Xoy: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k "Shamseddine_tabrizi_bust_khoy.jpg" faylı silinir, çünki bu fayl Fastily tərəfindən Wikimedia Commons-dan silinmişdir. Silinmə səbəbi: Per [[commons:Commons:Deletion requests/File:Shamseddine tabrizi bust khoy.jp... |
Türkçe Wikipedia'daki məzmun əlavə olundu |
||
Sətir 35:
'''Xoy''' — İran İslam Respublikasının [[Qərbi Azərbaycan ostanı]]ndakı [[Xoy şəhristanı]]nın inzibati mərkəzi. Şəhər ərazisi 30 kv.km.-dir .<ref>[http://www.khoy-ag.ir/tabid/1400/Default.aspx فرمانداری ویژه شهرستان خوی > منوی عمودی > معرفی شهرستان]</ref> [[2006]]-cı ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən əhalisi 181 465 nəfərdir.<ref>[http://www.xist.org/cntry/iran.aspx GeoHive: Global Statistics]</ref>
Xoy şəhərinin tarixi M. Ö 3000-4000 yılllarına qədər uzanar. Sümer qaynaqlarında adı keçən Arrata adlı bölgənin bu günki Urmiye ilə Van şəhərləri arasındakı bölgə olduğunu tarixçilər ifadə etmişdir. Və burada o illərdə yaşayış olduğunu belgelemektedir. İlk əvvəl Xoy şəhəri, Azərbaycanda qurulan Manna Dövləti sərhədləri içində ikən daha sonra Van və ətrafında hökm sürən Urartular hakimiyyətinə girdi. İslam dininin və dövlətinin bu coğrafiyanı da ələ keçərməsiylə müsəlmanların əlinə keçən şəhər uzun bir dövr beyliklerle idarə olundu. Böyük Səlcuqlu hakimiyyəti zamanı Alparslanın Rum ordusunun gəlişini Hoy'da Xəbər aldığı mənbələrdə keçməkdədir. Xoy, Anadolunun alınmasında əsas olaraq istifadə edildi. Şah İsmayıl ilə Yavuz Sultan Səlim arasındakı Çaldıran Döyüşü Xoy yaxınlarında edildi (1514). İran-Osmanlı müharibələrində bir neçə dəfə Osmanlıların əlinə keçdi. Şəhər, Osmanlı idarəsindən sonra təkrar İran hakimiyyətinə keçmişdir. Xoy, müxtəlif xalq dastanlarında və hekayələrində keçər.
1.Dünya müharibəsində ermənilər ilə Osmanlılar arasında Xoy və ətrafında şiddətli döyüşlər yaşanmışdır. (Bknz. Qafqaz Cəbhəsi)
== Hoy isminin menşei ==
Xoy adının mənbəyi [redaktə]
Xoy adına tarixi qeydlərdə ilk olaraq 844-ci il tarixli İbn Hordatbeh'in Mesalik və memaliki adlı əsərində keçir. O illərdə də Xoy olan şəhərin adı heç dəyişmədən günümüzə qədər gəlmişdir. Adın mənşəyi haqqında isə müxtəlif fikirlər vardır. Ərəbcə qaynaqlara görə Hovayy adı geniş vadi mənasını verən Havv adıyla elin idilidir və şəhərin adının qaynağıdır. İranlı tarixçi Mehmet Emin Riyahi isə Xoy adını 2700 il əvvəl Xoy yaxınlarında qurulan Urartu şəhəri Ulhu və ona bağlı Sardorihort (Sardorixort) qalasının adından alındığı ehtimalını irəli sürür. Xoy Erməni qaynaqlarında səs, Pəhləvi dilində duz və tər mənasında Xoy və Hey və Azərbaycan qaynaqlarda isə Qoyun adının zamanla dəyişərək Xoy şəklinə gəldiyi belirtilmiştir. Kentin Qacar xanədanı zamanındakı ünvanı isə Daru's-Sefa'dır. (xoşluq, gözəllik, rahatlıq ölkəsi mənasında
== Şəkillər ==
| |||