Hipofiz: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 45:
Hipofizin ön payı sekretor və vazomotor sinir liflərini simpatik daxili yuxu kələfindən alır. dal paya sinir lifləri görmə çarpazı üstündə olan və görmə qabaraltı nahiyədəki nüvələrdən gəlir. Hipofizi simpatik liflər ilə beyin yumuşaq qişası kələfləri də təchiz edir.
==
Hipofiz müxtəlif vəzifə ifa edir. Ön payı vücudun inkişafına, boyatma prosesinə təsir edən somatotrop hormon ifraz edir; bundan əlavə ön pay qonadotrop adlanan hormon ifraz edir; bu hormon cinsiyyət üzvlərinin diferensasiyasını stimulə edir; qadınlarda bu hormon prolan adı ilə yumurtalıqlarda follikulların və sarı cismin inkişafını stimulə edir. Bundan başqa ön pay [[qalxanabənzər vəzi]]yə məxsus tireotrop hormon, [[böyrəküstü vəzilər]]in qabıq maddəsinə məxsus adrenokortikotrop hormon, pankreasa məxsus pankreatrop hormon, [[süd vəziləri]]nə məxsus mammatrop hormon və s. ifraz edir.
dal payın ifraz etdiyi hormonlar – pituitrin ya hipofizin su mübadiləsini tənzim edir və [[adrenalin]] kimi simpatik sinir sistemi vasitəsilə saya əzələləri, xüsusilə [[uşaqlıq (anatomiya)|uşaqlıq]] və [[sidiklik]] əzələlərini qıcıqlandırır (oksitosin), eyni zamanda damarları daraldır, beləliklə, qan təzyiqini artırır ([[
Hipofizin dal payı bir də neyrosekresiya deyilən prosesdə iştirak edir. Görmə qabaraltı ({{lang-la|hypothalamus}}) neyronların ifraz etdikləri xüsusi neyrosekretor kimyəvi maddələr (xemomediatorlar) onların aksonları üzrə qıf vasitəsilə neyrohipofizə çatır və buradan vazonevral sinaps vasitəsilə damarlara (qana) keçir.
Hipofizin ayrı-ayrı paylarının vəzifəsi pozularkən orqanizmdə bu və ya başqa patoloji əlamətlər meydana çıxır. Ön payın hipofunksiyasından (az miqdarda hormon ifraz etdikdə) orqanizm boyatmadan qalır – cırtdan boyluluq ({{lang-la|nanismus}}), ətrafın zəif inkişaf etməsi ({{lang-la|micromelia}}) və [[infantilizm]] deyilən hal meydana çıxır. Həmin payın hiperfunksiyasında (artıq miqdarda hormon ifraz etdikdə) boyatma prosesi pozulur; əgər bu hadisə boyatma dövründə olarsa, o zaman divlik (giqantizm), yetişmiş dövrdə olarsa [[akromeqaliya]] deyilən hal meydana çıxır (bu zaman üz skleti, burun və dodaqlar, ətrafların distal hissələri, yəni əl və ayaqlar nəhayət dərəcədə böyüyür).
== Həmçinin bax ==
| |||