirdi. Ayrıca, [[Əyyubilər sülaləsi|Əyyubi]] hökmdarı Məlik Əşrəfin yardımçı olaraq gönderdiyi qüvvətləri de bozguna uğratdı. Bundan sonra, Əyyubilərlə yaxşı keçinmək isteyen Əlaəddin Keyqubad əsir aldığı Əyyubi sərkərdələrini sərbəst buraxdı. Eyni şəkildə Məlik Məsudu da bəzi hədiyələr qarşılığında yerinde buraxdı.
Sultan Əlaəddin, [[Trapezund imperiyası|Trabzon Rum imperiyası]]nın gücünü qırmaq üçün [[Sinop]]da bir donanma inşa etdirdi. Bu arada Səlcuqlu tüccarlarının şikayetleri üzerinə [[Kastamonu]] əmiri HüsəmeddinHüsəməddin Çobanı [[Qaradəniz]] donanmasıyla [[Krım]] səfərinə məmur etdi. Əmir Çoban önemli bir ticaret şehri olan [[Sudak]]ı feth etdi. Şehirde bir [[cami]] inşa ettirdi ve askerlerini yerleştirdiği bir [[qarnizon]] qurdu. [[Ruslar]] Sudakın Selcuqlu hakimiyeti altına girmesini tanımak zorunda kaldılar.
Güneyden gelen ticaret yollarını tehdit eden küçük Ermenistan krallığını cezalandırmak üzere Mübarezeddin Çavlı ve Mübarezeddin Ertokuş kumandasında bir ordu göndererek [[İçel]]’i devletin toprakları arasına kattı. Böylece İçel'den Antalya'ya kadar bütün kıyı şeridini Anadolu Selçuklu ülkesine katıldı. Moğolların Anadolu’ya girmesi tehlikesi karşısında 1226-cı ildə Əyyubilərlə ilişkilerini geliştirdi. 1226-1228-ci il tarixləri arasında [[Mengücəklü bəyliyi]]nin başına keçen Davud Şah bin Bəhramşahın Anadolu Selçukluları aleyhine Toğrul Şah, Xarəzmşah Cəlaləddin Mengüberti ve İsmaili reisi Əlaəddinlə ittifaq etdiyini duyan Əlaəddin Keyqubad, bunlara qarşı hərəkətə keçərək [[Ərzincan]], [[Kemax]] və [[Şebinkarahisar]]ı dövlətinə qatdı. Bu esnada son Harzemşah Sultanı Celaleddin Mengüberti Ahlat’a saldırdı. Trabzon İmparatorluğu’ylaİmparatorluğuyla ittifak kuran Celaleddin’i 1230’daki [[Yassı Çemen Savaşı]]’nda ağır yenilgiye uğrattı ve [[Ərzurum]]u asanlıqla ələ keçirdi.Əlaəddin Keyqubat saltanatının en böyük xətasını Celalettin Harzemşahla savaşarak yaptı. Türk ve Müslüman devletler arasında vuku bulan bu savaşlar, Anadolu'ya doğru harekete geçen [[Monqollar]]ın işini kolaylaştırmaktan öte bir işe yaramadı. Bilhassa [[HarzemşahlarXarəzmşahlar Devletisülaləsi|HazremşahlarXarəzmşahlar]]'ın gücünün kırılmasıqırılması, Moğollarmonqollar önünde durabilecekdura biləcək önemliönəmli bir kuvvetinqüvvətin ortadan kalkmasınaqalxmasına sebepsəbəb oldu.
Nitekim,Səekərdə Gergoman Noyannoyan komutasındaki Moğollarmonqollar Sivas’aSivasa kadarqədər gelerekgələrək, buraları yakıpyaxıb yıktılaryıxdılar. Selçuklu kuvvetleri, Moğollarımonqolları Erzurum’aƏrzuruma kadarqədər takiptakib ettiyseetdiysə də, deyetişə yetişemedibilmədi. Bu Moğolmonqol akınınınaxınının, [[Gürcü]] kraliçesi Rosudan’ınRosudanın tahrikiyle meydana geldiğinin anlaşılması üzerine, [[GürcistanGürcüstan]]’aa sefer düzenlendi. Gürcülerle yapılan savaşlarda, Gürcü kuvvetleri bozguna uğratıldı ve yapılan anlaşmayla Gürcistan’da bazı kaleler, Anadolu Selçuklu Devleti'ne bırakıldı.
Moğol tehlikesini gören Əlaəddin Keyqubad, doğuşərq sınırlarını sağlamlaştırdısağlamlaşdırdı. Bu sağlamlaştırmasağlamlaşdırma esnasındaəsnasında [[Əxlat]] fəth edildi. AncakAncaq bu fetihfəth, EyyubîlerleƏyyubilərlə arasının bozulmasınapozulmasına yol açtıaçdı. Əyyubilerin göndərdikleri ordunu, [[Toroslar]]ın güneyinde yenerek, [[Harput]] ve [[Urfa]]nı da ele keçirdi. Vəfatından önce gelen Monqol elçilerini ustaca idare ederek, Anadolunu Monqol istilasından qurtardı. [[1237]]’de [[Kayseri]]’de verdiği bir ziyafette zəhərlənmək suretiyle öldürüldü.
Sultan Mesud (1116-1157) tarafından zamanında Alâeddîn tepesinde yaptırılmış olan ve “''Kümbed-hâne''” adı ile anılan anıt mezarda defnedildi.
| 