Stepan Razin: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 7:
== Fəalyyəti ==
Herbi xidmerde turklere ve Krim tatrlarina qarsi doyusen Stepan 1658 ci ilde bir nece kazakla Moskvaya gedir.don kazaklari ile mubarize aparmaq ucun Kaluplarla diplomatik danisiqlar aparir.1662 ci ilde Razin ataman olur.Bundan sora o bir nece doyuslerde istirak edir.1665 ci ilde onun boyuk qardasi Ivani Knyaz Dalqarukov diyusde ferari olduguna gore asdirir.Deyilenlere gore Raini sonraki emmellere bu sovq edir.Genc ataman bundan sora butun kubarlardan,knyazdan qardasini qisasini almaq qerarina gelir.1667 ci ilde Don boyu yasayan varli kazaklari talamaga baslayir.2000 neferlik deste 30 dan cox qaliq wldw wtmwklw real tehlukeye cevrilir.O bir nece defe Xezer denizi,Abseron yarmadanisina hucum etmis,talamisdi.Hal-hazirda Baki seherin indiki Bakixanov qesebesinde (kecmisede Razin)onun magarasi vardir.o vaxti iken orda oz var dovletini gizledmisdi.OradAN arxeoloji qazintilar zamani 12 ci esre aid nimuneler tabilmisdi.bura onun ucun cox elverisli olmusdur cunki burdan baska Abseron kendlerine hucumler etmekde asadlasirdi. Fransiz yazicisi Sardene yazirki"Hele 2ci Sah Abbasin dovrunde 1664 cu ilde Isfahana Mosjva dovletini adindan 2 sefir ve baslarinda 800 neferlik numayinde heyyeti gedir.Sah onlarin heqiqetende diplomatik sefir olduguna inanib onlari qarsilayir amma sora melum olurku bunlar sefefi dovletine gomruk rusumu odemeden alver etmek isteyen tacirlerdi.Sraya melumet verilir,ve rus elcileri gormuk haqqi vemeden basqa mallar istisna olmaqla,80000 tumenlik deri satiblar.Bundan sora Car Aleksey Mixalivic qisas almaq meqsedi ile kazaklaeri Irana hucuma tehrik eledi. Sfarevic yazir"Munsere qarsi cixan Luterin mentiqi qarsisinda bas eyilmelidi.Luter deyirdi ki,islahatlar dovrunun ugurlarini oz adina cixarmaqla hakimiyyetdeki qara quvelerin arzusunu yerine yetirir.tarixe adini yaza bilmis qiyamcilarin demek olarki hamisi herakatin mueeyen dovurlerinde movcud rejimle eleqade olur" Akademikin rusiyanin geleceyi baresinde yazdigi meqalede yazlir:"Eslinde Pyotra qeder artiq Rusiya Imperiyasinin gelecek planlari texminen belli idi.Kzaklarin basqinlarindan tutmus Moskva dovletinin apardigi ayri-ayri muharbeleredek hersey buna revac verirdi" Razini hucumlrini ekseryeti rusiya carini xeyrine idi.Sardenin dediyine gore Kzaklarin Irana kecmeleri ile Car ele dusunurduki canilerden cani qurtarir.Onun Xezerin Qerb sahiline ilk hucumu 1667 ci ilde Samaxi Derben arsi erazilerde olmusdu.seherlr talanir qizil ziynet esyalari goyurulurdu.Bele yuruslerin birinde yerli xanlarin qizi ona esir dusur.Onun ilk Irana yurusu 1668 ci ilde olur ve burda seheri taliyir.Onun Azerbaycanin Mestaga qesebesine yururkari olmus.1669 cu ilin aprelin 150 yaxin kisi qadin esir goturerek qizillari talayaraq erazinden gedirler.Qenimetleri Cilov adasina aparib orda bolusdururler. Steubus Razini Bakinin ozune hucumundan yazir:"Onlar qefil hucum etdiklerine gore muqavimetle rastlasmirlar.onler ellerine keceni yandirir dagidirdilar.Kazaklar seherden xeyli gumus qizil goturdukden sora senliye baslayirlar ve serxos olana kimi icirler.Ozlerine gelen sakinler 6 minlik desteye hucum ederek Kazaklardan xeyli adam qirirlar.Deyilene gore Razinin destesinde yalniz 400-500 nefer xilas olabiler".Razinin Sefevi dovletinde onuncu doyusu Sengumunan adasi yaxinliginda olur.Sahin gonerdiyi quvve ile rastlasan kazaklar abardajla sahin butun gemilerini suda batizdirlar.novbeti hucumdan ehtiyat eden Razin destesini Hesterxana cekir.Bundan sora ise Rusiyada onun rehberkiyi ile kendli usyani baslayir. 1669 cu ilin avqust sentyabr aylarinda Dona qayidan Razin Qaqalnik qalasini tikir.ozune yeni terefdarlar toplamaga baslayir.Moskva yolundan azmis atamani cazalndirmaq ucun muxtelif yollara el atirlar.Lakin Razin uasyanlar qaldiracagini ve millete azadlig vereceyini diyir.Hemin ilin yayindan kendli muharibesi baslayir.Qisa muddet erzinde Hesterxan, Carica, Samara,onun eline kecir.Tutulan seherlede Kazak usuku tetbik edilir.1670 ci ilde Sinbisk doyusunde yaralanir ve qalaya qayidir.bundan sora kazaklar qalaya hucu ederek onu ve qardasini esir gotururlar.
| |||