Qırğız xaqanlığı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Qırğız xaqanlığı''', ya da Qırğız xanlığı-xanlığı— [[840]]-cı ildə [[Ötüken]] və ətrafını ələ keçirərək [[Mərkəzi AsiyadaAsiya]]da qurulan türk dövlətidir.
 
 
== Tarixi ==
[[840]]-cı ildə [[Uyğurlar]]ı yıxan [[Qırğızlar]] Uyğur torpaqlarının ələ keçirərək Qırğız xaqanlığını qurdular. Bunu "Tüxtət" mədəniyyəti də sübut edir. <ref>Иванов В. Финно-угры на южном Урале и в Приуралье // История татар с древнейших времен в 7 тт. Т. I. Народы степной Евразии в древности. — Казань, 2002. — С. 204—209.</ref> Qərbdə [[Qaraxanlılar dövləti|Qaraxanlılar]] ilə qonşu olan Qırğız xanlığı bu istiqamətə doğru genişlənə bilmədi. Ötüken və ətrafını, digər bir sözlə, rəhbərlik mərkəzini və xanədanlığı ələ keçirdilər. Şərqdə də Kitanlar tərəfindən sıxıştırıldı. Uyğur Xaqanlığının bir hissəsi olan Qırğızlar [[840]]-cı ildə Orxon bölgəsinə gedərək Uyğur hakimiyyətini ortadan qaldırdılar və Orta Asiya mərkəzini ələ keçirdilər. Qaraxanlıların təsiriylə İslam dinini qəbul etdilər. Qırğız qaynaqlarına görə, X əsrdə 200 min müsəlman Qırğız ailəsi vardı. [[920]]-ci ildə Monqol Kıtay dövləti Kırgızları təzyiqə uğradaraq Tanrı dağları ətrafına köç etmələrinə nail oldu. 1207-ci ildə Monqol hakimiyyətini qəti qəbul edən Qırğızlar Monqol hakimiyyətinə girən ilk Türk xalqı oldu. Yenisey çayı sahillərində yerləşən tapıntılar Qırğız Türklərinin irəli səviyyədə bir mədəniyyətə malik olduqlarını göstərir.
 
== İstinadlar ==