Krım tatarları: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k "Mustafa_Abdülcemil_Kırımoğlu.jpg" faylı silinir, çünki bu fayl Jameslwoodward tərəfindən Wikimedia Commons-dan silinmişdir. Silinmə səbəbi: Per [[commons:Commons:Deletion requests/File:Mustafa Abdülc...
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 31:
}}
 
'''Krım tatarları''' ({{lang-crh|qırımtatarlar, къырымтатарлар}}, {{lang-ru|крымские татары}}) — əsasən [[Ukrayna]] Respublikasınınnın [[Krım yarımadası]] yarımadasındanda məskunlaşmış , tarixi vətənləri Qrım yarımadası - Dnepr çayından şərqə doğru indiki Ukrayna torpaqları - Rusiya FR-nınRusiyanın Rostov və Krasnodar vilayətləri olan bir türk kökənli xalqdırxalq.
 
== Mənşə və tarix ==
=== 1944-cü il deportasiyası<ref name="">'''Demoscope Weekly''':[http://demoscope.ru/weekly/knigi/polian/polian_3.pdf ПРИНУДИТЕЛЬНЫЕ МИГРАЦИИ В ГОДЫ ВТОРОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ И ПОСЛЕ ЕЕ ОКОНЧАНИЯ (1939–1953)]</ref> ===
13 aprel 1944-cü ildə SSRİ silahlı qüvvələri faşist Almaniyası hərbi hissələri qarşısında üstünlük qazanaraq onları Krım yarımadasından çıxardılar . 1944-cü ilin 10 may tarixində [[Beriya]] Krım tatarlarını Almaniya tərəfində SSRİ-yə qarşı mübarizə aparmaqda və "vətənə xəyanətdə" ittiham edərək Stalinə onların sərhədyanı bölgələrdən ittifaqın daxili hissələrinə - Orta Asiyaya sürgün olunması fikrini rəsmən yazılı şəkildə təklif etdi . Tezliklə Serov və Tabulov tərəfindən 18-22 may tarixlərini əhatə edəcək deportasiya planı tam şəkildə hazırlandı . Beləliklə , 18 may sübh tezdən Krım tatarlarının məcburi köçürülməsi başlandı. , mayınMayın 20-nə 180, 014 nəfər artıq köçürülmüşdü . Nəhayət 22 may tarixində yekun hesablamalara əsasən 194, 155<ref>[http://avdet.org/node/1433 Депортация крымских татар как еще один геноцид в СССР]</ref><ref>'''Научно-просветительский журнал «Скепсис»''' :[http://scepsis.ru/library/id_1237.html Депортация народов]</ref> nəfər (47 min ailədən çox) Krım tatarı deportasiya olunmuşdu . Onlardan 151, 083 nəfər [[Özbəkistan SSR]]-da (təxm. 56 min nəfər [[Daşkənd vilayətində vilayəti]]ndə, təxm. 32 min nəfər [[Səmərqənd vilayətində vilayəti]]ndə, təxm. 19 min nəfər [[Əndican vilayətindəvilayəti]]ndə və təxm. 16 min nəfər [[Fərqanə vilayətindəvilayəti]]ndə yerləşdirildi) , qalanları isə Ural regionunda və SSRİ-nın ərazisinin qərb hissəsində yerləşən vilayətlərdə yerləşdirildi . 20 oktyabr 1944-cü il tarixindən etibarən Krımda (Krım SSMR-sının 11 rayonu və MR-nın mərkəzi daxil olmaqla) kütləvi şəkildə tatar , yunan və alman mənşəli toponimlər və etnik tərkib dəyişdirilərək ruslaştırıldı ruslaşdırıldı. Krım Sovet Sosialist Muxtar Respublikası ləğv edilərək onun ərazisində Krım vilayəti yaradıldı və o Ukrayna SSR-dan alınaraq Rusiya FSSR-na verildi . Mərkəzi SSRİ hökumətinin əmriylə 21 avqust 1945-ci il tarixində 327 , 18 may 1948-ci il tarixində isə 1062 tatar kəndinin adı dəyiştirilərəkdəyişdirilərək ruslaştırıldıruslaşdırıldı. ,14 yanvar 1952-ci il tarixində bütün dəmiryolu stansiyaları da eyni aqibətlə üzləşdi . Özbəkistana köçürülən Krım tatarları yerli iqlimə uyğunlaşa bilmir , aclıq və soyuqdan dolayı xəstələnərək dünyalarını dəyişirdilər . Nəticədə qeyd olunan səbəblərdən dolayı 1944-cü ildən 1946-cı ilədək Özbəkistanda məskunlaşmış 29 min nəfər (1944-cü ildə təxm. 16 min nəfər , 1945-ci ildə isə 13 min nəfərdən çox) Krım tatarı ölmüşdür ...
 
== İstinadlar ==
<references/>
 
== Xarici keçidlər ==
Sətir 44 ⟶ 47:
* [http://www.ccssu.crimea.ua/crimea/etno/ethnos/crim_tat/index.htm 'Этнография народов Крыма' – Этносы Крыма:Крымские татары]
* [http://www.tatar.net/ Crimean Tatar Page]
* [http://www.milli-firka.org/?lg=en Official web-site of National Party of Crimean Tatars "Milli Firka"]
 
== Həmçinin bax ==
* [[Tatarlar]]
* [[Tatarıstan]]
 
== Qaynaq ==
<references/>
 
== Links ==
* [http://www.milli-firka.org/?lg=en Official web-site of National Party of Crimean Tatars "Milli Firka"]
 
{{etnos-qaralama}}