İsa: Redaktələr arasındakı fərq

'''İsa''' ([[ivrit|ivritcə]] Yeşua) – [[xristianlıq]]da [[Allah]]ın bədənli mücəssəməsi. Həmçinin '''[[Məsiha]]''', '''[[Nazaret]]li''', '''İnsan oğlu''', [[pravoslavlıq]]da '''Xilaskar''' və s. adlanır. [[İslam]]da 5 [[ulul-əzm peyğəmbər]]dən biridir.

İsanın yerdəkı həyatı, vəölümü, onun[[İsanın ölümdən dirilməsi|dirilməsi]], [[merac]]ı əksərən kanonik və apokrifik [[incil|incillər]] verirlər. Onun doğulması [[Cəbrail]] vasitəsilə [[Məryəm|Bakirə Məryəmə]] qabaqcadan xəbər verilir. MəsihaMəsih padşahı kimi [[Davud]] sülaləsinin varisi olan İsa [[Beytləhm]]dəki pəyədə doğulur. İsanın formal atası [[Yusif]]dir. [[Mələk]]lər və möcüzəli ulduzla istiqamətləndirilmiş çobanlar və falçılarmünəccimlər İsanı salamlamaq üçün gəlirlər. Qırxıncı gündə İsanı Allahı qəbul edən Simeon qarşılayır. İsa [[Dağüstü moizəvəz]]nii söyləmiş, on iki həvari seçir. İsanın möcüzələri arasında xəstələrə şəfa verməsi, korların gözlərini açması, ölüləri diriltməsi, suyu şəraba döndərməsi, su üstündə gəzməsi, tufanı ram etməsi, beş min adamın beş və ya yeddi çörəklə doydurması və, adamdan cinlərin qovulmasıdırqovulması və s. Lakin İsaya inanmayan onun doğum Nazaret şəhərində oO, heç bir möcüzə yarada bilmir. [[Pasxa]] bayramından qabaq dişi eşşəyə minmiş İsa təntənə ilə [[Yerusəlim]]ə gəlmiş, məbəddən alverçilər və qurban heyvanları satan ticarətçiləri qovur. [[Sinedrion]] İsanı mərasim qaydaları pozan və yəhudiləri romalılar ilə ara vurmaq bilən kimi onu romalılara satır (çünki Sinedrion işğal edilmiş ölkədə edama məhkum etməyə bilməmişdi). Bundan sonra İsa on iki həvariyunla[[həvari]] ilə [[Sonuncu şam yeməyi|sirli pasxaPasxa şamını]] təşkil edir və özÖzünün satmasıələ veriləcəyini qabaqcadan söylənmişxəbər vermiş, həvariyunlarahəvarilərə özÖz bədənibədənini və qanıqanını təmsil edən çörək və şərabşərabla verir[[yevxaristiya]] mərasimini təsis edir. Sonra [[İudaYəhuda İskariot]]la istiqamətləndirilmiş silahlı dəstə gəlir. İsanı öparkənöpərkən onuOnu otuz gümüş pula satmış İudaYəhuda dəstəyə məqsədi göstərir. [[Həvari Pyotr|Pyotr]] silahlı müqavimət göstərməyə çalışmış, qılıncla qulun qulağını kəsir. Onu dayandırmış İsa qulu sağaltırsağaldır, lakin İsanı tuturlar. Sinedrionda İsa öz məsihaMəsih titulunu təsdiq edir və səhərdə onu [[Ponti Pilat]]a gətirirlər. Pilat İsanı oİsadan özüÖzünü yəhudilərin padşahı sayırmi deyəsayıb-saymadığını soruşur və bunaİsa təsdiqbunu alırtəsdiqləyir. Adətə görə pasxaPasxa bayramı vaxtında məhbuslardan birini rəhm etməkbiri imkanəfv varedilə idibilirdi. Pilat İsanı azad etməyi təklif edir, lakin izdiham onun əvəzində qətl yetirmişqatil [[VaravvaBarabba|VaravvanıBarabbanı]] görmək istəyir. Buna görə İsa əvvəlcə şallaqlama, sonra [[İsanın çarmıxa çəkilməçəkilməsi|çarmıxa çəkilməyə]] məhkum edilir və özÖz çarmıxını edam yerisinəyerinə ([[Qolqofa]]ya) qədər aparır. Çarmıxın ağırlığınıağırlığına dözməmiş İsaya naməlum KirenalıKirineyalı SimonŞimon kömək edir. Yəhudi adətinə görə İsaya həssaslığı zəifləyən İsaya içkini təklif edirlər, lakin o onu qəbul etmir. Çarmıxa çəkilmiş İsanın əziyyətləri təqribən altı saat davam edir. Onun ölümü [[günəş tutulması]], Yerusəlimdəki məbədməbəddə pərdənin cırılması və zəlzələ ilə nəticələnir. Lakin, eyni zamanda, İsanın ölümü xəbərinin həqi qətəhəqiqətə uyğun olmaması da iddia edilirdi. Belə ki, İsanın ardıcıllarının bir hissəsi onun ölümünə inanmırdılar. Onlardan bəziləri deyirdilər ki, İsanın çarmıxda olması yalnız müəyyən adamların gözünə görsənmişdir və xəyaldan başqa bir şey deyildir. Əslində isə o edam edilməmişdir. Bu fikrə yaxın mülahizələr irəli sürən başqa qruplar isə hesab edirdilər ki, İsa həqiqətən də edam olunmayaraq edamdan qabaq qeyb olduğundan onun yerinə başqa bir adam edam olunmuşdur. Qeyd edək ki, bu cür fikirin əks olunduğu [[II əsr]]ə aid olan "Böyük Sifin ikinci risaləsi" adlı apokrifik İncil [[Misir]]də tapılmışdır. Bir çox apokrifik İncillərdə isə İsa adi insani həyat tərzi aparan bir peyğəmbər kimi təsvir olunur. Onun hətta bir qadınla evlənməsi haqqında işarəlarə də rast gəlmək olar. <ref>[http://alizadeh.narod.ru/kitablar/Xristianliq/1.1.html XRİSTİANLIĞIN YARANMASI, MƏNBƏLƏRİ VƏ İNKİŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ] I Fəsil, İlk Xristianlığın qısa tarixi icmalı</ref>