Şüşə: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Yeni səhifə: '''Şüşə''' — Na2CO3 + SiO2 = Na2SiO3 + CO2CaCO3 + SiO2 = CaSiO3 Öz xarakteistikasındakı keyfiyyətlərə görə insan həyatında böyük rol oynayan material. Fiziki ki... |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 2:
Öz xarakteistikasındakı keyfiyyətlərə görə insan həyatında böyük rol oynayan material. Fiziki kimyəvi xüsusiyyətlərinə görə qeyri-üzi maddə, bərk cisim, strukturuna görə anorf, izotrop; bütün şüşə növləri ilikn materialın əridilnəsi nəticəsində kristallaşma müddətində ən yumşaq vəziyyətdən çüçə vəziyyətindədək gəlib çatırlar<ref> ''DiMarzio E. A.'' Equilibrium theory of glasses // Ann. New York Acad. Sci. 1981. Vol. 371. P. 1—20). ''[[Шульц, Михаил Михайлович|Шульц М. М.]], Мазурин О. В.'' Современное представление о строении стёкол и их свойствах. — Л.: Наука. 1988 ISBN 5-02-024564-X</ref><ref name="shma">''[[Шульц, Михаил Михайлович|Шульц М. М.]], Мазурин О. В.'' Современное представление о строении стёкол и их свойствах. — Л.: Наука. 1988 ISBN 5-02-024564-X</ref>. Температура варки стёкол, от 300 до 2500 °C, определяется компонентами этих стеклообразующих расплавов ([[оксид]]ами, [[фторид]]ами, [[фосфат]]ами и др.) <ref name="shma"/>. Şüşə materialları strukturlarına görə möhkəm omurlar və zərbəyə davamsızdırlar.
== Adın yaranması ==
[[Şəkil:Fulgurite1.jpg|thumb|70px|left|Fulqurit]]
Materialın adı müxtəlif dillərdə eyni cür səslənir. Roman dillərində olan adlar ({{lang-it|vetro}}, {{lang-fr|verre}}, {{lang-es|vidrio}}, {{lang-pt|vidro}}) ({{lang-lat|vitrum }}) latın dilindəki adı təkraralayır. Ancaq rumın dilindəki ({{lang-ro|sticlă}}) sözü slavyan dillərindən götürülüb. Latın dilindəki ''vitrum'' {{lang-x-ie|*k’woit-}} «işıqlı» (o isə {{lang-en|white}})<ref>{{книга | автор = Walde A. |заглавие = Lateinisches etymologisches Wörterbuch | издание = Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung | год = 1906 | страницы = 845 }} sözündən götürülüb</ref>.
German dillərindəki {{lang-en|glass}}, {{lang-de|Glas}}, holland, danimarka və isveç dilindəki ''glas'' sözü {{lang-gem|*glasan ~ glazan}}dən götürülüb, o isə {{lang-x-ie|*g’hel-}} «parıldayan»<ref>{{книга|автор=Orel V.|заглавие=A Handbook of Germanic Etymology|место=Leiden – Boston|издательство=Brill|год=2003|pages=135}}</ref>.
Slavyan dillərindəki ({{lang-ru|стекло}}, {{lang-be|шкло}}, {{lang-ua|скло}}; {{lang-cu|стькло}}, {{lang-bg|стъкло}}, {{lang-mk|стакло}}, {{lang-sh|стакло}}, {{lang-sl|steklo}}; {{lang-cs|sklo}}, {{lang-sk|sklo}}, {{lang-pl| — szkło}}) — {{lang-got|stikls}} («kubok», «boşqab», < [[qədim german dili]] *''stikkon'' — «deşmək», {{lang-en|stick}}, götürülüb)<ref>{{книга | автор = Фасмер М. |заглавие = Этимологический словарь русского языка, том 3 | издание = М.: Прогресс | год = 1964 – 1973 | страницы = 752-753 }}</ref><ref>{{книга | автор = Черных П. Я. |заглавие = Историко-этимологический словарь современного русского языка, том 2 | издание = М.: Русский язык | год = 1993 | страницы = 200 }}</ref><ref>{{книга | автор = Преображенский А. Г. |заглавие = Этимологический словарь русского языка, том 2 | издание = М.: Типография Г. Лисснера и Д. Совко | год = 1910-1914 | страницы = 549 }}</ref><ref>{{книга | автор = Brückner A. |заглавие = Słownik etymologiczny języka polskiego | издание = Warszawa: Wiedza Powszechna | год = 1985 | страницы = 549 }}</ref><ref>{{книга|автор=Boryś W.|заглавие=Słownik etymologiczny języka polskiego|место=Kraków|издание=Wydawnictwo Literackie|год=2005|страницы=604|isbn=978-83-08-04191-8}}</ref><ref>{{книга | автор = Machek V. |заглавие = Etymologický slovník jazyka českého | издание = Praha: Nakladatelství Československé Akademie Věd | год = 1968 | страницы = 546 }}</ref><ref>{{книга | автор = Skok P. |заглавие = Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, том 3 | издание = Zagreb:Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti | год = 1973 | страницы = 325 }}</ref>.
=== Şüşəyaradan maddələr ===
Şüşəyaradan maddələr aşağıdakılardır:<br />
[[Oksid]]lər:
* [[Kremni oksidi(IV)|SiO<sub>2</sub>]]
* [[Bor oksidi|B<sub>2</sub>O<sub>3</sub>]]
* [[Fosfar oksidi(V)|P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>]]
* [[Tellur oksidi(IV)|TeO<sub>2</sub>]]
* [[Germaniy oksidi(IV)|GeO<sub>2</sub>]]
[[Ftoridlə]]:
* [[alüminium ftoridi|AlF<sub>3</sub>]]
və s.
== Mənbə ==
* Краткая химическая энциклопедия. Т. V. М.: Советская энциклопедия. 1961
* Качалов Н. Стекло. Издательство АН СССР. Москва. 1959
* Шульц М. М., Мазурин О. В. «Современные представления о строении стёкол и их свойствах». Л.: Наука. 1988
* A.K. Varshneya. Fundamentals of inorganic glasses. Society of Glass Technology, Sheffield, 682 pp. (2006).
* М. И. Ожован. Топологические характеристики связей в окисных системах SiO<sub>2</sub> и GeO<sub>2</sub> при переходе стекло-жидкость. ЖЭТФ, 130 (5) 944—956 (2006).
== İstinadlar ==
| |||