Vilyam Harvey: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: eu:William Harvey |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 18:
'''Uilyam Hаrvey''' ([[İngilis dili|ing.]] ''William Harvey''; [[1 aprel]] [[1578]], [[Folkeston]], [[Kent qraflığı]] — [[3 iyun]] [[1657]], [[London]]) — [[Fiziologiya]] və [[embriologiya]]nın əsasını qoyan ingilis həkim-anatomu, alim.
Uilyam Harvey, qan dövranınin və ürəyin funksiyasının ilk dəfə izahını verən, məşhur ingilis həkimi, [[1578]]-ci ildə İngiltərənin [[Kent graflığı]]nda [[Folkeston]] şəhərində tacir ailəsində anadan olmuşdur. Harveyin "Heyvanlarda ürəyin və qanın hərəkətinin anatomik tədqiqatı" haqlı olaraq fiziologiya tarixində
Məşhur həkim [[Qalen]] coxlu sayda meyitlərin yarılmasında şəxsən iştirakına baxmayaraq heç təsəvvürünə də gətirə bilmirdi ki, qan cərəyan edir. Bunu heç biologiya ilə dərindən maraqlanmış [[Arximed]] də təsəvvür edə bilmirdi. Hətta Harveyin kitabı işıq üzü görəndən sonra da bir çox alimlər, həkimlər onun bu ideyasına şübhə ilə yanaşırdılar və inana bilmirdilər ki, qan insan bədənində daim qapalı sistemdə cərəyan edir və ürək bu cərəyanı enerji ilə təmin edir.
Harvey ilk dəfə olaraq qanın cərəyanını sadə riyazi hesablama ilə izah etmişdir. O göstərirdi ki ürək hər vurğusunda 2 [[unsiya]] qan vurur. Nəzərə alsaq ki hər dəqiqədə ürək 72 dəfə vurur onda nəticə etibarı ilə hər saatda ürək 540 [[funt]] qanı aortaya vurur. Bu ədəd insanın öz çəkisindən və malik olduğu qanın kütləsindən qat-qat çoxdur. Bununla Harvey gösərirdi ki, eyni həcmli qan daim ürək vasitəsilə cərəyan edir. O bu qənaətə 10 il ərzində apardığı ekspeimentlərin və davamlı müşahidələrin sayəsində gəlmişdir.
|