Milli Faşist Partiyası: Redaktələr arasındakı fərq

 

== Tarix ==

[[İtaliya]] [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya müharibəsindən]] qalib dövlətlər sırasında çıxmışdı. Lakin ölkə xeyli zəifləmişdi. Çünki müharibəyə girərkən nəzərdə tutduqlarına nail olmamışdı. Müharibə başa çatdıqdan sonra ölkədə sosial ziddiyətlər daha da kəskinləşmişdi. Hakim dairələrin müəyyən hissəsi isə narazı xalqın çıxışlarının qarşını güc yolu ilə almaq təklifini irəli sürürdü. Bu məqsədlə xüsusi dəstələr yaradıldı. Bu dəstələrdən biri [[1919-cu il|1919-cu ildə]] [[Milan]] şəhərində [[Benito Mussolini]] tərəfindən yaradılmış [[Faşist mübarizə dəstələrinin ittifaqı|"Faşist mübarizə dəstələrinin ittifaqı"]] idi. Bu təşkilatın bir çox şəhərlərdə yerli bölmələri yaradılmışdı. Belə bölmələrə faşio deyirdilər. Faşio sözünün [[İtalyan dili|italyanca]] mənası dəstə, birləşmə, qrup deməkdir. Təşkilatın proqramının əsasını üç başlıca ideya təşkil edirdi: əməkdaşlıq, onu təmin edən güclü dövlət hakimiyyəti, millətçilik ("Millər hər şeydən üstündür").

 

 

[[1921-ci il|1921-ci ilin]] [[Avqust|avqustunda]] Milli Faşist Partiyası və İtaliya Sosialist Partiyasının rəhbərləri arasında "sakitləşdirmə paktı" imzalandı. Hər iki tərəf öz üzərinə bir-birinə münasibətdə düşmənçilik hərəkətlərindən çəkinmək öhdəliyini götürürdü. Bu səbəbdən [[İtaliya|İtaliyada]] anti-faşist birliyinin yaradılması ideyası baş tutmadı.

[[Ölkə]] [[Əhali|əhalisinin]] böyük bir hissəsi [[İtaliya|İtaliyanın]] [[müharibə]] nəticəsində niyyətlərinə çatmamasından narazı idi. Buna görə də [[1922-ci il|1922-ci ilin]] [[oktyabr]] ayında [[Neapol|Neapolda]] faşistlərin toplanışında [[Roma|Romaya]] yürüş elan olundu. [[Mussolini]] [[Hökumət|hökümətə]] başçılıq etmək üçün [[kral]] III Viktor Emmanuil tərəfindən [[Roma|Romaya]] dəvət edildi. O, öz silahdaşları ilə birgə qatarla [[Roma|Romaya]] gəldi. Beləliklə ölkədə qansız [[inqilab]] faşistlərin tam olaraq hakimiyyətə keçməsi ilə sona yetdi.

Faşistlər hakimiyyətə gələn kimi [[Konstitusiya]] azadlıqlarını ləğv etməyə başladılar. [[1922-ci il|1922-ci ilin]] [[dekabr]] ayında [[Mussolini]] başda olmaqla "Böyük Faşist Şurasl" (BFŞ) yaradıldı. Bu şura, [[İtaliya]] faşist dairələrinin ali hakimiyyət orqanı idi. BFŞ qanunvericilik və icraedicilik funksiyalarını yerinə yetirirdi.

 

== İdeologiya ==

Milli Faşist Partiyasının ideologiyası vaxt keçdikcə müxtəlif dəyişikliklərə məruz qalıb. Bu birbaşa olaraq [[Mussolini|Mussolininin]] siyasi baxışlarının və ölkədə olan siyasi vəziyyətin dəyişməsinə görə baş verirdi. Yarandığı zamanlardan etibarən ilk vaxtlarda partiyanın [[İdeologiya|ideologiyasında]] [[Sosializm|sosialist]] və sindikalist ideyalar var idi. Buna baxmayaraq partiyanın əsasını [[millətçilik]] və [[faşizm]] təşkil edirdi və partiya aktiv şəkildə [[kommunist]] və [[Sosialist|sosialistlərə]] qarşı mübarizə aparırdı. Partiya [[Ölkə|ölkədə]] nüfuz qazandıqdan sonra ekstremist sağ yönümlü ideyalar onun əsasını təşkil etməyə başladı. Bundan başqa Milli Faşist Partiyası [[Din|dinə]] müsbət şəkildə yanaşırdı. [[1929-cu il|1929-cu ildə]] [[Katolik kilsəsi]] ilə imzalanan Lateran müqaviləsini buna misal çəkmək olar. [[Mussolini]] və [[Roma papası]] [[XI Piy]] ilə bağlanmış bu müqaviləyə əsasən [[İtaliya|İtaliyada]] [[Vatikan|Vatikan dövləti]] yaradılmışdı. Bununla da Milli Faşist Partiyası [[Vatikan|Vatikanın]] dəstəyini qazanmışdı. Partiyanın əsas ideyalarından biri korporativizm idi. Bu ideya bir-biri ilə müttəfiq olan müxtəlif sosial qrupların [[dövlət]] çərçivəsində, [[hakimiyyət]] naminə birləşməsini nəzərdə tuturdu.

 

== Mənbə ==