Vikipediya

Bibliya antropologiyası: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{qaralama}}
 
'''Bibliya antropologiyası''', '''teoloji antropologiya''' yaxud '''xristian antropologiyası''' – xristian [[teologiya]]sının bir hissəsi, [[Bibliya]] əsasında insanın təbiətini tədqiq edən elm.
 
== Ümumi antropologiyada Bibliya antropologiyasının yeri ==
 
[[Antropologiya]] nisbətən yeni elmdir. ХIХ əsrin ortalarında bəşəriyyət və cəmiyyətdən daha çox insan şəxsiyyətinə önəm verilməsi ilə əlaqədar olaraq formalaşdı. Antropologiya təbii və süni mühitdə insan varlığının fundamental problemlərini tədqiq edən elmi idrak sahəsidir. Fəlsəfi, mədəni, sosial, teoloji və s. antropologiya vardır. [[Psixologiya]] elmi antropologiyaya daxildir. [[Antropogenez]] insanın meydana gəlməsini, inkişafını tədqiq edir. Teoloji antropologiya insanın İlahi varlıqla münasibətləri ilə məşğuldur.<ref>Bax: http://alizadeh.narod.ru/kitablar/Xristianliq/1.2.html</ref>
 
== Bibliyada antropogenez ==
 
[[Bibliya]]nın ilk səhifələri [[kainat]]ın və [[insan]]ın yaranmasından bəhs edir. [[Tövrat]]ın Yaradılış Kitabının 1-2-ci fəsillərində kosmogenez və [[antropogenez]] haqqında yeddi müddəa verilir:
 
* təbiət qüvvələri İlahi deyildir; yalnız [[Allah]] kainatı yaradandır;
* Allah Özünü Şəxsiyyət olaraq zühur etdirir;
* Allah Özünü əməllərində zühur etdirir;
* Allah Öz Sözü ilə dünyanı yaradır və dünyada hərəkət edir;
* Allah yaradarkən birbaşa işlədiyi kimi, dolayı şəkildə, təbiət vasitəsilə də işləyə bilər;
* kainatın yaranması dərhal deyil, mərhələ-mərhələ baş verən proses idi; bu prosesdə bəsit olandan mürəkkəb olana, cansızdan canlıya, heyvandan insana inkişaf baş vermişdir;
* Allah insanı Öz surətində, bənzərinə görə yaratdı, belə ki insan bütün məxluqata hökmran oldu.
 
Dünyanın yaranmasının bütün mərhələlərində Allah söz söyləyib yaradırdı, lakin insanı yaratmazdan əvvəl əsrarəngiz bir “məşvərət” baş verdi: <blockquote>“Sonra Allah dedi: «Öz surətimizə və bənzərimizə görə insanı yaradaq. Qoy o, dənizdəki heyvanlara, göydəki quşlara, yerdəki heyvanlara, bütün yer üzünə və yerdə sürünən canlıların hamısına hökmranlıq etsin»”.<ref>Yaradılış Kitabı 1:26</ref></blockquote> İnsanın Allahın planında xüsusi, mərkəzi yeri açıq-aşkardır. Məxluqlar arasında təkcə insan Allahın surətində, bənzərinə görə yarandı.
 
Bibliya insanın Allah tərəfindən yaradıldığını təsdiqləyir, lakin onun necə yarandığını dəqiq bildirmir. Müasir [[xristianlıq]]da insanın meydana gəlməsinə məxsus, [[Kreatsionizm|kreatsionist]] və [[Təkamülçülük|təkamülçü]] olmaq üzrə, iki konsepsiya mövcuddur. Kreatsionist (xəlqə inanan) xristianlar Yaradılış Kitabının 2-ci fəslində insanın yaranması hekayəsini hərfi mənada başa düşürlər; xristian təkamülçüləri (ateist təkamülçülərdən fərqli olaraq) xəlqə inana-inana Allahın Adəmi Öz əlləri ilə düzəltməsi hekayəsini məcazi mənada anlayırlar.
 
[[Rus Pravoslav Kilsəsi]]ndə təkamülçülük konsepsiyası hələ [[Darvin]]dən əvvəl səsləndirilmişdi. Feofan Govorov belə yazmışdır: "Bir heyvan olub ki, surəti insan surəti, ruhu isə heyvan ruhu idi. Sonra Allah bu heyvana Öz nəfəsini üfürəndə, heyvan insana döndü"; Serafim Sarovskiy də belə demişdir: "Allah Adəmə ruhu üfürənə kimi Adəm heyvana bənzər idi".<ref>Bax: Свящ. Александр Мень, Исагогика., §18. Создание человека согласно 2 главе Книги Бытия. http://www.bible-center.ru/book/isagogika/001/002/001</ref> Hal-hazırda [[Rus Pravoslav Kilsəsi]]ndə [[Təkamülçülük|təkamülçülüyün]] tərəfdarları arasında biologiya elmləri namizədi keşiş Aleksandr Borisovu<ref>Bax: http://ru.wikipedia.org/wiki/ Борисов,_Александр_Ильич</ref> qeyd etmək olar.
 
[[Katolik]] kilsəsində hələ [[XX əsr]]in əvvəllərindən məşhur fransız xristian mütəfəkkiri, paleontoloq Teyyar de Şarden (Teilhard de Chardin, 1881-1955) təkamül nəzəriyyəsinin xristian təliminə uyğun gəldiyini müdafiə edirdi. 12 avqust 1950-ci ildə Roma Papası [[XII Piy]]in "Humani Generis" [[ensiklika]]sında təkamül nəzəriyyəsinə qarşı açıq fikirli yanaşmağa icazə verildi: “Kilsənin səlahiyyəti [[humanitar elmlər]]də və müqəddəs [[teologiya]]da təcrübəli alimlər tərəfindən təkamül nəzəriyyəsi ilə bağlı olan tədqiqat və müzakirələrin keçirilməsini qadağan etmir; bir şərtlə ki, təkamül yalnız insanın bədəninə aid olaraq nəzərdən keçirilsin, çünki [[katolik]] inancı bizi insan ruhlarının birbaşa [[Allah]] tərəfindən yaradıldığına inanmağa vadar edir”<ref>Humani Generis. Bax: №36 http://www.ewtn.com/library/ENCYC/P12HUMAN.HTM</ref>
[[Protestantlıq|Protestantların]] arasında da həm [[kreatsionizm]]in, həm də [[Təkamülçülük|təkamülçülüyün]] tərəfdarları vardır. Avqustus Stronqun “Sistematik Teologiya”sı bütün [[kainat]]ın, o cümlədə [[insan]]ın da [[Allah]] tərəfindən yaranmasını mütləq bir həqiqət olaraq qəbul etməklə yanaşı, bunun nə üsulla gerçəkləşdiyinin [[Bibliya]]da aşkar bildirilmədiyini təsdiq edir. Müasir təkamülçü protestantlarından Amerikadakı Point Loma Nazarin universitetinin biologiya professoru, BioLoqos Fondunun<ref>Bax: http://biologos.org/</ref> presidenti Darrel R. Falkı qeyd etmək olar.
== Allahın surəti ==
 
[[Bibliya]]nın ilk antropoloji tezisi [[insan]]ın [[Allah]]ın surətində, bənzərinə görə yaranmasıdır. Bu ifadənin mənası Allah-Taalanın qeyri-maddi təbiətinə görə fiziki şəkildə başa düşülməməlidir. Xristian ənənəsində Allahın surəti fiziki, zahiri şəkildə heç vaxt şərh edilməmişdir.
 
“Rəbb Allah yerin torpağından insanı düzəltdi və onun burnuna həyat nəfəsi üfürdü”<ref>Yaradılış Kitabı 2:7</ref> sözləri insanın '''bədən''' və '''ruh''' olaraq yarandığını, nəticə etibari ilə həm təbii, həm də fövqəltəbii məxluq olduğunu təsvir edir. İnsanın bədəni bu dünyadan (yerin torpağından) istifadə olunaraq düzəlir, ruhu isə bu dünyadan deyil, birbaşa Yaradandan verilir. Beləliklə, insanın bütün digər məxluqlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqləndiyi təsdiq olunur.
 
Lakin insanın “ikili” təbiəti qədim antropologiyaya xas qəti bədən-can dualizmindən uzaqdır. Qədim ibrani dilində "bədən" sözü yoxdur, onun yerində בּשׂר “basar” (müqayisə et: ərəbcə بشر “bəşər”) kəlməsi işlənir ki, bu da canlı varlığın psixofiziki kontinuuma işarə edir (qədim ibrani dilində כל־בשׂר "kol basar" (ərəbcə كل البشر “kullü-l-bəşər”) – hərfən “hər bədən” – [[Bibliya]]da “bütün bəşər” mənasında işlənir). "Həyat" və "can" kəlmələri [[Əhdi-Cədid]]də də eyni mənasa işlənir.
Beləliklə, בּשׂר “basar” (bədən və can) bütün [[heyvanlar]] aləminə məxsusdur və Allahın surəti ola bilməz. Bibliya alimləri Allahın surətini insanın ruhunda (qədim ibrani dilində רוח "ruax") görürlər. İnsanın Allaha bənzər xüsusiyyətlərini da onun ruhunda axtarmaq lazım olur.
 
Allahın surəti hər şeydən öncə insanın bütün məxluqatın üzərində hökmranlıq etməsində zahir olur. Bibliyada insan bütün kainata hökmran olaraq təsvir olunur. Adəmin bütün heyvanlara ad verməsində insanın bu dünyada hökmranlığı xüsusilə vurğulanır.<ref>Bax: Yaradılış Kitabı 2:19</ref> Şərq adətinə görə, ağalar öz qullarına ad verərdilər. Lakin eyni zamanda Allahın bütün heyvanları Adəmin yanına gətirdiyi yazılıb: “Sonra onları insanın yanına gətirdi ki, onun bunları necə adlandıracağını görsün”. Beləliklə, Adəmin hökmranlığının Yaradanın iradəsindən qaynaqlandığını görmək olar.
 
== “Adam” məfhumu ==
 
Bibliya antropologiyasında '''korporativ''' yaxud '''toplu''' '''şəxs''' konsepsiyasının xüsusi yeri vardır. [[Əhdi-Ətiq]]də bir nəfər çox vaxt qrup, tayfa, xalq mənasında işlənir. Bu yolla xalqların, millətlərin, bütün [[bəşəriyyət]]in vəhdətinə iman ifadə olunur.
 
Adəm (ibranicə אדם “adam”) təkcə tarixi bir şəxsiyyət deyil, bütün [[bəşəriyyət]]i təmsil edən “adam” olaraq başa düşülə bilir. İbrani dilində “Adəm” və “adam” eyni sözdür. "Adam" sözü [[Əhdi-Ətiq]]də çox vaxt toplu isim olaraq işlənir. Buna misallar:
<blockquote>“Sonra Allah dedi: «Öz surətimizə və bənzərimizə görə insanı (ibranicə אדם adam) yaradaq. Qoy o (ibranicə əvəzlik yoxdur), dənizdəki heyvanlara, göydəki quşlara, yerdəki heyvanlara, bütün yer üzünə və yerdə sürünən canlıların hamısına hökmranlıq etsin (ibranicə וירדו ve-yiredu “hökmranlıq etsinlər” feli cəm formasında işlənmişdir)»”.<ref>Yaradılış Kitabı 1:26</ref></blockquote>
<blockquote>“Rəbb adamları (ibranicə את־האדם et-ha-adam “adamı” – tək formasında) çox uzaqlara sürgün edəcək, ölkənin çox yerləri viran qalacaq”.<ref>Yeşaya 6:12</ref></blockquote>
 
[[Kilsə ataları]] arasında da Adəmi belə obrazlı şəkildə anlayan və şərh edənlər olub. Müqəddəs Nissalı Gregorius «De hominis opificio» risaləsində Adəmi bütün bəşəriyyətin təcəssümü olaraq təsvir etmişdir.<ref>Bax: Aydın Əlizadə. Xristianlıq: Tarix və fəlfəsə (ilk çağlar). Nissalı Qreqorios (Gregorios Nysses); Cв. Григорий Нисский. Об устроении человека, гл. ХVI http://www.vehi.net/nissky/nissky.html</ref> Müqəddəs Avqustin Adəmi "bütün bəşəriyyət” (''totum genus humanum'') adlandırırdı. Nazianzlı Qregorios, Misirli Makarios, Yeni ilahiyyatçı Simeon kimi məşhur və möhtərəm [[kilsə ataları]]nın əsərlərində də Adəm ilə bəşəriyyətin eyni mənada qəbul edildiyini görmək olar.
 
== Günaha batma olayı ==
 
Xristian antropologiyasının ən mühüm məsələlərindən biri də insanın günaha batması və günahkar halıdır. [[Tövrat]]ın ilk kitabı olan Yaradılış insanların arasında şərin meydana gəlməsini təsvir edir. [[Tövrat]] Allahın şərin mənbəyi olmadığını təsdiq edir; insan öz iradəsi, azad seçimi ilə, şüurlu surətdə günah edib, Allahın yolundan azmağı qərara aldı. Günaha batma hekayəsi belə sözlərlə başlanır: <blockquote>"Rəbb Allahın yaratdığı bütün çöl heyvanlarının ən hiyləgəri ilan idi".<ref>Yaradılış Kitabı 3:1</ref></blockquote> Bu ilanın qadınla söhbət etdiyinə görə, həqiqi mənada ilan olmadığı bəlli olur. İlanın xarici görkəmi [[Misir]]in və [[Babil]]in abidələrindəki əjdəhanı xatırladır. [[Tövrat]]ın ilk oxucuları bu hekayəni oxuyanda [[Bütpərəstlik|bütpərəstlərin]] sürünən heyvanlara pərəstişlərini təsəvvürlərinə gətirə bilirdilər. İlanın başqa heyvanlarla müqayisə edilməsi ilə onun yaradılmış təbiəti vurğulanır. [[Əhdi-Cədid]]də əjdəha açıq şəkildə ilanla müqayisə edilir: <blockquote>“O böyük əjdaha – iblis və Şeytan deyilən, bütün dünyanı aldadan qədim ilan yer üzünə atıldı...”<ref>Vəhy Kitabı 12:9</ref></blockquote>
 
Həvvanın yoldan çıxarılması Bibliyada belә nәql edilir:
<blockquote>"İlan qadına dedi: «Doğrudanmı, Allah sizə “bağda olan heç bir ağacın bəhrələrindən yeməyin” deyib?» Qadın ilana dedi: «Bağdakı ağacların bəhrələrindən yeyə bilərik. Amma bağın ortasındakı ağacın meyvələri barədə Allah deyib: “Ondan yeməyin və ona toxunmayın, yoxsa öləcəksiniz!”» İlan qadına dedi: «Yox, əsla ölməzsiniz. Əksinə, Allah bilir ki, o meyvələrdən yediyiniz gün gözləriniz açılacaq və xeyirlə şəri bilərək Allah kimi olacaqsınız». Qadın gördü ki, ağacın meyvəsi yemək üçün yaxşıdır, gözə xoş görünür və bu ağac insana dərrakə verməyi vəd edir. Buna görə də o həmin meyvədən dərib yedi. Sonra yanında olan ərinə də verdi, o da yedi. O vaxt ikisinin də gözləri açıldı və çılpaq olduqlarını bildilər. Buna görə də əncir yarpaqlarını bir-birinə hörüb özlərinə fitə düzəltdilər".<ref>Yaradılış Kitabı 3:1-7</ref></blockquote>
 
İlan Allahın qarşısında insanlara iftira edir, qadın aldanaraq Allahın sözündәn çıxır vә әri ilә birlikdә qadağan olunan meyvәdәn yeyir.
 
'''Günaha batmanın nəticələri''':
 
* İlk insanların cinsiyyәtlәrindәn utanmaları<ref>Yaradılış Kitabı 3:1-7: "O vaxt ikisinin də gözləri açıldı və çılpaq olduqlarını bildilər. Buna görə də əncir yarpaqlarını bir-birinə hörüb özlərinə fitə düzəltdilər".</ref> kişi ilә qadının arasındakı intim әlaqәnin günah olduğu mәnasını vermir. Çünki Allah Özü təzəcə yaratdığı insana törәyib çoxalmağı buyurdu.<ref>Bax: Yaradılış Kitabı 1:28: "Allah onlara xeyir-dua verərək dedi: «Törəyib çoxalın və yer üzünü bürüyüb ona sahib olun"; 2:24: "Buna görə də kişi öz ata-anasını tərk edib arvadına qovuşacaq və onlar bir bədən olacaq".</ref> Əksər xristian şərhçilər bunda insanın artıq öz bәdәninә hakim ola bilmәdiyi gerçəkliyini görür.
 
* İnsan Allaha inamını itirdi. İnsan Allahdan gizlәnmәk, günahının әsl sәbәbini (Allah kimi olmaq istәyi) gizlәtmәk istәdi.
 
* İnsan öz ürәyindә vә başqa insanlarla münasibәtlәrindә ahәngi itirdi.<ref>Bax: Yaradılış Kitabı 3:16: "Sonra Rəbb Allah qadına dedi: «Hamilə olanda sənə çox əziyyət verəcəyəm, uşaqlarını ağrı içində doğacaqsan. Ərinə meylli olacaqsan, o sənə ağalıq edəcək».</ref>
 
* İnsan ilә tәbiәt arasında ahәng pozuldu. Tәbiәt artıq insana tabe olmur.<ref>Bax: Yaradılış Kitabı 3:17-19: "Sonra Rəbb Allah Adəmə dedi: «Arvadının sözünə qulaq asdığın üçün, qadağan etdiyim, “meyvəsini yemə” dediyim ağacdan yediyin üçün sənə görə torpaq lənətlənir. Ömrün boyu zəhmətlə torpaqdan yemək əldə edəcəksən. O sənə tikan və qanqal bitirəcək, sən də çöldəki ot-ələfi yeyəcəksən. Alın tərinlə çörək yeyəcəksən...».</ref>
 
* Adәm vә Hәvvanın Edәn bağından qovulması ilә insanların Allahla yaxınlığı itirmәlәri tәsvir olunur. İnsan ruhәn öldü vә bәdәninin dә ölәcәyini bildi.
 
* Ölümün hökmranlığı.<ref>Bax: Yaradılış Kitabı 3:19: "Ona görə ki yerin torpağısan, torpağa da qayıdacaqsan".</ref> Allahla ünsiyyәtdә qalaraq, insan ölümә qalib gәlә bilәrdi (həyat ağacının meyvəsindən dərib yeməsinin mənası). Yaradanla әlaqәsini itirәn Adәm ölümә düçar olur. Fiziki ölüm ruhun Yaradana qayıtması olduğu halda, ruhun ölümü әbәdi cәza mәnasına gәlir.
 
== Əhdi-Cədiddə insan haqqında təlim ==
 
[[Əhdi-Cədid]]dә teoloji antropologiyaya әn çox toxunan [[Həvari Pavel|Hәvari Pauldur]]. O, insan bәdәnini Allah tәrәfindәn yaradılan mәbәd (Ruhun mәskәni) vә möminlәrin bәdәnlәrini Mәsihin bәdәninin üzvlәri hesab edirdi:
<blockquote>"Bilmirsiniz ki, bədənləriniz Məsihin üzvləridir?..."<ref>1 Korinflilәrә Mәktub 6:15</ref></blockquote>
<blockquote>"Məgər bilmirsiniz ki, bədəniniz Allahdan aldığınız, sizdə yaşayan Müqəddəs Ruhun məbədidir? Siz özünüzə məxsus deyilsiniz".<ref>1 Korinflilәrә Mәktub 6:19</ref></blockquote>
 
Hәvari [[Platon]]dan fərqli olaraq insanın fiziki tәbiәtinə mәnfi yanaşmır, əksinə, [[Tövrat]]ın da təsdiqlədiyi kimi, müsbәt yanaşır. Can vә bәdәn canlı vәhdәt tәşkil edir; insan ölәndә mәhv olan vә [[Qiyamət günü|dirilmәdә]] bәrpa edilәcәyi gözlәnilәn bu can-bәdәn vәhdәti Әhdi-Cәdiddә "cismani tәbiәt" adlandırılır. İnsanın yüksәk tәbiәti ruhdur. İnsan bütövlükdә ruh vә "cismani tәbiәt"dәn (prixofiziki can-bәdәn vәhdәti) ibarәtdir.<ref>Bax: 1 Saloniklilәrә Mәktub 5:23: "Qoy sülh qaynağı olan Allahın Özü sizi tamamilə təqdis etsin və Rəbbimiz İsa Məsihin zühurunda ruhunuz, canınız və bədəniniz nöqsansız olaraq qorunsun".</ref>
 
== Bibliyada bəşəriyyətin gələcəyi ==
 
[[Bibliya]]ya əsasən, ölümə və əzab-əziyyətlərə düçar olan fani bəşərin taleyi çürüməzlik, ölməzlikdir. Bəşərlə birlikdə bütün yaradılış da puçluğa təslim edildi və əziyyətlə doğuş ağrısı çəkir. Lakin yaradılış azad olacağını ümid edir.<ref>Bax: Romalılara Məktub 8:18-30</ref> [[Bəşəriyyət]]in və bütün canlı aləmin son düşməni olan ölüm aradan götürüləcək və [[Allah]] hər şeydə hər şey olacaqdır. [[Bibliya]]da bunlar Həvari Paulun Korinflilərə 1-ci Məktubunda yazılmışdır:
<blockquote>Aradan götürüləcək son düşmən isə ölümdür.
Çünki Allah «hər şeyi Onun ayağının altına qoydu». Amma Məsihə hər şey tabe oldu deyiləndə aydın olur ki, hər şeyi Ona tabe etdirən Allah buraya daxil deyil.
Hər şey Oğula tabe olandan sonra Oğul Özü də Ona hər şeyi tabe etdirən Ataya tabe olacaq ki, Allah hər şeydə hər şey olsun.<ref>1 Korinflilərə Məktub 15:26-28</ref></blockquote>
 
Gələcək “[[qiyamət günü]]”ndən, yəni “ölülərin diriləcəyi gün”dən [[İsa Məsih]] dəfələrlə danışdı:
<blockquote>Ona görə ki ölülər diriləndə insanlar nə evlənir, nə də ərə gedirlər. Ancaq səmadakı mələklər kimi olurlar.
Bəs ölülərin dirilməsinə gəlincə, Allah tərəfindən sizə “Mən İbrahimin Allahı, İshaqın Allahı və Yaqubun Allahıyam” deyə söylənən sözü oxumamısınızmı? Allah ölülərin deyil, dirilərin Allahıdır.<ref>Matta Müjdəsi 22:30-31</ref></blockquote>
<blockquote>Çünki Atamın iradəsi budur ki, Oğulu görüb Ona iman edən hər şəxs əbədi həyata malik olsun və Mən onu son gündə dirildim.<ref>Yəhya Müjdəsi 6:40</ref></blockquote>
<blockquote>Əgər Məni göndərən Ata bir kəsi cəzb etməsə, o Mənim yanıma gələ bilməz. Yanıma gələni isə Mən son gündə dirildəcəyəm.<ref>Yəhya Müjdəsi 6:44</ref></blockquote>
<blockquote>Mənim ətimdən yeyib qanımdan içən əbədi həyata malikdir və Mən onu son gündə dirildəcəyəm.<ref>Yəhya Müjdəsi 6:54</ref></blockquote>
 
Həvari Paulun Korinflilərə 1-ci Məktubunda insanların gələcək dirilməsi haqqında daha ətraflı təlim verilir:
<blockquote>Lakin bir nəfər belə deyə bilər: «Ölülər necə diriləcək? Onlar nə cür bədənlə gələcəklər?»<br/>
Ey ağılsız insan! Sənin əkdiyin toxum ölməsə, həyata qovuşmaz!<br/>
Əkərkən hasil olacaq bədəni deyil, yalnız toxumu – bəlkə buğdanın ya digər bitkinin toxumunu əkirsən.<br/>
Amma Allah o toxuma istədiyi quruluşu verir. O hər bir bitən toxuma özünə məxsus quruluş verir.<br/>
Hər canlı məxluqun əti eyni deyil. İnsan əti başqa, heyvan əti başqa, quş əti başqa, balıq əti başqadır.<br/>
Səma cisimləri var, dünya cisimləri də var. Amma səmavi olanların ehtişamı başqa, dünyəvi olanların da başqadır.<br/>
Günəşin ehtişamı başqa, ayın ehtişamı başqa, ulduzların ehtişamı başqadır. Ulduz da digər ulduzdan ehtişamına görə fərqlənir.<br/>
Ölülərin dirilməsi də belədir. Əkilən toxum çürüyər, ondan əmələ gəlib dirilən bədən çürüməz;<br/>
əkilən toxum hörmətsiz, dirilən bədən izzətlidir; əkilən toxum zəif, dirilən bədən qüvvətlidir;<br/>
əkilən toxum təbii, dirilən bədən ruhanidir. Təbii bədən varsa, ruhani bədən də var.<br/>
Necə ki yazılıb: ilk insan Adəm «canlı bir varlıq oldu». Sonuncu Adəm isə həyat verən ruh oldu.<br/>
Amma ilkin ruhani deyil, təbii bədəndir. Ruhani isə sonra gəlir.<br/>
İlk insan yerin torpağından, ikinci İnsan göydən yarandı.<br/>
Torpaqdan yaranan adam necədirsə, torpaqdan yarananlar da elədir; səmavi Adam necədirsə, səmavilər də elədir.<br/>
Biz torpaqdan yarananın surətini necə gəzdiririksə, səmavi Olanın surətini də elə gəzdirəcəyik.<br/>
Ey qardaşlar, bunu demək istəyirəm ki, ət və qan Allahın Padşahlığını irs olaraq ala bilməz, eləcə də çürüyən bədən çürüməzliyi irs olaraq almaz.<br/>
Baxın sizə bir sirr açmaq istəyirəm: hamımız vəfat etməyəcəyik,<br/>
amma son şeypur çalınanda bir andaca, bir göz qırpımındaca hamımız dəyişiləcəyik. Çünki şeypur çalınacaq, ölülər çürüməzliklə diriləcək, bizsə dəyişiləcəyik.<br/>
Çünki bu çürüyən bədən çürüməzliyə, bu ölümə düçar olan bədən ölməzliyə bürünməlidir.<br/>
Çürüyən bədən çürüməzliyə və ölümə düçar olan bədən ölməzliyə büründükdə<br/>
«Ölüm yox edildi, onun üzərində qələbə çalındı!» deyə yazılmış söz yerinə yetəcək.<ref>1 Korinflilərə 15:35-54</ref></blockquote>
 
Beləliklə, [[Bibliya]]da insanların cismən diriləcəkləri və artıq ölümə düçar olmadan, bədəndə əbədi yaşayacaqları təsdiq olunur. Bununla bərabər, insanlara veriləcək yeni bədənlərin bizim indi bildiyimiz təbii insan bədənindən daha üstün, əbədi yaşamağa qabil, çürüməkdən və həyatın “heyvani” cəhətlərindən (məs.: cinsi həvəs, xəstəlik, göz yaşı) azad səmavi və ruhani həyat yaşayama qabil olan “ruhani” bədənlər olacağına etiqad edilir.
 
== İstinadlar ==
<references/>
 
== Mənbə ==
* Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009
* Словарь библейского богословия. Под редакцией Ксавье Леон-Дюфура и Жана Люпласи, Августина Жоржа, Пьера Грело, Жака Гийе, Марка-Франсуа Лакана. Перевод со второго французского издания. Брюссель: Жизнь с Богом, 1990. Статья «Человек». http://krotov.info/spravki/essays_bible/comments/23ch.htm#ch3
* Мень А. протоиерей «Библиологический словарь в 3-х т.». Москва: Фонд имени Александра Меня, 2002. «Антропология библейская»
* Александр Мень. Человек в библейской аксиологии. http://krotov.info/library/13_m/myen/2_trud_19.html
* Systematic Theology, by Augustus Hopkins Strong. Philadelphia American Baptist Publication Society, 1907. Volume II, Part V. Anthropology, or the Doctrine of Man.
 
[[Kateqoriya:Xristianlıq]]
Sətir 7 ⟶ 132:
[[Kateqoriya:Antropologiya]]
[[Kateqoriya:Bibliya]]
 
[[cs:Teologická antropologie]]
[[de:Theologische Anthropologie]]
[[en:Christian anthropology]]
[[eo:Biblia antropologio]]
[[es:Antropología teológica]]
[[fi:Teologinen antropologia]]
[[fr:Anthropologie chrétienne]]
[[it:Uomo (Bibbia)]]
[[ja:人間論]]
[[pl:Antropologia religijna]]
[[sr:Хришћанска антропологија]]
[[zh:人論]]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Bibliya_antropologiyası"